Đây được xem là “quả ngọt” từ quá trình đối thoại bền bỉ giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý, đặc biệt là vai trò đầu mối của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).
Nghị định 320 quy định chi tiết việc thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, trong đó Điều 4 xác định rõ thu nhập từ hoạt động đánh bắt hải sản được miễn thuế. Đồng thời, thu nhập từ sản xuất cây trồng, vật nuôi, thủy sản nuôi trồng và chế biến nông sản, thủy sản cũng thuộc diện miễn thuế nếu được thực hiện tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Đáng chú ý, chính sách này không chỉ áp dụng cho doanh nghiệp mà còn bao gồm hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, kể cả trong trường hợp mua nguyên liệu về chế biến, thuê gia công hoặc nhận gia công chế biến. Thu nhập từ sản xuất muối của hợp tác xã cũng được miễn thuế theo quy định.
Một điểm then chốt của Nghị định 320 là lần đầu tiên đưa ra định nghĩa rõ ràng về “sản phẩm thủy sản đã qua chế biến”. Theo đó, các sản phẩm tươi sống được đông lạnh ở mức từ âm 18 độ C trở xuống; sản phẩm chế biến thành dạng chín; hoặc sản phẩm có pha trộn gia vị, phụ liệu để tạo giá trị gia tăng đều được xác định là sản phẩm chế biến. Doanh nghiệp phải hạch toán riêng phần thu nhập này để làm căn cứ áp dụng ưu đãi thuế.
Ngoài hoạt động sản xuất, nhiều dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp cũng được miễn thuế TNDN, như tưới tiêu, phòng chống lũ, rửa mặn, cải tạo đất, phòng trừ sâu bệnh và dịch vụ thu hoạch nông sản. Việc mở rộng diện miễn thuế được kỳ vọng sẽ giúp giảm chi phí, tăng động lực đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp – thủy sản, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa.
Theo VASEP, trước năm 2021, ngành chế biến thủy sản gặp nhiều bất cập khi các hoạt động đông lạnh, chế biến sâu hoặc tạo sản phẩm giá trị gia tăng thường bị xem là “sơ chế”, không đủ điều kiện hưởng ưu đãi thuế. Xuất phát từ thực tế đó, VASEP đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cùng các địa phương liên tục kiến nghị lên Bộ Tài chính và Chính phủ.
Cột mốc quan trọng là Công văn 2550/BTC-TCT năm 2021, lần đầu thừa nhận các hoạt động chế biến nêu trên là chế biến thủy sản. Kiên trì “luật hóa” nội dung này, đến nay các quy định đã chính thức được đưa vào Nghị định 320 với giá trị pháp lý cao.
VASEP đánh giá đây là chính sách “chưa từng có”, góp phần tháo gỡ nút thắt tồn tại nhiều năm, giúp hàng nghìn doanh nghiệp chế biến thủy sản giảm chi phí, nâng cao sức cạnh tranh và thúc đẩy phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.
Nam Sơn (t/h)
