Hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh: Chuyển biến lớn trong ngành Giáo dục Thủ đô

Quyết sách nhân văn, phù hợp

Tại kỳ họp 25 của HĐND TP. Hà Nội, HĐND thành phố đã biểu quyết thông qua Nghị quyết Quy định cơ chế hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học tại các trường trên địa bàn Hà Nội năm học 2025 - 2026.

Triển khai quyết sách này, mới đây Văn phòng UBND TP. Hà Nội đã ban hành Thông báo số 427/TB-VP về Kết luận của Bà Vũ Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội tại cuộc họp triển khai công tác tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập trên địa bàn Thành phố năm học 2025 - 2026.

Theo đó, để triển khai kịp thời, hiệu quả công tác tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập và tăng cường công tác bảo đảm an toàn thực phẩm trong và xung quanh cổng trường học, UBND TP. Hà Nội giao Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì việc triển khai quy định cơ chế hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học; phối hợp với Sở Tài chính tham mưu ban hành văn bản quy định cơ chế hỗ trợ; phối hợp Sở Văn hóa và Thể thao tuyên truyền đến các tầng lớp nhân dân, cơ quan, đơn vị và rà soát, thực hiện chính sách bảo đảm đúng đối tượng. Sở Tài chính hướng dẫn Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND các phường, xã lập, phân bổ, giao dự toán và thủ tục thanh quyết toán kinh phí hỗ trợ thuộc cấp quản lý…

Điều này được kỳ vọng, sẽ tạo chuyển biến lớn trong ngành Giáo dục, đồng thời thể hiện sự quan tâm của chính quyền các cấp các cấp tới những "mầm non tương lai" của Thủ đô.

Theo ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, việc xây dựng chính sách hỗ trợ, nhằm thực hiện ý kiến gợi mở của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XV ngày 17/4/2025 và tiếp tục quan tâm chăm lo sự nghiệp giáo dục, chính sách học đường, bảo đảm chất lượng dạy và học, tạo mọi điều kiện học tập tốt nhất cho trẻ em Thủ đô…

Liên quan đến tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh, bà Lê Thị Thu Hường, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đô thị Sài Đồng (Long Biên) cho biết, chính sách hỗ trợ tiền ăn trưa cho học sinh thể hiện tính ưu việt và thiết thực vì đã quan tâm đến người dân. Tại trường có gần 800 học sinh đăng ký ăn bán trú. Sắp tới, nhà trường sẽ bám sát văn bản chỉ đạo của thành phố, để thực hiện tốt việc này.

Tương tự, ông Phạm Xuân Thủy, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ngũ Hiệp (Thanh Trì) thông tin, nhà trường và phụ huynh vô cùng tin tưởng sẽ áp dụng thành công. Điều này giúp giảm gánh nặng tài chính cho người dân, tiết giảm đưa đón con buổi trưa. Học sinh yên tâm ở lại trường ăn bán trú để buổi chiều học tiếp.

Cần quyết liệt trong khâu triển khai, thực hiện

Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, toàn thành phố hiện có 778 trường tiểu học (công lập là 728 trường; tư thục là 50 trường), trong đó số trường tổ chức bán trú là 703 trường, chiếm tỷ lệ 90,4%. Về số lượng học sinh, toàn thành phố có trên 763.000 học sinh tiểu học, số học sinh ăn bán trú là trên 502.000 học sinh, tỷ lệ 65,82%.

Còn theo tổng hợp từ các địa phương trực thuộc TP. Hà Nội, dự kiến tỷ lệ học sinh ăn bán trú nếu được Nhà nước hỗ trợ bữa ăn bán trú tại địa bàn Hà Nội là 99,17% (tỷ lệ hiện tại là 65,82%).

Do vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, để chất lượng bữa ăn đảm bảo đủ dinh dưỡng, định lượng cần thiết theo độ tuổi học sinh, không xảy ra thiếu sót trong khâu triển khai, thực hiện, thì cần có những chỉ đạo sâu sát, cụ thể và có quy trình kiểm tra, giám sát thật sự chặt chẽ từ các đơn vị liên quan…

Đại diện Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (Hà Đông) cho hay, trường có 1.570 học sinh thì hơn 90% các em đăng ký ăn trưa bán trú tại trường. Khi nghe thông tin từ năm học 2025 - 2026 thành phố hỗ trợ tiền ăn trưa cho học sinh, các bậc phụ huynh cảm thấy vui mừng và dự kiến số lượng đăng ký ăn trưa tại trường tăng lên.

