Gần 1.900 tỷ đồng ngân sách Nhà nước suýt “bốc hơi” như thế nào?

THCL Lập, phê duyệt tổng mức đầu tư không chính xác, lập tăng cao về khối lượng và đơn giá, lập tăng cao về chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, tăng chi phí dự phòng khối lượng và chi phí khác, bổ sung hạng mục ngoài danh mục… là những sai phạm được Thanh tra Bộ Tài chính “khui” ra tại dự án mở rộng Quốc lộ 1.

Điểm danh 8 địa phương có sai phạm

Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, mới đây, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đề nghị Bộ GTVT “kiểm điểm trách nhiệm và chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đối với các sai phạm” nêu tại kết luận thanh tra của Thanh tra Bộ Tài chính về dự án mở rộng quốc lộ 1 (QL1).

Theo đó, trong năm 2015, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng đối với 8 dự án đầu tư xây dựng công trình mở rộng QL1A sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ tại 8 tỉnh, thành phố gồm: Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.

Quốc lộ 1 đoạn qua Phú Yên có tổng mức đầu tư lập tăng không đúng trên 430 tỷ đồng.

8 dự án tại 8 tỉnh, thành phố trong diện thanh tra có tổng chiều dài 438 km chiếm 54,9% chiều dài toàn tuyến, tổng mức đầu tư 27.832 tỷ đồng chiếm 52,2% tổng mức đầu tư được phê duyệt.

Qua thanh tra, Bộ Tài chính đã phát hiện công tác lập, phê duyệt tổng mức đầu tư ở 8 dự án này chưa chính xác, số tiền lên đến 1.867 tỷ đồng. Trong đó, bổ sung một số hạng mục công trình chưa đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ 192,6 tỷ đồng; việc lập, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công không đúng 330,1 tỷ đồng; dự toán lập có khoản phụ cấp không ổn định sản xuất 10% chưa đủ căn cứ pháp lý 122,4 tỷ đồng; nghiệm thu thanh toán tăng không đúng 274,1 tỷ đồng; sử dụng khoản kinh phí dự phòng chi hỗ trợ tái định cư chưa đủ căn cứ pháp lý 237 tỷ đồng.

Tăng cao chi phí đền bù giải phóng mặt bằng

Cụ thể, việc lập, trình, thẩm định và phê duyệt tổng mức đầu tư tại 8 địa phương này được cho biết tăng cao hơn so với chế độ quy định 1.322 tỷ đồng. Riêng đoạn tại Bình Định (do Ban Quản lý dự án đường HCM – Bộ GTVT quản lý và thực hiện) có tổng mức đầu tư lập tăng không đúng lên tới gần 369 tỷ đồng; đoạn tại Phú Yên (do Ban QLDA Thăng Long – Bộ GTVT quản lý và thực hiện) con số là 432,2 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, theo kết luận thanh tra, các dự án này cũng được lập tăng cao về khối lượng và đơn giá trên 396 tỷ đồng, xuất phát từ việc tính sai khối lượng một số hạng mục công việc so với thiết kế cơ sở đơn giá ca máy, đơn giá bê tông nhựa, giá nhựa đường, dải phân cách và một số vật tư khác theo chế độ quy định.

“Lỗ hổng” trong việc lập tăng cao về chi phí đền bù giải phóng mặt bằng sau khi thanh tra lên tới 567,7 tỷ đồng do tính sai đơn giá đền bù đất; tính sai diện tích đất đền bù; tính trùng kinh phí thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng; đền bù di dời công trình điện, thông tin liên lạc không đúng chế độ quy định.

Ngoài ra, dự án này còn tăng chi phí dự phòng khối lượng và chi phí khác do tính tăng không đúng khối lượng và đơn giá 136 tỷ đồng, tăng chi phí dự phòng trượt giá do tăng khối lượng và đơn giá không đúng 222,2 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng cho biết, dự án mở rộng QL1 vẫn chưa thực hiện điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư do giảm quy mô và mục tiêu của dự án số tiền 545 tỷ đồng. Nguyên nhân xuất phát từ cắt chuyển 1 km đường sang dự án đầu tư xây dựng theo hình thức BOT số tiền 27,4 tỷ đồng (tỉnh Phú Yên); thay đổi hướng tuyến, bổ sung tuyến tránh thị xã An Nhơn số tiền 314,2 tỷ đồng và điều chỉnh quy mô kết cấu 24/37 cầu trên tuyến số tiền 204,3 tỷ đồng (tỉnh Bình Định).

