Một trong những điểm thay đổi lớn nhất của đạo luật này chính là việc chấm dứt tình trạng các mạng xã hội yêu cầu người dùng phải cung cấp hình ảnh hoặc video giấy tờ tùy thân để làm yếu tố xác thực tài khoản.
Cụ thể theo Điều 29 của đạo luật mới thì các tổ chức và cá nhân cung cấp dịch vụ mạng xã hội hay truyền thông trực tuyến tại Việt Nam không được phép yêu cầu người dùng gửi ảnh chụp chứa nội dung đầy đủ hoặc một phần các loại giấy tờ như căn cước công dân hay bằng lái xe. Quy định này nhằm ngăn chặn nguy cơ rò rỉ thông tin định danh quan trọng vốn thường bị các nền tảng thu thập quá mức cần thiết trong thời gian qua. Bên cạnh đó các đơn vị cung cấp dịch vụ có trách nhiệm thông báo rõ ràng danh mục dữ liệu sẽ thu thập và tuyệt đối không được thu thập trái phép hoặc nằm ngoài phạm vi thỏa thuận ban đầu với người sử dụng.
Quyền làm chủ dữ liệu của người dân cũng được tăng cường thông qua yêu cầu các nền tảng phải cung cấp lựa chọn cho phép từ chối thu thập tệp dữ liệu cookies hoặc sử dụng tính năng không theo dõi. Mọi hoạt động giám sát hành vi người dùng chỉ được phép thực hiện khi có sự đồng ý tự nguyện và rõ ràng. Đặc biệt Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân nghiêm cấm các hành vi nghe lén, ghi âm cuộc gọi hoặc đọc trộm tin nhắn trái phép trừ các trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định. Các nền tảng cũng buộc phải xây dựng cơ chế cho phép người dùng dễ dàng truy cập, chỉnh sửa hoặc xóa bỏ hoàn toàn dữ liệu cá nhân của mình khi không còn nhu cầu sử dụng dịch vụ.
Để đảm bảo tính thực thi nghiêm minh của pháp luật thì các chế tài xử phạt đã được thiết lập với mức độ răn đe rất cao. Đối với hành vi mua bán dữ liệu cá nhân trái phép thì mức phạt tiền có thể lên tới 10 lần khoản thu lợi bất chính hoặc tối đa 3 tỷ đồng nếu không xác định được khoản thu. Đối với những vi phạm liên quan đến chuyển dữ liệu xuyên biên giới mà không tuân thủ quy định thì các tổ chức có thể bị phạt tới 5% doanh thu của năm liền kề trước đó. Trong trường hợp phát hiện dữ liệu bị chuyển ra nước ngoài nhằm mục đích gây tổn hại đến an ninh quốc gia thì Cơ quan chuyên trách thuộc Bộ Công an có quyền ra quyết định đình chỉ ngay lập tức hoạt động chuyển dữ liệu này.
Sự ra đời của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ tạo ra sự minh bạch trong cách thức vận hành của các tập đoàn công nghệ mà còn nâng cao nhận thức của người dân về giá trị của thông tin cá nhân. Với các mức phạt bổ sung lên tới 3 tỷ đồng cho những vi phạm về bảo mật và quyền riêng tư thì Việt Nam đang khẳng định quyết tâm xây dựng một không gian mạng an toàn và văn minh. Đây là bước đi cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế số sâu rộng hiện nay.
Tâm An