Dù vậy, với số lượng học sinh đông, việc đảm bảo suất ăn đồng đều, đầy đủ sẽ là thách thức. Nếu không được kiểm soát chặt chẽ; dễ phát sinh phản ánh nếu không bảo đảm chất lượng. Trường hợp học sinh nghỉ học đột xuất hoặc thay đổi lịch học khiến việc điều chỉnh số lượng suất ăn hằng ngày sẽ khó khăn. Nếu không có phương án linh hoạt dễ xảy ra lãng phí hoặc thiếu suất.

Nhận định về vấn đề này, TS Lê Xuân Trung, Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Tâm lý Giáo dục và Đào tạo (IPET) cho rằng, chủ trương hỗ trợ tiền bữa ăn trưa cho học sinh là một trong những phát biểu mang tính gợi mở của Tổng Bí thư Tô Lâm khi tiếp xúc cử tri quận Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng (Hà Nội) trước Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV ngày 17/4.

“Cái chính là khâu thực hiện ở các trường, làm sao để không xảy ra thiếu sót. Đồng thời, chất lượng bữa ăn phải đảm bảo đủ dinh dưỡng, định lượng cần thiết theo độ tuổi học sinh. Muốn vậy, lãnh đạo mỗi trường cần chỉ đạo sâu sát, cụ thể và có kiểm tra, giám sát từ các bên liên quan”, TS Lê Xuân Trung lưu ý.

TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý giáo dục Việt Nam, đánh giá: Việc Hà Nội triển khai hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học, bên cạnh chính sách miễn học phí, thể hiện rõ sự quan tâm của Nhà nước và thành phố đối với thế hệ tương lai, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho các gia đình.

Vẫn còn những… “nỗi lo”

Có thể nói, chủ trương triển khai triển công tác tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập trên địa bàn từ năm học 2025 - 2026, là một quyết sách nhân văn, phù hợp, nhận được sự đồng tình, ủng hộ của đông đảo phụ huynh học sinh và người dân Thủ đô.

Tuy nhiên, vấn đề đáng nói là vi phạm về an toàn thực phẩm (ATTP) tại các bếp ăn tập thể trong thời gian qua, vẫn là một thực trạng nhức nhối, đáng báo động, khiến phụ huynh học sinh và đông đảo dư luận không khỏi hoang mang, lo lắng…

Đơn cử, theo báo cáo của Ban chỉ đạo Công tác ATTP TP. Hà Nội tại Hội nghị Đánh giá công tác triển khai “Tháng hành động Vì an toàn thực phẩm” và nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2025” (ngày 24/6/), toàn Thành phố đã kiểm tra, giám sát 12.781 cơ sở, trong đó, số cơ sở đạt điều kiện ATTP theo quy định là 11.367 cơ sở (tỷ lệ đạt 88,9%). Tổng số có 1.414 cơ sở vi phạm, trong đó số cơ sở bị xử lý là 1.372 cơ sở; số cơ sở nhắc nhở, khắc phục tại chỗ là 42 cơ sở. Số cơ sở bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực ATTP là 1.372 cơ sở, tổng tiền phạt gần 12 tỷ đồng. Có 54 cơ sở bị buộc tiêu hủy số lượng hàng hóa trị giá gần 5,3 tỷ đồng. Có 2 cơ sở bị đình chỉ do không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP và điều kiện ATTP không bảo đảm theo quy định.

Đặc biệt, có 2 vụ án, 8 bị can bị khởi tố về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm theo Điều 193 - Bộ luật hình sự), 7 vụ việc chuyển cơ quan công an xác minh, điều tra, xử lý (đang chờ kết quả).

Trong danh sách các cơ sở vi phạm về ATTP, có không ít những đơn vị chuyên cung cấp suất ăn cho trường học trên địa bàn. Đơn cử như, Công ty TNHH TNHH TPT Đầu tư, thương mại và dịch vụ, số 7 phố Vạn Phúc (Ba Đình).

Qua kiểm tra đột xuất tại cơ sở (ngày 18/4), Đoàn kiểm tra liên ngành công tác ATTP số 1 của TP. Hà Nội đã phát hiện hàng loạt vi phạm về ATTP, như:

Cơ sở vật chất khu bếp đã xuống cấp nghiêm trọng các trần nền nhà bong tróc. Diện tích bếp chật hẹp, không đảm bảo quy tắc 1 chiều.

