Lực lượng công vụ còn nhiều thiếu sót
Tại hội nghị, thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an TP.HCM, cho hay hội nghị cần đi thẳng vào những vấn đề, đó là những yếu kém, thiếu sót của lực lượng công vụ, để từ đó khắc phục, có những biện pháp cứng rắn ngăn chặn nạn khai thác cát khái phép.
Thiếu tướng Phan Anh Minh phát biểu tại hội nghị (Ảnh: TRUNG HIẾU)
Hầu hết phương tiện vi phạm có tải trọng hơn 1.000 tấn bị bắt về hành vi này đều từ các tỉnh phía Bắc vào. Sau khi bị lập biên bản, họ không cư trú tại TP HCM nữa nên cơ quan chức năng ngại đi xác minh đầy đủ về nơi tiêu thụ, chủ phương tiện. Từ đó chấp nhận xử lý theo trường hợp bắt quả tang, chỉ phạt cá nhân điều khiển phương tiện chứ chưa xử lý được chủ phương tiện.
"Cơ quan chức năng đã không vạch trần sự đối phó của doanh nghiệp khai thác cát trái phép. Doanh nghiệp lách luật bằng cách ký hợp đồng, cho thuê phương tiện để khi xảy ra chuyện thì đổ trách nhiệm cho cá nhân", ông Minh nói.
Khó khăn khác được tướng Minh chỉ ra là, dù cơ quan chức năng rất cương quyết xử phạt hành vi khai thác cát trái phép, song trên thực tế hầu hết các công trình, kể cả công trình có vốn công ích, quan trọng cho sự phát triển kinh tế quốc gia (như các đường cao tốc) đều sử dụng cát khai thác trái phép.
"Nếu làm thẳng thừng thì những công trình này sẽ bị đình trệ, ảnh hưởng đến việc điều hành kinh tế xã hội, tiến độ các công trình trọng điểm quốc gia", ông Minh nói.
Thiếu tướng Phan Anh Minh thừa nhận “phải coi lại lực lượng công an” trong việc bắt giữ, xử lý tình trạng khai thác cát trái phép. Đơn cử như vụ xử lý cát trái phép vừa qua ở TPHCM phát hiện cán bộ công an có sự tiêu cực và Công an TPHCM đã cho thôi việc.
“Tôi đã yêu cầu Phòng Cảnh sát môi trường không được phân công công việc đối với cán bộ ở một địa phương vì tình đồng hương đã không thực hiện quy định, chỉ đạo của cấp trên mà không loại trừ trong đó còn có tiêu cực”, tướng Minh cho biết.
Thiếu tướng Phan Anh Minh đề nghị TPHCM rà soát lại các mỏ cát hiện nay đang đóng không cho khai thác và chỉ cấp phép xây dựng khi chủ đầu tư đảm bảo nhà thầu cung cấp cát san lấp từ nguồn hợp pháp.
Trong phần đề nghị của mình, thiếu tướng Phan Anh Minh cho hay nếu tính trữ lượng thì toàn bộ cát ở miền Nam chỉ đủ riêng TP.HCM xài trong 2 năm là hết.
“Có quá nhiều công trình sử dụng cát san lấp mà không tính đến nguồn. Có nên chăng rà soát lại các mỏ mà hiện đang đóng không cho khai thác”, thiếu tướng Phan Anh Minh nói, và đề nghị Sở Xây dựng TP.HCM tính toán chỉ cấp phép xây dựng khi chủ đầu tư cung cấp nhà thầu cung cấp cát san lấp đảm bảo từ nguồn hợp pháp.
Trước đó, trong phần trình bày của mình, đại tá Tô Danh Út, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng TP.HCM, kiến nghị cần tăng mức phạt tiền đối với hành vi khai thác cát trái phép và phân cấp thành nhiều mức phạt khác nhau (không chỉ quy định mức khai thác trái phép tối đa bị xử phạt từ 50 m3 trở lên).
Ngoài ra, cần xác định hành vi khai thác khoáng sản trái phép là hành vi trộm, cắp tài sản đễ xử lý hình sự, tăng tính răn đe.
Khai thác cát trái phép ở biển Cần Giờ. (Ảnh CÔNG NGUYÊN)
Theo Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ Lê Minh Dũng cho biết, tình trạng khai thác cát lậu ngày càng tăng, ảnh hưởng xấu đến môi trường và an ninh khu vực.
Nguyên nhân do khan hiếm vật liệu xây dựng, nhất là cát san lấp. Các đối tượng tổ chức khai thác có quy mô, diễn ra rầm rộ nhất là vào ban đêm, với nhiều thủ đoạn tinh vi nhằm né tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng.
