Nan giải cuộc chiến sách lậu

Lần thứ hai,công ty văn hóa Sáng tạo Trí Việt- First News đã bị tòa bác kháng cáo trong một vụ kiện in sách lậu kéo dài gần ba năm qua. Việc First News thua kiện một cơ sở in sách lậu tại Hà Nội cho thấy đang có khá nhiều kẽ hở trong Luật Xuất bản hiện hành.

Tòa áp dụng sai luật?

Theo đơn tố cáo từ First News: Chiều ngày 12-11-2011, phòng PC 46 Công an Hà Nội và Đội quản lý thị trường số 15 đã khám xét, kiểm tra khẩn cấp hệ thống cơ sở gia công sau in Huy Thi ( Nhà số 6, dãy A, khu tập thể nhà in Bộ Tổng Tham mưu, xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội).Tại hiện trường, cơ quan chức năng bắt quả tang gần 10.000 cuốn sách không có nguồn gốc xuất xứ, trong đó có hàng nghìn cuốn sách đã thành phẩm và chưa ( bán) thành phẩm được làm giả của First News.

Tháng 7-2012, First khởi kiện cơ sở Huy Thi lên TANDTP Hà Nội. Ngày 20-5-2013, phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ kiện tại TANDTP Hà Nội nhưng không có sự hiện diện của bị đơn là Cơ sở Huy Thi. Ngày 25-6-2013, TANDTP Hà Nội có quyết định chuyển vụ việc về TAND huyện Thanh Trì thụ lý. Tại đây, First News bị bác đơn kiện và yêu cầu chịu 26 triệu đồng án phí. Không đồng tình, First News  lại gửi hồ sơ kiện lên TANDTP Hà Nội.

Ngày 29-4-2014, TANDTP Hà Nội tuyên trắng án đối với Cơ sở Huy Thi (?!). First News đã kháng án. Tuy  nhiên, tại phiên phúc thẩm ngày 27-8-2-14, TANDTP Hà Nội tuyên y án sơ thẩm.

Theo luât sư Nguyễn Quang Ngọc ( Công ty luật  Quốc tế Thiên Việt- Đoàn luật sư TP Hà Nội), Việc cơ sở Huy Thi tham gia gia công hàng in lậu được xem là hành vi cố ý làm hàng giả với quy mô thương mại. Bên cạnh đó, số lượng sách của First News bị làm giả được phát hiện tại cơ sở Huy Thi là 1.040 cuốn đã thành phẩm quẳng gánh lo đi và vui sống cùng 120kg ruột sách và 11 kg bìa sách chưa thành phẩm ( giá bìa 68.000 đồng) cùng 325 kg ruột sách 7 thói quen của bạn trẻ thành đạt ( giá bìa 54.000 đồng). Nếu tính theo giá bìa mỗi cuốn sách thì tổng giá trị của số sách không có nguồn gốc bị bắt quả tang tại Cơ sở Huy Thi khoảng 150 triệu đồng. Với giá trị tài sản bị làm giả ở mức độ nghiêm trọng ( từ 50 đến 150 triệu đồng), cộng  thêm hành vi cố ý làm hàng giả đã đủ điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định Điều 131 Bộ luật hình sự và hướng dẫn tại  điều 1 Thông tư liên tịch số 01/2008 cuả TANDTC – VKSNDTC-BCA-BTP ngày 29/2/2008.

Luật còn nhiều kẽ hở

Ngoài việc áp dụng sai luật, lý lẽ từ TANDTP Hà Nội cũng khiến nhiều người “ ngã ngửa”. Bởi lẽ, một khi là cơ sở kinh doanh theo giấy phép thì phải tuân thủ các quy trình về quản lý hàng hóa. Chưa kể, Cơ sở Huy Thi đã là đơn vị hoạt động được 10 năm, có nhiều kinh nghiệm nên chuyện nhận gia công với khối lượng hàng hóa lớn như vậy chỉ bằng một cú điện thoại là chuyện rất khó tin. Tuy nhiên, đây lại là chuyện có thật, đã được TANDTP Hà Nội thừa nhận (?).

Để có được  một bản sách ra thị trường, nhà làm sách phải bỏ ra nhiều công sức, tiền bạc, từ tiền trả bản quyền đến chi phí dịch thuật, biên tập, thiết kế, truyền thông… Chính vì vậy, khi được thông tin về kết quả của phiên tòa, ông Nguyễn Văn Phước- Giám đốc Công ty Văn hóa sáng tạo Trí Việt – First News thất vọng và bất bình: “ Quả là một tiền tệ rất xấu một khi kẻ ăn cắp sức lao động và trí tuệ của người khác lại không bị xử phạt!”. Ông Lê Thanh Huy- Giám đốc Công ty sách Bách Việt bày tỏ: “ Tôi cho rằng, việc một cơ sở gia công sách lậu lại được xử thắng kiện sẽ dẫn đến một hệ quả rất nghiêm trọng  khi các đối tượng làm sách lậu đã được tạo một “ hành lang an toàn” , họ có thể chia nhỏ các khâu làm lậu sách ra nhiều cơ sở khác nhau, hợp đồng chỉ bằng điện thoại để tránh bị xử lý”. Ông Huy nói thêm: “ Người trong nghề đều biết gia công tốn thời gian hơn in rất nhiều, khả năng bị các cơ quan chức năng phát hiện ở khâu gia công  cao hơn khâu in, do đó họ chỉ cần tranh thủ in rất nhanh và thời điểm các cơ quan chức năng ít khi đi kiểm tra rồi chuyển sách cho cơ sở gia công là an toàn”.

Từ trước tới nay, có nhiều đơn vị làm sách trở thành nạn nhân nhưng có rất ít trong số đó dám đứng lên để “ tuyên chiến” với tính trạng in sách, bán sách lậu. Két quả từ phiên tòa giữa First News và cơ sở Huy Thi có lẽ là câu trả lời cho sự “ rụt rè” này. Bởi lẽ, để theo đuổi một vụ kiện nào đó hoàn toàn không đơn giản, không chỉ tốn thời gian mà còn phải tốn rất nhiều tiền, trong khi đó sự bảo hộ từ phía luật pháp dường như vẫn chưa tạo được niềm tin mạnh mẽ vào chiến thắng cho nguyên đơn.

Trên thực tế, Luật Xuất bản đã quy định hành vi tham gia in sách lậu có thể bị xử lý theo Bộ luật hình sự nhưng không ghi rõ mức độ vi phạm và hình thức chế tài kèm theo. Đây chính là kẽ hở cho rất nhiều “ đầu nậu” muốn trục lợi bằng con đường in ấn sách lậu. Khi đó, cuộc chiến với sách lậu lại trở nên nan giải, và những người làm sách chân chính không còn cách nào khác buộc phải “ sống chung với lũ”.

TN