Tại kết luận, nêu ba vấn đề tố cáo của ông Bình liên quan đến điều chỉnh hợp đồng tư vấn của Systra (Pháp), thực hiện gói thầu rà phá bom mìn, vật liệu nổ và dấu hiệu vi phạm của Đoàn thanh tra TP Hà Nội.
Theo đó, dự án đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội do Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội làm chủ đầu tư, tư vấn thực hiện là Công ty Systra (Pháp). Quy mô toàn tuyến dài 12,5 km, trong đó trên cao 8,5km, đi ngầm 4km; điểm đầu là Nhổn, điểm cuối là ga Hà Nội.
Dự án có tổng mức đầu tư điều chỉnh theo Quyết định 4007/2013 của UBND TP. Hà Nội là 1.176 triệu Euro, thời gian thực hiện dự án điều chỉnh đến năm 2018.
Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt điều chỉnh danh mục dự án với tổng mức đầu tư 1.176 triệu Euro (vốn ODA gần 958 triệu Euro, vốn đối ứng trong nước trên 218 triệu Euro), gồm nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi của Chính phủ Pháp, Cơ quan phát triển Pháp AFD, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng Châu Âu (EIB) và Ngân sách TP. Hà Nội.
Tháng 3/2007 Thủ tướng Chính phủ có văn bản đồng ý về nguyên tắc việc chỉ định Công ty Systra thực hiện gói thầu dịch vụ tư vấn thực hiện dự án.
TTCP chỉ ra hàng loạt sai phạm về Đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội
Theo kết luận thanh tra, từ tháng 11/2007, Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội và Công ty Systra ký hợp đồng trọn gói dịch vụ tư vấn với trị giá trên 10,6 triệu Euro (chưa bao gồm chi phí dự phòng).
Trong quá trình thực hiện, chủ đầu tư và tư vấn đã ký 3 phụ lục điều chỉnh thời gian thực hiện và giá hợp đồng. Giá trị hợp đồng sau điều chỉnh trên 17,1 triệu Euro - tăng trên 6,5 triệu Euro so với hợp đồng ban đầu.
TTCP kết luận ngay từ khi triển khau dự án đã nảy sinh các tồn tại, bất cập, bất hợp lý làm phát sinh những vướng mắc giữa các bên. Hợp đồng trọn gói có nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến các cách hiểu khác nhau.
Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội chưa có nhân sự nắm chuyên môn ở tầm quốc tế, đủ năng lực trong việc xem xét và phê duyệt, thường xuyên phải tham khảo, lấy ý kiến các cấp, ngành, thậm chí phải thuê các đơn vị nước ngoài thẩm định trước khi ký duyệt... Việc thiếu kinh nghiệm của Ban quản lý này đã dẫn đến mất rất nhiều thời gian dành cho việc xem xét, rà soát, trong khi các ý kiến tham gia đều không rõ ràng, thiếu tự tin, nhằm mục đích tránh chịu trách nhiệm, từ mất nhiều thời gian đã dẫn đến tăng chi phí bổ sung.
Về phía nhà tư vấn Systra, đây là lần đầu tiên thực hiện dự án tuyến tàu điện ngầm ở Việt Nam nên còn nhiều lúng túng, chưa hiểu hết các quy định của luật pháp Việt Nam, dẫn đến mất nhiều thời gian để hai bên đi đến thống nhất cho từng nội dung, từng hạng mục.
Về việc thực hiện gói thầu rà phá bom mìn, vật liệu nổ đoạn cầu cạn và nhà ga, do nhà thầu Tổng công ty xây dựng Lũng Lô thực hiện, kết luận thanh tra cho hay chủ đầu tư đã thiếu chặt chẽ trong việc giám sát, nghiệm thu, hồ sơ hoàn công không đảm bảo chất lượng, không phù hợp và không tuân thủ phương án kỹ thuật thi công được duyệt.
Bên cạnh đó, những yêu cầu không nhất quán của Ban quản lý cũng làm cho đơn vị tư vấn Systra gặp khó khăn.
TTCP cho rằng những nguyên nhân dẫn đến dự án bị chậm, kéo dài phát sinh tăng chi phí với số tiền lớn, phần lỗi thuộc về cả hai bên tư vấn Systra và Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, trong đó phần lớn thuộc các cơ quan của Việt Nam.
"Trách nhiệm này thuộc chủ đầu tư dự án và các đơn vị liên quan; Tổng công ty xây dựng Lũng Lô và đơn vị thi công gói thầu này", kết luận nêu.
TTCP kiến nghị Thủ tướng giao chủ tịch UBND TP Hà Nội chỉ đạo chủ đầu tư dự án rà soát lại trách nhiệm của đơn vị tư vấn trong việc thực hiện nhiệm vụ theo hợp đồng trọn gói trước khi điều chỉnh, để xác định chi phí thuộc trách nhiệm phần lỗi của tư vấn và thực hiện giảm trừ khi quyết toán.
Đồng thời rà soát cả trách nhiệm vật chất của các đơn vị tư vấn có liên quan trong quá trình thực hiện dự án gây chậm trễ kéo dài, dẫn đến phát sinh tăng chi phí và thực hiện việc giảm trừ khi quyết toán hợp đồng.
TTCP cũng kiến nghị UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội cùng các sở ban ngành liên quan thực hiện kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan đến các vi phạm. Căn cứ kết quả kiểm điểm có biện pháp xử lý đối với những tập thể, cá nhân trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.
Bảo Ngọc (T/H)
