Hà Nam: Dân "khóc ròng" vì bao năm sống cạnh lò vôi!

Nhà ngay sát nơi sản xuất vôi ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người dân

 “Vã đất vào mặt dân”...

Ông Đặng Văn Nam, trú tại Tiểu khu La Mát, thị trấn Kiện Khê (Thanh Liêm): "Cũng có nhiều cơ quan báo chí về thu thập thông tin, chính quyền có hứa hẹn nhưng cho đến thời điểm này chưa thấy có sự chuyển biến. Chỉ nghe mong manh là đến năm 2019, 2020 thì các lò vôi này mới di chuyển.

Bụi ở đây, chủ yếu là do các lò vôi gây ra. Bên cạnh đó là các xe tải chở vật liệu.

Họ có khắc phục bằng cách tưới nước ra đường, nhưng tôi cho rằng cách đó chỉ là "phụ họa" thôi, chứ không thể giải quyết được vấn đề gì. Họ hạn chế làm ban ngày để người dân không biết và không kêu. Ban đêm họ mới hoạt động hết công suất, dỡ lò, đổ than... rất bụi, không thể chịu được, như "vã đất vào mặt" vậy.

Ban đêm, khói bụi vẫn xộc vào nhà dù đóng kín cửa. Trước đây, các lò vôi ở đây sản xuất thủ công, giờ họ sản xuất bằng cơ giới rồi, sản lượng gấp hàng trăm lần ngày trước nên khi họ ủ lò, dấm lò, dỡ lò thì mùi cacbonic xộc lên không thể chịu được. Các lò vôi bây giờ không đổ từng thúng than vào như trước, mà dùng băng tải. Đó mới là ô nhiễm kinh khủng. Người dân rất khổ, nhưng không biết kêu ai, kêu ở đâu... vì cũng sợ bị trù úm.

Đường luôn trong tình trạng lầy lội khi trời mưa và bụi bẩn khi thời tiết khô hanh

Bên cạnh đó là việc các xe tải chở vật liệu đi vào đường liên thôn. Đường này không được phép lưu thông xe tải, đặc biệt là hạng nặng. Một là hỏng đường, nhưng thứ nguy hiểm hơn cả đó là các nhà xung quanh gãy nứt hết nền, tường, mái... Nhiều nhà xây có bản thiết kế, đổ bê tông kiên cố vẫn bị gãy nứt. Điều đó có thể nguy hiểm đến tính mạng của người dân".

Có lẽ, sống trong cảnh khói bụi, ô nhiễm quá lâu, chính quyền dường như đã quá quen với đơn từ của dân nên chuyện khói bụi chỉ là “chuyện thường ngày”, những giải pháp chỉ mang tính tạm thời, khiến người dân bức xúc và niềm tin dần bị xói mòn theo năm tháng.

Lò vôi đã tồn tại từ lâu nên xuống cấp trầm trọng

Ông Vũ Văn Doanh, Tiểu khu La Mát, thị trấn Kiện Khê nói: "Những lò vôi này được xây dựng từ năm 1955, để sản xuất vôi làm VLXD  phục vụ công cuộc kiến thiết đất nước.
Khoảng năm 2012, Công ty Đá vôi Kiện Khê đã trao trả về tỉnh Hà Nam, phát hiện các lò vôi này gây ô nhiễm nghiêm trọng nên tỉnh đã cho dừng hoạt động và giao xã quản lý. Xã lại cho một số doanh nghiệp tư nhân thuê lại để tiếp tục hoạt động...
Từng đêm, khí CO2 thải ra không thể chịu đựng nổi. Hậu quả là người dân ở đây hầu hết mắc các bệnh về hô hấp như viêm phổi, viêm xoang, bệnh ung thư, viêm giác mạc...; gần đây có 3 người chết cộng tổng lại mới được 100 tuổi vì bệnh ung thư.

Ông  Vũ Văn Doanh chia sẻ với phóng viên về tình trạng ô nhiễm tại các lò vôi trong thị trấn

Sống bằng “niềm tin”?

Người dân ở đây cho biết, xe cộ siêu trường siêu trọng ngày đêm đi lại, máy nổ máy phát, khói bụi... khi họ cẩu vôi rê xuống lò rất khó chịu. Người dân ở đây "một nắng hai sương" không biết kêu ai. Nhiều lần kêu lên chính quyền, nhưng họ dường như làm ngơ (?!). Người dân nghi ngờ có sự bảo kê nào đó...

xe siêu trường siêu trọng chạy làm nát đường, gây tiếng ồn và bụi bẩn

Khi người dân đề nghị, Ủy ban nay họp, mai họp, chỉ hứa suông với dân chứ không giải quyết vấn đề gì cả. Theo Luật Môi trường, các lò vôi như thế này phải cách xa khu dân cư bán kính ít nhất 1 km, ở đây lại sát nhà dân. Do đó bụi vôi, khói, tiếng ồn..., bà con không thể ngủ được. Kể cả buổi trưa hay ban đêm. Nhà cửa thì rung bần bật! Người dân mong muốn được trả lại môi trường trong sạch để yên tâm làm ăn sinh sống.

Ông Nguyễn Thành Lê, Tiểu khu La Mát, thị trấn Kiện Khê lên tiếng: "Ở đây, đại diện là 258 hộ dân, nhưng nếu nói bị ảnh hưởng thì phải tới mấy nghìn hộ dân thuộc các tiểu khu La Mát, Châu Giang của thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm và phường Lam Sơn, TP. Phủ Lý. Vì khu lò vôi này là trung tâm, "trái tim" của thị trấn Kiện Khê.