Theo Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ, do quy định chỉ tịch thu phương tiện đối với trường hợp khai thác cát trái phép từ 50 m3 trở lên nên việc xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn.
Theo đó, người vi phạm khi bị phát hiện thường bỏ chạy, xả cát xuống biển tẩu tán tang vật, tránh bị tịch thu phương tiện. Ngoài ra, Điều 26 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 cũng chưa quy định tịch thu phương tiện vi phạm đối với người thuê phương tiện dưới danh nghĩa chở hàng hoặc thực hiện dự án.
Để xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn, người đứng đầu quận, huyện phải chịu trách nhiệm
Tại Thông báo số 111/TB-VP ngày 18/4/2019, UBND TP chỉ đạo Sở TN&MT, Công an TP và các sở, ngành, đơn vị, UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát tại các mỏ cát theo quy định, hạn chế tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn TP.
Kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm tình trạng khai thác cát trái phép trên các dòng sông. Gắn trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan công an trong việc ngăn chặn, xử lý tình trạng khai thác cát trái phép. Bí thư cấp ủy, Chủ tịch UBND và Trưởng Công an các quận, huyện, thị xã chịu trách nhiệm trước Thành ủy, UBND Thành phố về tình trạng khai thác cát trái phép xảy ra trên địa bàn, làm thất thoát nguồn tài nguyên, khoáng sản của đất nước, gây bức xúc trong nhân dân, xã hội.
Ảnh minh họa
Giao Công an TP chủ trì, phối hợp với các sở, UBND các quận, huyện, thị xã mở đợt cao điểm xử lý các vi phạm về khai thác cát trái phép trên các tuyến sông; thành lập các Tổ công tác liên ngành, duy trì hoạt động thường xuyên trong cả năm 2019, trong đó 1 Tổ công tác liên ngành để xử lý các vi phạm của tàu thuyền vận chuyển, phương tiện bơm hút, nạo vét cát trên sông không được cấp phép khai thác, vận chuyển, không đảm bảo điều kiện hoạt động và 1 Tổ công tác liên ngành kiểm tra, xử lý các vi phạm của các phương tiện, bến bãi…hai bên bờ sông có liên quan đến khai thác cát trái phép. Trường hợp có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng, phải kịp thời điều tra, xử lý ngay theo quy định của pháp luật để răn đe, giáo dục, ngăn chặn, phòng ngừa.
Phối hợp chặt chẽ với Công an các tỉnh bạn tăng cường kiểm tra, xử lý các vi phạm của các phương tiện vận chuyển, thiết bị khai thác cát trên sông tại khu vực giáp ranh theo quy chế phối hợp đã được ký kết giữa Hà Nội với các tỉnh; định kỳ tổ chức hội nghị giao ban với Công an các tỉnh bạn để giải quyết những vấn đề vướng mắc trong quá trình phối hợp thực hiện nhiệm vụ; không để xảy ra điểm nóng tại các khu vực giáp ranh.
Giao Sở TN&MT khẩn trương phối hợp với các sở, ngành rà soát, hướng dẫn các đơn vị, doanh nghiệp đã được cấp phép khai thác cát hoạt động đúng phạm vi, mục tiêu, phương án khai thác đã được phê duyệt; đôn đốc, hướng dẫn giải quyết khó khăn, vướng mắc để đưa vào khai thác đúng giấy phép quy định, đúng pháp luật đối với các dự án đã được cấp phép khai thác nhưng chưa đi vào hoạt động; thông báo thu hồi các giấy phép, không gia hạn các giấy phép khai thác cát không đúng quy hoạch, không bảo đảm các điều kiện, tiêu chí mỏ khai thác cát theo quy định của pháp luật.
Các DN, nhà đầu tư đã được cấp phép khai thác cát trên địa bàn phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật về khai thác khoáng sản, đúng giấy phép được cấp, không làm ảnh hưởng đến môi trường, trật tự an toàn giao thông, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Giao UBND các quận, huyện, thị xã chủ động phối hợp với các Tổ công tác liên ngành do Công an TP chủ trì, Sở TN&MT để kiểm tra, xử lý các vi phạm về khai thác cát trái phép trên địa bàn, giải tỏa các vi phạm về bến bãi tập kết vật liệu trái phép, không đủ điều kiện đáp ứng các tiêu chí về bến bãi theo yêu cầu; báo cáo UBND TP trong tháng 5/2019.
Mai Anh (TH)
