Lãnh đạo doanh nghiệp thoái vốn

Trong năm 2023, nhà đầu tư chứng kiến con sóng ngược của nhóm cổ phiếu bán lẻ/phân phối khi hoạt động kinh doanh sụt giảm nhưng giá cổ phiếu bật tăng, thúc đẩy cổ đông nội bộ, bao gồm lãnh đạo doanh nghiệp bán ra cổ phiếu.

Tại Petrosetco, ông Phùng Tuấn Hà, Chủ tịch Hội đồng quản trị đã bán ra 2 triệu cổ phiếu, giảm tỷ lệ sở hữu từ 4,9% xuống 3,04% vốn điều lệ, giao dịch được thực hiện từ ngày 24/11 đến 05/12/2023; Công đoàn Petrosetco đã bán toàn bộ 1.566.577 cổ phiếu, tương đương 1,46% vốn điều lệ, giao dịch được thực hiện từ ngày 24/11 đến 01/12/2023; ông Cao Trường Sơn bán 250.000 cổ phiếu vào ngày 01/12/2023, giảm tỷ lệ sở hữu từ 5,1% xuống 4,87% vốn điều lệ.

Lãnh đạo và cổ đông lớn của Petrosetco thoái vốn trong bối cảnh cổ phiếu có mức tăng giá mạnh so với cuối năm 2022, nhất là so với giữa tháng 11/2023 (từ gần 12.000 đồng/cổ phiếu lên 26.000 - 27.000 đồng/cổ phiếu), trong khi kết quả kinh doanh 3 quý đầu năm 2023 suy giảm so với cùng kỳ năm 2022.

Giá cổ phiếu tăng trong khi lợi nhuận giảm khiến định giá P/E ở mức cao so với lịch sử cũng như mức trung bình ngành. Theo dữ liệu trên iBoard của Công ty Chứng khoán SSI, định giá P/E cổ phiếu PET ngày 19/12/2023 là 36,4 lần (từ đầu tháng 12 đến nay, thị giá dao động phổ biến trong khoảng 26.000 - 27.000 đồng/cổ phiếu), trong khi giai đoạn 2013 – 2022 dao động từ 3,8 - 18,5 lần, còn P/E của ngành dao động từ 7,4 - 23,3 lần.

Tại nhiều doanh nghiệp niêm yết, chủ tịch hội đồng quản trị hay tổng giám đốc thường là cổ đông lớn, gắn bó với doanh nghiệp, nhưng ở Petrosetco, cả ông Phùng Tuấn Hà và ông Vũ Tiến Dương, đương kim Chủ tịch và Tổng giám đốc Công ty, được coi là “người làm thuê” khi được điều động và bổ nhiệm theo sự phân công của nhóm cổ đông liên quan đến Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, cổ đông lớn nhất đang sở hữu 23,21% vốn điều lệ.

Vừa lãnh đạo công ty, ông Vũ Tiến Dương cũng có động thái “lướt sóng” cổ phiếu PET trong 4 tháng qua. Cụ thể, ông Dương mua cổ phiếu ngày 27/07 với giá 27.410 đồng/cổ phiếu, bán ra ngày 11/09 với giá 30.550 đồng/cổ phiếu; mua vào ngày 24/11 với giá 24.400 đồng/cổ phiếu, bán ra ngày 01/12 với giá 25.850 đồng/cổ phiếu.

Dự báo không hoàn thành kế hoạch kinh doanh

Trong 09 tháng đầu năm 2023, Petrosetco ghi nhận doanh thu 13.026,2 tỷ đồng, tăng 1,5%; lợi nhuận sau thuế 94,8 tỷ đồng, giảm 46,5% so với cùng kỳ năm 2022.

Riêng quý III/2023, Petrosetco đạt doanh thu 4.254,3 tỷ đồng, giảm 6,6%; lợi nhuận sau thuế 51 tỷ đồng, giảm 30,7% so với cùng kỳ năm 2022. Nếu không nhờ doanh thu tài chính tăng đột biến 218%, đạt gần 69 tỷ đồng thì Công ty có thể ghi nhận lợi nhuận âm, bởi lẽ hoạt động kinh doanh cốt lõi (lợi nhuận gộp trừ chi phí tài chính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp) ghi nhận lỗ 1,4 tỷ đồng (cùng kỳ lãi 60 tỷ đồng).

Tại Hội nghị Tổng kết hoạt động sản xuất - kinh doanh năm 2023 mới đây, Petrosetco ước đạt khoảng 180 tỷ đồng lợi nhuận, không hoàn thành kế hoạch đề ra (lợi nhuận trước thuế 300 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 240 tỷ đồng).

Ông Dương lý giải, lợi nhuận năm 2023 không đạt kế hoạch chủ yếu do yếu tố khách quan: “Những ảnh hưởng tiêu cực mà thị trường trong nước phải chịu từ sự tác động của bối cảnh toàn cầu đặc biệt nhạy cảm và đầy biến động. Trong tình hình khó khăn chung của gần như tất cả các doanh nghiệp phân phối, bán lẻ và cung ứng dịch vụ, các lĩnh vực hoạt động chính của Petrosetco cũng đã chịu ảnh hưởng lớn từ tình trạng giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng cao và nhu cầu thị trường giảm sâu, song song với bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt”.

Thực tế, đây không phải lần đầu tiên Petrosetco không hoàn thành kế hoạch lợi nhuận năm. Nhìn lại giai đoạn 2018 - 2022, Công ty đã có 03 năm không hoàn thành kế hoạch lợi nhuận. Trong đó, riêng năm 2022, Petrosetco lên kế hoạch lợi nhuận sau thuế 336 tỷ đồng, nhưng chỉ đạt 167 tỷ đồng.

Có ý kiến cho rằng, trong những năm qua, Ban lãnh đạo Petrosetco lên kế hoạch kinh doanh khá sát với tình hình thực tế, ngoại trừ năm 2023. Còn năm 2022, Công ty chỉ hoàn thành một nửa kế hoạch lợi nhuận là do hoạt động đầu tư chứng khoán lỗ lớn. Năm 2021, lợi nhuận vượt cao so với kế hoạch là nhờ mảng phân phối sản phẩm điện thoại, máy tính xách tay, máy tính bảng tăng trưởng đột biến trong bối cảnh đại dịch Covid-19 thúc đẩy nhu cầu nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển dịch học tập và làm việc sang môi trường online.

Thực tế luôn có những doanh nghiệp lên kế hoạch kinh doanh tham vọng, nhưng hoàn thành không đáng kể do các yếu tố mang tính khách quan. Không nhiều doanh nghiệp thẳng thắn thừa nhận nguyên nhân chủ quan là không dự báo được tình hình thị trường. Bên cạnh nâng cao tính dự báo và trách nhiệm, điều mà nhà đầu tư cần là lãnh đạo doanh nghiệp phải thường xuyên chia sẻ tình hình hoạt động kinh doanh để điều chỉnh chiến lược đầu tư cổ phiếu cho phù hợp với tình hình thực tế.

Hà Trần (t/h)