Việc VinSpeed đề xuất tham gia đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đang thu hút sự quan tâm của dự luận. Bởi đây là lần đầu tiên một doanh nghiệp tư nhân trong nước đề xuất gánh vác một công trình tầm cỡ quốc gia với mức đầu tư ước tính 67 tỷ USD, tương đương 14% GDP.
Thực tế, nếu thành công, đề xuất này có thể tạo tiền lệ cho việc hình thành những doanh nghiệp lớn đủ tầm vươn ra thế giới, vừa tham gia xây dựng hạ tầng hiện đại, vừa trở thành nguồn lực tăng trưởng bền vững.
Đề xuất của VinSpeed được nhìn nhận như một tín hiệu tích cực về khát vọng vươn lên của khu vực doanh nghiệp tư nhân. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt thể hiện năng lực, bản lĩnh và vai trò chủ lực trong phát triển hạ tầng, lĩnh vực lâu nay vốn do Nhà nước nắm giữ.
Từ góc độ chính sách, động thái này hoàn toàn phù hợp với tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, khuyến khích kinh tế tư nhân tham gia vào các lĩnh vực then chốt nếu có đủ năng lực. Nếu được triển khai bài bản, đây có thể là tiền đề để hình thành những doanh nghiệp tư nhân đủ sức đảm đương các dự án tầm vóc quốc gia như các tập đoàn ở các nền kinh tế phát triển khác.
Ngoài ra, việc tham gia dự án trọng điểm như đường sắt tốc độ cao giúp doanh nghiệp khẳng định thương hiệu, nâng cao uy tín, tích lũy kinh nghiệm và từng bước làm chủ công nghệ, vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Tuy nhiên, đề xuất của VinSpeed cũng còn một số ý kiến nghi ngại. Doanh nghiệp này là một đơn vị mới thành lập, chưa có kinh nghiệm trong triển khai các dự án hạ tầng đường sắt có quy mô và độ phức tạp như tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Có chuyên gia cho rằng, nếu không thẩm định kỹ, việc giao dự án hàng chục tỷ USD có thể dẫn đến rủi ro về tiến độ, đội vốn...
Một chuyên gia nhận định, tinh thần tiên phong của doanh nghiệp cần được hoan nghênh, nhưng cũng cần cân nhắc thêm. Với dự án đặc biệt lớn như đường sắt tốc độ cao, cần thẩm định nghiêm ngặt về năng lực tài chính, kỹ thuật và kinh nghiệm quốc tế của nhà đầu tư.
GS.TS Bùi Xuân Phong, nguyên Chủ tịch Hội Kinh tế và Vận tải đường sắt Việt Nam cho rằng, việc tư nhân tham gia có thể mang lại nhiều lợi ích, tận dụng được vốn xã hội, tính quyết đoán và hiệu quả quản trị của khu vực tư nhân. Tuy nhiên, cần lập bản so sánh chi tiết giữa phương án đầu tư Nhà nước và tư nhân để lựa chọn hướng đi hiệu quả nhất. GS.TSKH Lã Ngọc Khuê, nguyên Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cũng bày tỏ sự thận trọng vì đây là dự án chưa có tiền lệ.
Việc khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia các dự án trọng điểm không đồng nghĩa với buông lỏng tiêu chuẩn. Nhà nước cần có hệ thống tiêu chí minh bạch, cạnh tranh công bằng, khung pháp lý đủ linh hoạt nhưng nghiêm túc để đảm bảo hiệu quả cuối cùng của dự án. Nhà nước phải đóng vai trò kiến tạo, thiết lập cơ chế để doanh nghiệp tư nhân phát huy vai trò theo đúng năng lực, chịu trách nhiệm về kết quả và được hưởng lợi một cách xứng đáng, GS.TSKH Lã Ngọc Khuê lưu ý.
Doanh nghiệp tư nhân nếu muốn tham gia các dự án trọng điểm quốc gia, cần xác định đây không chỉ là cơ hội đầu tư mà còn là trách nhiệm xã hội. Cơ hội chỉ nên dành cho những doanh nghiệp thực sự đủ năng lực, tài chính minh bạch và cam kết lâu dài.
PV/VOV.vn