13 lò (có 7 chủ khai thác, trong đó có 2 người ở địa phương khác đến thuê lò để hoạt động), ở đây hàng ngày đốt khoảng 100 tấn than mà tổng cộng khoảng 26 - 27 lò... Khoảng chục năm trở lại đây, các doanh nghiệp vào đầu tư máy móc thiết bị cơ giới hoạt động nung vôi, nghiền đá nên khói bụi rất nhiều, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt của người dân.

Ví như việc phơi quần áo thôi, mới phơi ra một lúc thì màu trắng thành màu đen, màu đen lại thành màu trắng vì khói bụi ô nhiễm dày đặc, chứ chưa nói đến lúc quần áo khô. Nhà chúng tôi luôn phải đóng cửa để hạn chế phần nào khói bụi xộc vào nhà. Chúng tôi có gửi đơn lên các cấp chính quyền, đến nay đã 2 lần (lần 1 năm 2015, lần 2 năm 2017), nhưng chưa thấy có tiến triển gì. Mà còn ngày càng ô nhiễm".

Bà Nguyễn Thị Ngọc, phường Lam Sơn (TP. Phủ Lý): Chúng tôi ở đây đều mong muốn môi trường được cải thiện, người già được sống thêm, trẻ con được sống khỏe và đi học. Chứ nay đi viện mai đi viện... quần áo phơi ra thì bụi, ngay cả các bé sơ sinh cũng luôn bị "hăm" vì quần áo, tã phơi trong môi trường ô nhiễm này. Bản thân tôi, bị viêm sụn mũi từ bé và chữa  mãi không khỏi... Nghĩ đến tình làng nghĩa xóm nên chúng tôi chịu nhịn, quá lâu rồi...".

Ông Nguyễn Văn Hoàng, Tiểu khu La Mát, thị trấn Kiện Khê cho biết thêm: Khoảng đầu tháng 6/2017, có một người đàn ông tự xưng là Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường gọi điện cho tôi (vì tôi để số điện thoại đứng đơn gửi chính quyền) và đề nghị tôi dẫn đi khảo sát bằng xe biển xanh và nói: "Như thế này thì không được, không thể để tiếp tục hoạt động thế này được. Các ông bà không phải gửi đơn nữa, chúng tôi sẽ giải quyết". Nhưng cho đến bây giờ, tình hình vẫn chưa có thay đổi gì.

Chính quyền quyết liệt vào cuộc?

Phóng viên đã có cuộc trao đổi ngắn với ông Trần Quyết Thành, Chủ tịch UBND thị trấn Kiện Khê (Thanh Liêm). Ông Thanh cho biết: Các lò vôi ở đây hình thành từ rất lâu rồi và giải quyết công ăn việc làm cho lao động tại địa phương, phát triển kinh tế của các hộ dân (hiện còn 26 lò đang hoạt động).

Tuy nhiên, theo anh Nguyễn Hữu Tình (La Mát, Kiện Khê) thì: “Số lao động địa phương làm việc tại các lò vôi này chỉ đếm trên đầu ngón tay trong tổng số nhân công các lò cộng lại, chủ yếu là người địa phương khác đến. Việc phát triển kinh tế tại địa phương chúng tôi luôn ủng hộ, nhưng phải đảm bảo được môi trường sống cho chúng tôi, chính quyền phải biết lựa chọn giữa cái mất và cái được”.

Ông Thành cũng thừa nhận, người dân phản ánh là có cơ sở, các lò vôi cũng không hề được cấp phép hoạt động. Nhưng lò vôi ở đây tồn tại lâu đời. Thị trấn cũng đã thực hiện các văn bản của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 85 của Bộ Xây dựng, theo đó chậm nhất đến năm 2020, tất cả các cơ sở sản xuất gạch, vôi thủ công nằm trong khu dân cư phải dừng hoạt động và tìm địa điểm khác để di dời nếu muốn tiếp tục sản xuất.

Các lò vẫn sử dụng băng tải để chuyển vôi ra lò, trong khi UBND yêu cầu phải chấm dứt

"Năm 2017, chúng tôi đã mở hội nghị mời 258 hộ dân lên, phân tích những điểm tích cực, tiêu cực của hoạt động của các lò vôi. Chúng tôi cũng tiếp tục đề nghị huyện, tỉnh đẩy nhanh đề án di dời các lò vôi. Thị trấn cũng đang thực hiện việc giải phóng mặt bằng khu chế biến VLXD, gồm 74,4 ha. Thị trấn cũng đã có báo cáo, tờ trình lên cấp trên...

Các chủ lò vẫn đổ sỉ lấn ra lòng sông Đáy để mở rộng sản xuất

Về phương án hiện tại, chúng tôi tiến hành ổn định tình hình bằng cách: Yêu cầu các lò vôi hạn chế các phương tiện vận chuyển, phun nước để đỡ bụi, không chạy xe quá khổ quá tải, che chắn hạn chế khói bụi; yêu cầu các chủ lò không đầu tư thêm các cơ sở sản xuất mới. Phát hiện ra một cơ sở xây mới, chúng tôi đã kết hợp với công an thị trấn, công an huyện tiến hành yêu cầu chủ lò dừng ngay hoạt động. Bên cạnh đó, chúng tôi yêu cầu dừng ngay việc chạy băng tải tại các lò vôi. Cơ sở nào không thực hiện đúng, thị trấn sẽ báo cáo, xử lý theo quy định của pháp luật", ông Thành phân trần.

TH&CL sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về “lộ trình” di rời các lò vôi như Chủ tịch UBND thị trấn Kiện Khê (Thanh Liêm, Hà Nam) đã hứa với dân.

Nhóm Phóng viên