Khu vực giao nhận hàng hoá làm ngay trên lối đi lại, hệ thống cửa không có lớp kính chống bụi, đoàn kiểm tra cũng phát hiện phân côn trùng. Khu vực sơ chế ẩm thấp, bẩn, nhà vệ sinh nằm ngay cạnh khu sơ chế tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm vi sinh vật có hại.

Đoàn cũng phát hiện cơ sở không phân loại thức ăn sống chín, các dụng cụ nấu nướng như bát, đĩa, nồi, chảo, xoong... cáu bẩn, thậm chí khu vực sơ chế biến còn xuất hiện dụng cụ đựng thực phẩm là các loại xô chậu có chất liệu bằng nhựa không đảm bảo.

Đặc biệt, theo chủ cơ sở cho biết, công ty ký hợp đồng cung cấp suất ăn cho 11 trường học trên địa bàn thành phố và chủ yếu bố trí nấu ăn ngay tại trường. Còn tại địa chỉ số 7 Vạn Phúc hiện bố trí bếp ăn tạm thời, cung cấp khoảng 300 suất ăn cho Trường Tiểu học Vạn Phúc đang sửa chữa…

Tương tự, trả lời câu hỏi của các đại biểu (tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 25, HĐND TP Hà Nội (ngày 9/7), ông Nguyễn Đình Hưng, Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội cho biết, toàn thành phố hiện có 2.500 bếp ăn tập thể; 1.200 bếp ăn tập thể ở doanh nghiệp, khu công nghiệp, bệnh viện; gần 7.000 điểm kinh doanh thức ăn đường phố chủ yếu tập trung quanh các trường học, bến xe.

Trong 6 tháng đầu năm 2025 Sở Y tế thanh tra, kiểm tra 4.200 lượt đã phát hiện 68 bếp ăn tập thể vi phạm, xử phạt trên 3,2 tỷ đồng. Qua thanh, kiểm tra phát hiện 20% nhân viên chưa đủ kiến thức về ATTP; 70% điểm bán thức ăn đường phố khó truy xuất nguồn gốc.

Cũng tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp 25 HĐND thành phố, bà Vũ Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cũng cho biết, thành phố đang triển khai thí điểm mô hình bữa ăn bán trú cho học sinh trên địa bàn Hà Nội theo hướng tổ chức tập trung suất ăn sẵn nhằm kiểm soát toàn bộ quá trình và giảm các khâu trung gian.

Tuy nhiên, trên thực tế, các bếp ăn của nhà trường, ngoại trừ những trường có nguồn thu bảo đảm để thuê nhà cung cấp chuyên nghiệp, đội ngũ nhân sự của bếp ăn thường là nhân viên hợp đồng tạm thời, phần lớn không được đào tạo các kỹ năng về vệ sinh ATTP, kiến thức về dinh dưỡng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng bữa ăn mà còn gây áp lực cho nhà trường trong việc quản lý chất lượng bữa ăn.

Mục tiêu khi tổ chức thí điểm mô hình bữa ăn bán trú cho học sinh trên địa bàn, thành phố sẽ kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu đầu vào khi cung cấp chuỗi thức ăn, quy trình chế biến cũng như xây dựng thực đơn bảo đảm dinh dưỡng, phù hợp với lứa tuổi.

Để triển khai kịp thời, hiệu quả công tác tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập và tăng cường công tác đảm bảo an ATTP trong và xung quanh cổng trường học, thí điểm mô hình bữa ăn bán trú cho học sinh trên địa bàn, Văn phòng UBND TP. Hà Nội đã ban hành Thông báo số 427/TB-VP về Kết luận của bà Vũ Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội tại cuộc họp triển khai công tác tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập trên địa bàn thành năm học 2025-2026…

Tại thông báo này, chức năng, nhiệm vụ của nhiều sở, ngành, trường học đã được giao nhiệm vụ, chỉ rõ. Tuy nhiên, để đảm bảo bữa ăn bán trú cho học sinh, không xảy ra những thiếu sót, tiêu cực… ngoài sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt từ phía lãnh đạo UBND TP. Hà Nội, thì cần sự vào cuộc đồng bộ từ phía các sở, ngành, địa phương và các trường học trên địa bàn thành phố.

Tuấn Ngọc