Theo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tổng số đại biểu Quốc hội khóa XVI dự kiến là 500 người. Trong đó, số lượng đại biểu ở các cơ quan Trung ương là 217 người, chiếm 43,4%; số lượng đại biểu ở địa phương là 283 người, chiếm 56,6%.
Về đại biểu ở các cơ quan Trung ương, nghị quyết quy định cụ thể số lượng được phân bổ cho từng cơ quan, tổ chức, đơn vị. Các cơ quan Đảng có 10 đại biểu; cơ quan Chủ tịch nước 3 đại biểu; các cơ quan của Quốc hội, bao gồm đại biểu Quốc hội chuyên trách ở Trung ương, là 145 đại biểu; Chính phủ và các cơ quan thuộc Chính phủ có 15 đại biểu.
Bộ Quốc phòng (bao gồm bộ trưởng, cơ quan bộ, các quân khu, quân chủng) có 13 đại biểu; Bộ Công an (bao gồm bộ trưởng) có 3 đại biểu; Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Kiểm toán Nhà nước mỗi cơ quan có 1 đại biểu; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có 25 đại biểu.
Đối với đại biểu ở địa phương, tổng số được dự kiến là 283 người. Số lượng này được phân bổ dựa trên hai cơ cấu: định hướng và hướng dẫn. Trong đó, cơ cấu định hướng gồm 179 đại biểu (chiếm 35,8%) là cơ cấu khung để các tỉnh, thành phố làm căn cứ giới thiệu người ứng cử, bao gồm lãnh đạo chủ chốt ở địa phương kiêm Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu hoạt động chuyên trách, đại biểu tôn giáo, Mặt trận Tổ quốc, quân đội, công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Sở Tư pháp, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề.
Cơ cấu hướng dẫn gồm 104 đại biểu (chiếm 20,8%) do các địa phương giới thiệu. Đây là cơ cấu linh hoạt, gồm đại diện các ngành khoa học - công nghệ, tài chính, giáo dục, y tế, văn hóa - nghệ thuật, chính quyền cơ sở, nội chính, nhân sĩ, trí thức… Trong quá trình giới thiệu ứng cử, nghị quyết yêu cầu chú ý phân bổ hợp lý số người là phụ nữ, người ngoài Đảng, người dân tộc thiểu số, người trẻ tuổi và người tự ứng cử.
Nghị quyết cũng quy định về cơ cấu kết hợp, cho phép một người ứng cử đại biểu Quốc hội có thể có nhiều hơn một cơ cấu kết hợp. Dự kiến có khoảng 80-90 đại biểu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trong đó có 12-14 Ủy viên Bộ Chính trị và Ủy viên Ban Bí thư. Đại biểu là người ngoài Đảng dự kiến từ 25-50 người (5-10%), đại biểu trẻ tuổi (dưới 40 tuổi) khoảng 50 người (10%), đại biểu tái cử khoảng 160 người (32%).
Tỷ lệ đại biểu là người dân tộc thiểu số được bảo đảm ít nhất 18% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử, trong đó cần chú ý đến các dân tộc ít người chưa từng tham gia Quốc hội. Đại biểu là phụ nữ được bảo đảm tỷ lệ ít nhất 35% tổng số người trong danh sách chính thức ứng cử.
Về phân bổ số lượng đại biểu Quốc hội được bầu ở địa phương, mỗi tỉnh, thành phố có ít nhất 4 đại biểu cư trú và làm việc tại địa phương, đồng thời có ít nhất 7 đại biểu trong đoàn. Số lượng đại biểu còn lại được tính toán theo dân số và đặc điểm từng địa phương để bảo đảm tổng số đại biểu toàn quốc là 500.
Nghị quyết cũng quy định nguyên tắc phân bổ số đại biểu Trung ương về ứng cử ở địa phương. Cụ thể, đoàn đại biểu Quốc hội có 7-10 đại biểu sẽ có 3-4 đại biểu Trung ương; đoàn có 11-15 đại biểu có 5-6 đại biểu Trung ương; đoàn có 16-17 đại biểu có 7-8 đại biểu Trung ương; đoàn có 18-19 đại biểu có 8-9 đại biểu Trung ương; đoàn có 21 đại biểu có 9-10 đại biểu Trung ương; và đoàn có 32-38 đại biểu có 15-17 đại biểu Trung ương.
Thiên Trường
