Báo cáo đánh giá cho thấy trong một tháng vừa qua (11/8 – 10/9), thời tiết tại nước ta có nhiều diễn biến dị thường. Liên tiếp 3 cơn bão và 1 áp thấp nhiệt đới hình thành trên Biển Đông, tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến đất liền. Bão số 5 (Kajiki) mạnh cấp 14, giật cấp 16 khi tiến gần Hoàng Sa và đổ bộ vào Nam Nghệ An – Bắc Hà Tĩnh, gây mưa lớn diện rộng. Trạm Bái Thượng (Thanh Hóa) ghi nhận lượng mưa tới 543 mm, vượt xa kỷ lục lịch sử. Bão số 6 (Nongfa) và bão số 7 (Tapah) tiếp tục gây mưa to, cộng hưởng với dải hội tụ nhiệt đới khiến nhiều tỉnh Bắc Bộ hứng chịu mưa lũ kéo dài.
Hàng loạt trạm khí tượng ở Hà Nội, Phú Thọ, Ninh Bình, Thanh Hóa ghi nhận lượng mưa vượt kỷ lục cũ. Riêng trạm Ba Vì (Hà Nội) đạt 299,8 mm trong ngày 26/8, cao hơn mốc lịch sử năm 1978. Không chỉ mưa lũ, miền Bắc và miền Trung còn trải qua nhiều ngày nắng nóng khắc nghiệt. Nhiệt độ tại Sông Mã (Sơn La) lên tới 38,5 độ, Hà Nội ghi nhận 38,2 độ, đều phá kỷ lục trước đây. Ở Trung Bộ, nắng nóng kéo dài từ cuối tháng 7 đến giữa tháng 8, còn tại Nam Bộ, một số ngày cục bộ nhiệt độ lên tới 35 – 36 độ C.
Dự báo trong tháng tới, nền nhiệt trung bình trên phạm vi cả nước nhìn chung không chênh lệch nhiều so với mức trung bình nhiều năm. Riêng khu vực Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh có xu hướng cao hơn khoảng 0,5 – 1 độ C. Dù không khí lạnh có khả năng bắt đầu hoạt động từ cuối tháng 9, nhưng do cường độ yếu, chưa ổn định nên chưa gây biến đổi rõ rệt về nhiệt độ ở miền Bắc.
Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông từ nay đến giữa tháng 10 ở mức tương đương trung bình nhiều năm. Khả năng có khoảng 2 cơn hình thành, trong đó một cơn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam. Cùng thời kỳ này, đồng bằng Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi có khả năng xuất hiện các đợt mưa lớn trên diện rộng. Tổng lượng mưa ở đồng bằng Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Gia Lai được dự báo cao hơn trung bình nhiều năm từ 5 – 15%.
Cơ quan khí tượng cảnh báo, sự kết hợp giữa bão, áp thấp nhiệt đới và gió mùa Tây Nam có thể gây gió mạnh, sóng lớn trên Biển Đông, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tàu thuyền. Trên đất liền, mưa lớn dồn dập có thể gây lũ lụt ở vùng trũng thấp, ngập úng đô thị và sạt lở đất ở miền núi. Các hiện tượng cực đoan như giông, lốc, sét, mưa đá, gió giật mạnh vẫn có khả năng xảy ra, tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, giao thông và đời sống dân sinh.
Ông Hoàng Đức Cường, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, từ nay đến hết năm 2025, cần chú ý ba hình thế chính là bão, lũ và không khí lạnh. Theo ông Cường, từ nay đến cuối năm trên Biển Đông có thể xuất hiện 5 – 7 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới, trong đó khoảng một nửa có khả năng ảnh hưởng đến đất liền Việt Nam. Đặc biệt, vào cuối mùa, bão và áp thấp nhiệt đới thường tác động nhiều đến khu vực Trung Bộ và phía Nam.
Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cũng đưa ra dự báo khí hậu ba tháng (9 – 11/2025). Theo đó, gió mùa mùa hè có khả năng kết thúc vào đầu đến giữa tháng 10, xấp xỉ trung bình nhiều năm. Gió mùa mùa đông dự kiến bắt đầu cuối tháng 10 và tăng cường độ từ tháng 11. Điều này đồng nghĩa với việc từ nay đến cuối năm, thời tiết vẫn còn nhiều biến động, nguy cơ thiên tai dồn dập.
Các chuyên gia khuyến cáo chính quyền và người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo, cảnh báo, đồng thời chủ động phương án ứng phó, nhất là tại các khu vực ven biển, vùng trũng thấp, khu vực miền núi có nguy cơ lũ quét và sạt lở đất. Việc chủ động chuẩn bị sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản trước những hiện tượng thời tiết cực đoan.
Thiên Trường
