Kết quả nổi bật: Tỷ lệ bắt giữ cao kỷ lục và những bản án nghiêm khắc
Theo ENV, năm 2024, Việt Nam ghi nhận 242 vụ án hình sự liên quan đến ĐVHD. Đáng chú ý, tỷ lệ đối tượng vi phạm bị bắt giữ thành công đạt tới 98,8%, mức cao nhất kể từ khi Bộ luật Hình sự sửa đổi năm 2017 có hiệu lực. Cùng trong năm, 288 vụ án hình sự về ĐVHD đã được đưa ra xét xử, với 156 bị cáo phải nhận án tù không được hưởng án treo, tăng gấp 4 lần so với năm 2018. Mức án tù trung bình cũng tăng lên 3,27 năm, cho thấy sự nghiêm minh của pháp luật.
Điển hình là vụ án vào ngày 5/12/2024, TAND TP. Hồ Chí Minh đã tuyên phạt Lê Phùng Biển mức án 24 năm tù cho hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa quý hiếm, bao gồm 505kg cá ngựa khô và nhiều sản phẩm ĐVHD khác. Tháng 7/2024, đối tượng cầm đầu đường dây buôn bán ĐVHD xuyên quốc gia Cao Xuân Mạnh cũng đã bị bắt giữ tại Hà Nội, trở thành một trong số 11 đối tượng chủ chốt bị truy cứu trách nhiệm hình sự từ năm 2017 đến nay.
Thách thức còn đó: Cần xử lý tận gốc các đường dây tội phạm
Tuy đạt được nhiều kết quả ấn tượng, ENV cũng thẳng thắn chỉ ra những thách thức lớn. Hiện vẫn còn ít nhất 47 đối tượng chủ chốt của các đường dây buôn bán ĐVHD đang lẩn trốn ngoài vòng pháp luật. Đây là những kẻ chịu trách nhiệm chính cho hoạt động vận chuyển số lượng lớn ngà voi, vảy tê tê và sừng tê giác vào Việt Nam. Theo ENV, rất ít đối tượng thực sự là chủ sở hữu của những lô hàng này bị đưa ra xét xử trong thời gian qua.
Bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc ENV, nhấn mạnh: “Việc triệt phá các đường dây buôn bán trái phép xuyên quốc gia và bắt giữ được đối tượng cầm đầu đóng vai trò then chốt... Chỉ khi những kẻ cầm đầu các đường dây quy mô lớn bị điều tra, truy tố và xử lý nghiêm minh, thì các tổ chức tội phạm mới thực sự bị xóa bỏ.”
ENV cũng đề cao tính công bằng trong việc xử lý từng vụ án. Cần có sự phân hóa rõ ràng giữa các đối tượng buôn bán chuyên nghiệp và người dân bình thường. Các đối tượng chuyên nghiệp phải bị áp dụng hình phạt nghiêm khắc hơn để răn đe, đặc biệt là các trường hợp tái phạm.
Bà Bùi Thị Hà khẳng định: “Kết quả công tác xử lý tội phạm về ĐVHD trong năm 2024 tiếp tục khẳng định vai trò của Bộ luật Hình sự và cho thấy quyết tâm của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn đó. ENV hy vọng các cơ quan chức năng tiếp tục phát huy tinh thần của Bộ luật Hình sự để giải quyết những thách thức đang tồn tại, nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh với tội phạm về ĐVHD và góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.”
Thành Nam (t/h)