Bổ sung một số hạng mục ngoài danh mục chỉ đạo của Thủ tướng

Ngoài ra, ban quản lý các dự án, các chủ đầu tư còn lập, trình, thẩm định và phê duyệt bổ sung một số hạng mục ngoài danh mục theo chỉ đạo của Thủ tướng và quy định về sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ. Thế nhưng lại chưa báo cáo Thủ tướng. Số tiền sai sót ở đây là 192,6 tỷ đồng.

Thêm vào đó, khoản phê duyệt chi phí dự phòng trượt giá trong tổng mức đầu tư chưa đủ cơ sở số tiền 5.169 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng cho biết, tại 8 dự án, dự toán các gói thầu xây lắp phê duyệt khoản phụ cấp không ổn định sản xuất 10% chưa đủ căn cứ pháp lý với giá trị 122,4 tỷ đồng.

Cũng theo thanh tra Bộ Tài chính, tháng 7/2014, theo văn bản yêu cầu của Bộ GTVT, Bộ Tài chính đã cấp tạm ứng kinh phí xây dựng khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng các dự án mở rộng QL1 số tiền 451,8 tỷ đồng và hỗ trợ 110 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra các dự án thì Bộ GTVT và các địa phương vẫn chưa quyết toán khoản 451,8 tỷ đồng nguồn ngân sách trung ương đã tạm ứng để xây dựng các khu tái định cư.

Trong công tác này, thanh tra Bộ Tài chính khẳng định, Bộ GTVT đã duyệt chi phí hỗ trợ kinh phí xây dựng khu tái định cư cho tỉnh Phú Yên số tiền 237 tỷ đồng chưa đúng như nội dung công văn yêu cầu trước đó của bộ này và cũng chưa được Bộ Tài chính thẩm định theo quy định, đồng thời chưa đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

“Trách nhiệm trong việc để xảy ra các sai phạm trên thuộc về các Ban quản lý dự án đại diện Chủ đầu tư quản lý và thực hiện dự án, đơn vị tư vấn thiết kế và các nhà thầu thi công”, kết luận Thanh tra Bộ Tài chính cho biết.

Rà soát, giảm trừ hàng nghìn tỷ đồng

Trong công văn gửi Bộ GTVT mới đây, Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo các Ban quản lý và các đơn vị liên quan rà soát để điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư số tiền gần 1.900 tỷ đồng nói trên; điều chỉnh giảm giá trị dự toán do lập tăng không đúng quy định về khối lượng, định mức và đơn giá tại 8 dự án với tổng số tiền hơn 330 tỷ đồng.

Yêu cầu giảm trừ giá trị hợp đồng kinh tế các gói thầu xây lắp với giá trị 316 tỷ đồng; giảm trừ giá trị nghiệm thu, thanh toán các gói thầu xây lắp 274 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ GTVT làm việc với UBND tỉnh Phú Yên về việc hỗ trợ chênh lệch chi phí xây dựng khu tái định cư và thu hồi số tiền Bộ Tài chính đã tạm ứng 237 tỷ đồng. Phối hợp với các địa phương thực hiện quyết toán nguồn ngân sách trung ương đã hỗ trợ 110 tỷ đồng và thu hồi tạm ứng số tiền gần 451,8 tỷ đồng xây dựng các khu tái định cư.

Bộ GTVT cũng được đề nghị làm việc với Bộ Xây dựng để ban hành định mức sản xuất bê tông nhựa cho phù hợp, xem xét khoản phụ cấp không ổn định sản xuất 10% trong đơn giá tiền lương…

Theo Dân Trí