Bùng nổ thanh toán số và thách thức an ninh mạng
Thông tin tại hội nghị "Ứng dụng định danh, xác thực của Bộ Công an để nâng cao an toàn trong hoạt động thương mại điện tử" chiều 1/11/2025, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số (Bộ Công Thương), nhấn mạnh rằng sự phổ biến của thanh toán số, với tốc độ tăng trưởng kép của QR Code đạt 40% và các hình thức thanh toán trực tuyến tăng trên 100% mỗi năm, đang đẩy nhanh nhu cầu về an toàn giao dịch. Các hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi, từ giả mạo cơ quan nhà nước, người thân, đến việc sử dụng công nghệ deepfake để chiếm đoạt tài sản, gây ra khoảng 6.000 vụ việc mỗi năm, tập trung chủ yếu trong lĩnh vực tài chính, tiền ảo và lừa đảo sinh viên.
Ông Tuấn khẳng định việc ứng dụng các giải pháp định danh và xác thực điện tử, như thông qua nền tảng VNeID của Bộ Công an, là điều bắt buộc để xác thực chính xác danh tính người dùng. Điều này không chỉ là biện pháp ngăn chặn gian lận mà còn là cách củng cố niềm tin của người dân đối với thương mại điện tử.
Bộ Công an và Doanh nghiệp chung tay triển khai định danh
Đại diện Bộ Công an, bà Phạm Tuyết Trang từ Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng dữ liệu dân cư và Căn cước công dân (RAR), chia sẻ những kết quả bước đầu chứng minh hiệu quả của việc ứng dụng định danh. Đến nay, hệ thống đã thực hiện hơn 42,6 triệu lượt xác thực, trong đó có 17,8 triệu lượt xác thực khuôn mặt, đồng thời triển khai thành công giải pháp VN AI Verify tích hợp với 8 nhà cung cấp dịch vụ chính thức.
Bà Trang cho rằng giải pháp định danh điện tử không chỉ nâng cao chất lượng xác thực, giảm gian lận mà còn tạo nền tảng cho các dịch vụ số an toàn, minh bạch và cá nhân hóa hơn. Hiện RAR đang phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số để hoàn thiện hành lang pháp lý và mở rộng kết nối dữ liệu.
Các doanh nghiệp lớn đã nhanh chóng hành động. Bà Vũ Xuân Linh, Giám đốc Quan hệ đối tác chiến lược Shopee, cho biết sàn này đã phối hợp với Cục C06 – Bộ Công an triển khai định danh toàn bộ người bán thông qua căn cước công dân gắn chip từ tháng 6/2025. Tính đến cuối tháng 10/2025, Shopee đã hoàn tất định danh 81% nhà bán hàng và đặt mục tiêu đạt 100% trong thời gian tới, đồng thời yêu cầu tất cả người bán mới phải hoàn tất quy trình này.
Chữ ký số và giám sát liên tục là lá chắn tiếp theo
Ông Nguyễn Hoàng Tùng, Giám đốc VVN AI và Trusting Solution, chỉ ra rằng dù đã áp dụng EKYC, thị trường vẫn tồn tại những rủi ro như sử dụng lại kết quả xác thực trước đó hoặc không có bằng chứng thời gian giao dịch. Các hình thức gian lận phổ biến bao gồm bán hàng giả, lập tài khoản ảo, chiếm đoạt thẻ tín dụng hoặc đánh cắp mã OTP. Do đó, ông Tùng khẳng định việc bổ sung chữ ký số và giám sát liên tục là rất cần thiết để giảm thiểu rủi ro.
Cùng quan điểm, ông Vũ Văn Luật, Giám đốc điều hành Công ty CP Đầu tư Công nghệ và Thương mại Softdream, phân tích rằng chữ ký số từ xa giúp mọi giao dịch được xác thực, chống chối bỏ và đảm bảo toàn vẹn dữ liệu từ hợp đồng điện tử đến giao dịch thương mại. Giải pháp này giúp người dùng xác thực thông tin bằng thiết bị di động mà không cần thủ tục giấy tờ rườm rà, đồng thời mỗi giao dịch được gắn dấu thời gian, đảm bảo dữ liệu không thể chỉnh sửa.
Hội nghị đã thống nhất rằng việc ứng dụng công nghệ định danh và xác thực điện tử là mục tiêu then chốt để thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, xây dựng môi trường thương mại điện tử minh bạch, bảo mật và lấy người dân làm trung tâm.
Thành Nam (t/h)
