Lễ hội đền Kỳ Cùng – Tả Phủ mang đậm nét văn hóa truyền thống của Nhân dân các dân tộc Lạng Sơn, thể hiện sự tri ân, tưởng nhớ công lao to lớn của hai vị quan đã góp phần xây dựng và phát triển đất nước, Xứ Lạng vào cuối thế kỷ 17, đầu thế lỷ 18 là Tả Đô Đốc Hán Quận Công Thân Công Tài (được thờ tại đền Tả Phủ – Kỳ Lừa) và Quan lớn Tuần Tranh (được thờ tại đền Kỳ Cùng).
Trong các hoạt động của lễ hội, nghi thức rước kiệu diễn ra trong hai ngày chính là 22 và 27 tháng Giêng, trong đó ngày 27 tháng Giêng được coi là ngày chính hội. Vào 12 giờ trưa 24/2 (tức 27 tháng Giêng năm Ất Tỵ), Ban Tổ chức thực hiện nghi lễ rước kiệu Quan lớn Tuần Tranh từ đền Tả Phủ – Kỳ Lừa, phường Hoàng Văn Thụ đi qua nhiều tuyến đường trên địa bàn thành phố Lạng Sơn về đền Kỳ Cùng, phường Vĩnh Trại. Du khách được chiêm ngưỡng màn rước kiệu đặc sắc, độc đáo với màn quay kiệu tại các ngã ba, ngã tư đường.
Đặc biệt, trước khi diễn ra màn rước kiệu là Hội tranh đầu pháo diễn ra trước Đền Tả Phủ - Kỳ Lừa. Đây là phần hội độc đáo và đặc sắc nhất thu hút đông đảo Nhân dân và du khách tham gia.
Theo tích xưa truyền tụng, vào thời kỳ nhậm chức của Hán Quận công Thân Công Tài, có một năm giặc cướp nổi lên quấy nhiễu dân lành, ông đã huy động lực lượng đồn trú phối hợp cùng Nhân dân đánh tan giặc cướp. Sau chiến thắng đó, hàng năm, ông đã cho mở hội mừng thắng trận vào dịp đầu xuân.
Tham gia Hội đầu pháo Kỳ Lừa, bên cạnh được thưởng thức màn lễ với nhiều tiết mục đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, người dân và du khách còn được theo dõi màn tranh đầu pháo đặc sắc và vô cùng hấp dẫn. Quan niệm dân gian cho rằng người nào may mắn tranh được đầu pháo và mang về nhà thờ cúng sẽ luôn được mạnh khoẻ, gia đình hạnh phúc, an khang thịnh vượng, gặp nhiều may mắn trong năm. Do thời tiết thuận lợi, màn tranh đầu pháo năm nay thu hút rất đông người dân trong tỉnh, du khách gần xa tham gia.
Tại ngày hội năm nay, ông Đinh Văn Nhiên, 50 tuổi, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương đã tranh được đầu pháo. Theo đúng thể lệ của Ban tổ chức, ông Nhiên được tặng thưởng 2 triệu đồng, 1 mâm xôi gà, 1 mâm ngũ quả. Do ở xa nên đầu pháo sẽ gửi lại nhà đền lo việc thờ cúng và đến ngày 20 tháng Giêng năm sau, người tranh được đầu pháo phải đến trả lại đầu pháo và có lễ tạ.
Theo thống kê từ Phòng Văn hoá và Thông tin thành phố Lạng Sơn, trong ngày 24/2 (ngày 27 tháng Giêng năm Ất Tỵ), thành phố đã đón trên 356.000 lượt người du xuân và tham dự lễ hội (tăng trên 71.000 lượt người so với năm 2024), doanh thu ước đạt 534 tỷ đồng. Tổng hợp trong các ngày diễn ra Lễ hội Kỳ Cùng – Tả Phủ (từ ngày 19/2 - 24/2/2025), thành phố Lạng Sơn đã thu hút trên 820.000 lượt người đến dự Lễ hội Kỳ Cùng – Tả Phủ (tăng gần 300 nghìn lượt người so với cùng kỳ năm 2024), doanh thu ước đạt 985 tỷ đồng. Đây là tín hiệu vui cho sự phát triển của ngành du lịch và dịch vụ của Lạng Sơn trong năm 2025.
Triệu Thành
