Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc
Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn, từ đầu năm đến nay, dịch COVID-19 đã tác động mạnh đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội cả nước, đặc biệt đối với mặt hàng khẩu trang, vật tư y tế, dung dịch nước sát khuẩn phục vụ cho phòng, chống dịch bệnh. Lợi dụng tình hình dịch bệnh, một số đối tượng đã sản xuất, kinh doanh mặt hàng khẩu trang, quần áo bảo hộ giả, nước rửa tay sát khuẩn kém chất lượng; mua gom, đầu cơ, tăng giá bán hàng hóa bất hợp lý trong nước và xuất lậu sang nước ngoài để kiếm lời.
Để ngăn chặn tình trạng này, lực lượng chức năng thành phố Hà Nội đã tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Trong 4 tháng đầu năm 2020, các lực lượng chức năng của thành phố Hà Nội đã tổ chức thanh tra, kiểm tra gần 8.500 vụ, phát hiện, xử lý hơn 7.000 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; trong đó, cơ quan chức năng đã khởi tố 41 vụ và 60 đối tượng, thu nộp ngân sách nhà nước gần 1.400 tỷ đồng.
Riêng trong thời gian phòng, chống dịch COVID-19, tính đến ngày 18/5, các lực lượng chức năng của Ban Chỉ đạo 389 thành phố đã thanh tra, kiểm tra 758 vụ, xử lý hành chính 318 vụ; trong đó các cơ quan chức năng đã chuyển bốn hồ sơ vụ việc sang cơ quan công an để tiến hành điều tra theo quy định; đồng thời xử phạt hành chính trên 2,4 tỷ đồng.
Điển hình như vụ lực lượng công an đã phối hợp với lực lượng Quản lý thị trường phát hiện, kiểm tra, xử lý đối với Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Y tế Đức Anh, tại Quận Đống Đa (Hà Nội) đang sản xuất, buôn bán hàng hóa nghi là hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ đối với các trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ công tác phòng chống dịch; thu giữ hàng ngàn sản phẩm, phương tiện vi phạm và đã khởi tố, bắt tạm giam các đối tượng có liên quan để xử lý nghiêm theo qui định.
Quang cảnh buổi làm việc
Theo ông Chu Xuân Kiên, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội, việc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là nhiệm vụ chung của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Tuy nhiên, sự quan tâm, sự vào cuộc của các cấp, các ngành chức năng có lúc, có nơi còn chưa đồng bộ, chưa thống nhất, chưa có chiều sâu, còn mang tính hình thức, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế đặt ra.
Một số quy phạm pháp luật về đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong kiểm tra, xử lý vi phạm phòng chống dịch bệnh nói chung và dịch COVID-19 nói riêng cũng còn thiếu nên rất khó áp dụng, có kẽ hở để các đối tượng lợi dụng hoạt động. Ông Chu Xuân Kiên nêu ví dụ, đối với mặt hàng khẩu trang y tế hiện nay không thuộc danh mục hàng hóa nhà nước quản lý về giá nên cơ quan chức năng có kiểm tra phát hiện cũng rất khó xử lý.
Cụ thể, theo điều 196 Bộ Luật hình sự 2015 về tội đầu cơ quy định: người lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế mua vét hàng hóa thuộc “danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá”.
Theo quy định tại Nghị định số 177/2013/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giá, mặt hàng khẩu trang y tế tại thời điểm hiện nay không thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá như đã nêu trên.
Do vậy, các lực lượng chức năng rất khó để xử lý hành vi định giá mua, giá bán bất hợp lý mà phải vận dụng linh hoạt. Mặt khác, tại thời điểm này quy định pháp luật không đủ căn cứ để khởi tố hình sự đối với hành vi đầu cơ kinh doanh mặt hàng khẩu trang.
Để khắc phục những khó khăn này, các đại biểu có chung kiến nghị, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chỉ đạo các lực lượng chức năng từ Trung ương đến địa phương tăng cường việc phối hợp liên ngành trong đấu tranh chống buôn lậu, hàng cấm, hàng giả và gian lận thương mại tại các cửa khẩu biên giới, các ga đường sắt liên vận quốc tế, cảng hàng không quốc tế... Bên cạnh đó, để bảo đảm xử lý vi phạm đúng quy định của pháp luật, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, quy định cụ thể các mặt hàng phục vụ phòng, chống dịch nói chung và bệnh dịch COVID-19 nói riêng vào danh mục hàng hóa nhà nước quản lý giá.
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389 quốc gia) chỉ rõ, Thủ trưởng các lực lượng chức năng, Chủ tịch UBND các cấp phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND thành phố nếu để xảy ra tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn ra công khai, thường xuyên trên địa bàn, đồng thời có cán bộ, công chức tiêu cực, vi phạm pháp luật.
Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đặc biệt nhấn mạnh đến nguyên nhân chủ yếu vẫn là yếu tố con người. Thực tế cho thấy, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành ở một số đơn vị, địa phương chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt, có lúc, có nơi buông lỏng, thiếu kiểm tra, đôn đốc, các lực lượng chức năng chưa làm hết trách nhiệm.
Do vậy, thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu các đơn vị cần chú trọng quản lý đội ngũ cán bộ, công chức; xử lý, chỉ đạo xử lý kỷ luật, buộc thôi việc những cán bộ, công chức có hành vi bảo kê, tiếp tay cho buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả; thực hiện việc luân chuyển cán bộ, công chức theo đúng quy định, đặc biệt là tại các vị trí “nhạy cảm”, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng.
Ngoài ra, Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội cần tăng cường phối hợp với lực lượng chức năng các địa phương khác, nhất là các tỉnh biên giới trọng điểm, ngăn chặn kịp thời các hoạt động vận chuyển hàng nhập lậu từ biên giới, cửa khẩu về Hà Nội để tiêu thụ, phân phối, tập trung vào cả 3 tuyến đường sắt, đường bộ và đường hàng không. Xác lập các chuyên án triệt phá các tụ điểm tàng trữ, tập kết, trung chuyển hàng nhập lậu, hàng giả trên địa bàn thành phố.
Tiếp thu những ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung khẳng định, xác định Hà Nội là một trong những địa bàn lớn nhất của cả nước, là điểm trung chuyển lớn, sản xuất hàng giả, vì vậy, Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội xác định nhiệm vụ đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Thành phố sẽ giao nhiệm vụ cho công an, quản lý thị trường phối hợp với các lực lượng chức năng của Trung ương, địa phương trong thực hiện nhiệm vụ chống buôn lậu.
Hoan Nguyễn
