Về hoàn thiện cơ chế chính sách:
Tổng cục Hải quan đã tích cực hoàn thiện hệ thống pháp luật về hải quan, phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan để thống nhất nội dung trình Chính phủ ban hành:
(1) Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu;
(2) Nghị định quy định thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh hàng hóa, người và phương tiện vận tải theo cơ chế một cửa quốc gia;
(3) Nghị định sửa đổi Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan;
(4) Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được giao dịch qua thương mại điện tử. Theo đó, việc triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng pháp luật về hải quan theo định hướng và giải pháp đồng bộ đã tạo chuyển biến căn bản trong việc nâng cao chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành.
Về công tác thu ngân sách nhà nước (NSNN): Năm 2023, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu NSNN theo Nghị quyết số 69/2022/QH15 ngày 11/11/2022 là 425.000 tỷ đồng.
Xác định thu NSNN là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của toàn ngành, Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị số 479/CT-TCHQ ngày 6/2/2023 v/v thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ NSNN năm 2023, trong đó xây dựng và đề ra 5 giải pháp cụ thể cho từng lĩnh vực cần phải thực hiện quyết liệt.
Kết quả: Theo số liệu sơ bộ, số thu từ ngày 1/1 - 11/6 đạt 162.803 tỷ đồng, đạt 38,3% dự toán, giảm 18,1% so cùng kỳ 2022.
Về công tác hiện đại hóa hải quan: Tổng cục Hải quan đã xây dựng Kế hoạch chi tiết triển khai các hoạt động cải cách, phát triển hiện đại hóa trọng tâm ngành hải quan 2023; lập Kế hoạch triển khai xây dựng bộ Chỉ số chính đánh giá, đo lường hoạt động các thủ tục hành chính thực hiện qua Cơ chế một cửa quốc gia; triển khai kế hoạch kiểm tra công tác đo thời gian giải phóng hàng tại một số cục hải quan tỉnh, thành phố.
Về công tác đơn giản, tự động hóa quy trình thủ tục hải quan, tạo thuận lợi thương mại: Tổng cục Hải quan tiếp tục thực hiện:
Đôn đốc, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại ASEAN;
Tập trung nguồn lực xây dựng Đề án tổng thể về xây dựng và phát triển hệ thống công nghệ thông tin phục vụ triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN theo định hướng xử lý tập trung và Kế hoạch hành động triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, thúc đẩy công nghiệp logistics và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2022 - 2026 để báo cáo Bộ trình Chính phủ phê duyệt.
Ngoài việc triển khai kết nối với các đối tác trong ASEAN, Tổng cục Hải quan tham mưu Ủy ban chỉ đạo quốc gia triển khai kết nối với đối tác ngoài ASEAN:
(i) Với Liên minh kinh tế Á - Âu: Hoàn thành, trao đổi thử nghiệm tờ khai hải quan xuất khẩu;
(ii) Ký kết Biên bản ghi nhớ về hệ thống trao đổi dữ liệu xuất xứ điện tử (EODES) với Bộ Công Thương và Tổng cục Hải quan Hàn Quốc nhằm tạo thuận lợi trong thực thi Hiệp định Thương mại tự do (hiện tại các bên đang tiếp tục hoàn thiện các vấn đề kỹ thuật để trao đổi thông tin C/O điện tử với Hàn Quốc);
(iii) Với New Zealand, phối hợp với Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn và Đại sứ quán New Zealand để triển khai trao đổi thử nghiệm chứng nhận kiểm dịch điện tử với New Zealand.
Về triển khai Hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) thực hiện hải quan số, Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định số 879/QĐ-TCHQ ngày 21/4/2023 thành lập Ban Triển khai dự án xây dựng Hệ thống CNTT thực hiện hải quan số đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong thông quan (đang khẩn trương xây dựng Kế hoạch tổng thể triển khai Dự án và Kế hoạch chi tiết triển khai các hoạt động của Ban Triển khai dự án).
Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan đang xây dựng và triển khai hệ thống CNTT thực hiện khai hải quan từ xa theo mẫu tờ khai VNACCS; Ban hành Quyết định số 1105/QĐ-TCHQ ngày 22/5/2023 về Kế hoạch chuyển đổi số của Tổng cục Hải quan năm 2023.
Công tác kiểm tra, giám sát hải quan, Tổng cục Hải quan đã tổ chức Hội nghị trực tuyến quán triệt, triển khai công tác kiểm tra, giám sát hải quan trong tình hình mới nhằm phổ biến, quán triệt về quy định pháp luật trong công tác giám sát, kiểm soát hải quan; trách nhiệm, nghĩa vụ của cơ quan hải quan, công chức hải quan các cấp trong việc thực hiện nhiệm vụ giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh trong địa bàn hoạt động hải quan, đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát hải quan…
Về công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trong thời gian qua diễn biến phức tạp trên các địa bàn với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Tình hình tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp trên các tuyến đường bộ, đường biển, đặc biệt là tuyến hàng không. Tuyến hàng không là địa bàn trọng điểm diễn ra hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy vào Việt Nam, tập trung chủ yếu qua cảng hàng không quốc tế: Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng với các loại ma túy tổng hợp, các loại thuốc tân dược có chứa chất gây nghiện, hướng thần, cần sa.
Trước tình hình đó, với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã làm tốt công tác tham mưu Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng tăng cường công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; đồng thời chỉ đạo các cục hải quan địa phương triển khai nghiêm túc, có hiệu quả nhiều biện pháp quan trọng góp phần đảm bảo an toàn an ninh xã hội và phòng chống tội phạm đồng thời đấu tranh, phát hiện, xử lý nhiều vụ buôn lậu ma túy lớn.
Với sự quyết liệt trong chỉ đạo điều hành và nghiêm túc tổ chức triển khai các biện pháp nghiệp vụ, công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại của ngành hải quan đã đạt được nhiều kết quả tích cực.
Kết quả từ ngày 16/12/2022 - 15/05/2023, toàn ngành hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý: 6.653 vụ việc vi phạm pháp luật về hải quan, tăng 23,5% so cùng kỳ 2022; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 2.125,6 tỷ đồng, tăng 65,6% so cùng kỳ 2022.
Cơ quan hải quan đã khởi tố 12 vụ, giảm 54% so cùng kỳ 2022; chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 59 vụ, tăng 74% so cùng kỳ; số tiền thu nộp ngân sách nhà nước 294,5 tỷ đồng...
Minh Anh
