Giai đoạn 2019-2021, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương và Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị về việc sắp xếp các đơn vị hành chính, TP. Hải Phòng đã xây dựng Đề án, trình Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 872/NQ-UBTVQH14 ngày 10/1/2020 sắp xếp 12 xã, phường thành 6 xã, phường tại 4 quận, huyện, giảm 6 xã, phường, qua đó hoàn thành 100% kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính trong giai đoạn 2019-2021 theo quy định của Trung ương. Sắp xếp 4 phường thuộc quận Hồng Bàng thành 2 phường, giảm 2 phường, cụ thể: Nhập phường Quang Trung vào phường Hoàng Văn Thụ và nhập phường Phạm Hồng Thái vào phường Phan Bội Châu. Sau khi sắp xếp, quận Hồng Bàng có 9 phường.
Sắp xếp 2 phường thuộc quận Ngô Quyền thành 1 phường, giảm 1 phường, cụ thể: Nhập phường Lương Khánh Thiện vào phường Cầu Đất. Sau khi sắp xếp, quận Ngô Quyền có 12 phường. Sắp xếp 2 phường thuộc quận Đồ Sơn thành 1 phường, giảm 1 phường, cụ thể: Thành lập phường Hải Sơn trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của phường Vạn Sơn và phường Ngọc Hải. Sau khi sắp xếp, quận Đồ Sơn có 6 phường. Sắp xếp 4 xã thuộc huyện Tiên Lãng thành 2 xã, giảm 2 xã, cụ thể: Nhập xã Tiên Hưng vào xã Vinh Quang và nhập xã Tiên Tiến vào xã Quyết Tiến. Sau khi sắp xếp, huyện Tiên Lãng có 21 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 20 xã và 1 thị trấn.
Sau khi sắp xếp, TP. Hải Phòng có 217 xã, phường, thị trấn, gồm 141 xã, 66 phường và 10 thị trấn.
Giai đoạn 2023-2025, về đơn vị hành chính cấp huyện TP. Hải Phòng có 15 quận, huyện, trong đó 1 đơn vị (huyện Bạch Long Vĩ) thuộc diện sắp xếp giai đoạn 2023-2025. Tuy nhiên, huyện Bạch Long Vĩ là huyện đảo đặc thù, không có đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc. Đồng thời, huyện có vị trí biệt lập, cách đất liền khoảng 110 km và khó tổ chức giao thông kết nối thuận lợi với các đơn vị hành chính liền kề.
Do đó, TP. Hải Phòng đã báo cáo Bộ Nội vụ, các Bộ, cơ quan Trung ương và được sự thống nhất không thực hiện sắp xếp.
Về đơn vị hành chính cấp xã, tổng số 217 xã, phường, thị trấn. Đối chiếu với quy định của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính có 52 đơn vị hành chính cấp xã thuộc 11 quận, huyện thuộc diện sắp xếp giai đoạn 2023-2025 do chưa đảm bảo tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số (gồm 19 xã, 29 phường và 4 thị trấn.
Qua rà soát, có 11 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sắp xếp nhưng có yếu tố đặc thù nên không thực hiện sắp xếp. Trong đó, 3 phường đã thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2019-2021 (Phường Phan Bội Châu và Hoàng Văn Thụ, quận Hồng Bàng; phường Cầu Đất, quận Ngô Quyền); 8 xã, phường, thị trấn có vị trí trọng yếu về quốc phòng, nếu sắp xếp với đơn vị hành chính liền kề khác sẽ dẫn đến mất ổn định về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội và đã được Bộ Quốc phòng thống nhất, trong đó huyện Kiến Thụy có 3 đơn vị gồm thị trấn Núi Đối, xã Thanh Sơn và xã Du Lễ.
Như vậy, sau khi loại trừ 11 đơn vị hành chính cấp xã có yếu tố đặc thù nêu trên, TP. Hải Phòng có 41 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện phải sắp xếp trong giai đoạn 2023-2025.
Cùng với việc xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã TP. Hải Phòng giai đoạn 2023-2025 theo các quy định của Trung ương, hiện nay TP. Hải Phòng đang triển khai xây dựng đồng thời các Đề án khác về đơn vị hành chính, gồm thành lập thành phố thuộc TP. Hải Phòng tại huyện Thủy Nguyên; thành lập đơn vị hành chính quận tại huyện An Dương và điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính huyện An Dương để mở rộng quận Hồng Bàng. Tổng số trong giai đoạn 2023-2025 sẽ thực hiện sắp xếp 82 đơn vị hành chính (chiếm 38% tổng số đơn vị hành chính cấp xã toàn thành phố) thành 32 đơn vị, giảm 50 đơn vị (giảm 23% tổng số đơn vị hành chính cấp xã toàn thành phố).
Cụ thể, đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã TP. Hải Phòng giai đoạn 2023-2025: Thực hiện sắp xếp 44 xã, thị trấn tại 6 quận, huyện thành 15 đơn vị, giảm 29 đơn vị; trong đó huyện Kiến Thụy thực hiện sắp xếp 3 xã Đại Hà, Thụy Hương và Ngũ Đoan thành 1 xã; Thành lập thành phố thuộc TP. Hải Phòng tại huyện Thủy Nguyên, theo đó sắp xếp 37 xã, thị trấn thành 21 phường, xã, giảm 16 xã, thị trấn, trong đó thành lập 9 phường trên cơ sở nguyên trạng 9 xã, thị trấn và sắp xếp 28 xã, thị trấn để thành lập 12 phường, xã (8 phường, 4 xã); Thành lập các phường và thành lập quận tại huyện An Dương, theo đó sắp xếp 16 xã, thị trấn thành 13 phường, giảm 3 xã, thị trấn, trong đó thành lập 9 phường trên cơ sở nguyên trạng 9 xã và sắp xếp 7 xã, thị trấn để thành lập 4 phường. Đồng thời thực hiện việc điều chỉnh địa giới hành chính 3 phường Đại Bản, An Hồng và An Hưng về quận Hồng Bàng; Điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính huyện An Dương để mở rộng quận Hồng Bàng, theo đó thực hiện sắp xếp 3 đơn vị hành chính cấp xã thành 1 đơn vị, giảm 2 đơn vị.
Sau sắp xếp, TP. Hải Phòng có 15 đơn vị hành chính cấp huyện (gồm 8 quận, 1 thành phố và 6 huyện) và 167 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 79 phường, 7 thị trấn và 81 xã), trong đó huyện Kiến Thụy có 16 xã, thị trấn (15 xã và 1 thị trấn).
Ngoài ra qua rà soát, trong giai đoạn 2026-2030 có 50 đơn vị hành chính cấp xã thuộc 12 quận, huyện chưa đảm bảo tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số; trong đó đã có 11 đơn vị đã thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2023-2025, do vậy dự kiến sẽ còn 39 đơn vị sẽ tiếp tục thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2026-2030. Đối với huyện Kiến Thụy có 5 xã: Đông Phương, Thuận Thiên, Đại Đồng, Minh Tân và Tân Phong.
Quỳnh Nga
