Án phạt không thuyết phục?
Một tuần trôi qua kể từ khi Ban Kỷ luật Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) ra quyết định cấm thi đấu 8 trận đối với tiền đạo Nguyễn Văn Quyết của Câu lạc bộ Hà Nội về hành vi “Xâm phạm thân thể” trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành trong trận đấu thuộc khuôn khổ vòng 7 V-League 2023 nhưng dư luận vẫn chưa thôi tranh luận về quyết định xử phạt có phần hi hữu trong lịch sử bóng đá Việt Nam.
“Ban Kỷ luật VFF lấy căn cứ nào để xử phạt Văn Quyết?” là câu hỏi chưa có lời giải đáp sau hơn một tuần án phạt được đưa ra. Việc căn cứ vào báo cáo của Giám sát, trọng tài, tường trình của những người liên quan rồi “tuyên án” Văn Quyết kịch khung theo Điều 39 khoản 2 Quy định kỷ luật VFF sửa đổi 2023 có gì đó không thuyết phục được công luận.
Nhà báo lão thành Nguyễn Lưu nêu ý kiến: “Câu chuyện của Văn Quyết đã ồn ào mấy hôm nay. Nguyên tắc cơ bản của luật lệ là phải dựa trên bằng chứng. Cho tới nay, chưa có bất cứ bằng chứng nào cho thấy Văn Quyết đánh trợ lý trọng tài. Vậy mà xử phạt nặng Văn Quyết chỉ dựa theo lời nói một chiều của trợ lý trọng tài thì không ổn.
Nếu có bằng chứng cho thấy Văn Quyết đã xâm phạm thân thể trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành, tôi cũng đồng ý là phạt thẻ đỏ ngay lúc đó, phải gương mẫu, nhưng ở đây vẫn chưa có bằng chứng gì cả. Nếu chúng ta xử lý không tốt sẽ tạo ra tiền lệ rất xấu, không chỉ riêng cho Văn Quyết hay cho Câu lạc bộ Hà Nội. Chẳng lẽ sau này, chỉ nghe từ một trợ lý trọng tài, thậm chí từ một cổ động viên thôi cũng đem cầu thủ ra xử phạt? Xử phạt theo ý kiến trên mạng thì không ổn rồi!”.
Đứng ở góc độ khán giả, cổ động viên Minh Sơn (quê Phú Thọ) đặt dấu hỏi về tính khách quan của Ban Kỷ luật VFF khi đưa ra án phạt: “Để quyết định xử phạt một ai vi phạm điều luật nào đều cần phải có chứng cứ. Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập khách quan trong quá trình tìm kiếm tài liệu. Tuy nhiên, đến hôm nay, Ban Kỷ luật VFF chưa đưa ra bất cứ bằng chứng nào về việc Văn Quyết đã chủ động xâm phạm cơ thể của trợ lý trọng tài Nguyên Thành”.
Sau gần một tuần vụ việc “nóng ran” trên các mặt báo và phương tiện truyền thông, ngoài một văn bản ra án phạt, VFF không cung cấp thêm thông tin gì và chọn cách im lặng. Điều này khiến người hâm mộ Văn Quyết càng thêm bức xúc.
Là một người hâm mộ bóng đá, ông Phương Nam (ở Quảng Ninh) cho rằng: “Ban Kỷ luật đã ra quyết định xử phạt Văn Quyết không khách quan, có mục tiêu làm hài lòng số antifan (người tẩy chay) của cầu thủ này. Ai cũng biết Văn Quyết dù 2 lần giành Quả bóng Vàng Việt Nam nhưng là biểu tượng của sự tranh cãi trong bóng đá quốc nội. Có lẽ, bao nhiêu người yêu Văn Quyết bởi bảng thành tích đồ sộ thì cũng có ngần ấy người “hằn học” với cầu thủ này. Kể từ khi sự việc xảy ra, các trang thể thao trên mạng xã hội facebook ngày nào cũng đăng tải các video tổng hợp các va chạm tiền đạo Câu lạc bộ Hà Nội với mục đích câu view, comment của cộng đồng mạng. Cứ như thế, hình ảnh của Văn Quyết bị méo mó, sai lệch đi rất nhiều”.
Xử phạt có đúng luật?
Phân tích tình huống này, luật gia Anh Phan (Hội Luật gia Việt Nam) cho rằng, suy đoán vô tội hay giả định vô tội là một trong những nguyên tắc cơ bản, được ứng dụng rộng rãi trong nền khoa học pháp lý hiện đại. Nội dung cốt lõi của nguyên tắc cho rằng mọi nghi can đều vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội. Tất nhiên, áp dụng nguyên tắc cáo buộc của phiên tòa hình sự vào một án phạt trong bóng đá thì có phần khập khiễng. Nhưng nói như vậy để thấy trong một xã hội hiện đại, với một nền tảng luật được quy định minh bạch, không thể “đè” một người ra xử phạt với ý chí buộc tội mà không có nhân chứng, vật chứng rõ ràng. Hệ lụy đằng sau những quyết định cảm tính ấy sẽ để lại hệ quả vô cùng nguy hiểm.
“Tôi đã theo dõi rất kỹ các thông tin về vụ việc của Văn Quyết và trợ lý trọng tài Nguyên Thành. Đến nay, chưa từng thấy một bằng chứng nào được VFF đưa ra khi xử phạt kịch khung cầu thủ này về hành vi “Xâm phạm thân thể”. Vì không có băng kỹ thuật nên Ban kỷ luật VFF dựa vào báo cáo của tổ trọng tài, các giám sát, tường trình của trợ lý và cả Văn Quyết. Thế nhưng, Ban kỷ luật VFF lại áp dụng Điều 39 khoản 2 Quy định kỷ luật VFF sửa đổi 2023 để “treo giò” chân sút này tới 8 trận, tức là kịch khung.
Không có bằng chứng để chứng minh Văn Quyết có tác động với trợ lý trọng tài, “nạn nhân” của vụ việc lại từng có “vết” tố cáo không căn cứ một cầu thủ khác (thủ thành Thanh Thắng của Câu lạc bộ Thành phồ Hồ Chí Minh - PV) thì tôi nghĩ Ban Kỷ luật VFF có phần vội vàng, không khách quan. Phải chăng vì áp lực của dư luận nên VFF “đánh án điểm” chân sút vừa được tôn vinh Quả bóng vàng Việt Nam 2022?” - luật gia Anh Phan phân tích.
Vụ việc của Văn Quyết là trường hợp khá hi hữu của bóng đá Việt Nam. Trong các trận đấu chuyên nghiệp, Ban tổ chức thường ghi lại toàn bộ diễn biến trước, trong và sau trận đấu bằng nhiều camera khác nhau. Tuy nhiên, các camera trên sân Quy Nhơn ngày hôm đó đều không quay lại được cảnh Đội trưởng Câu lạc bộ Hà Nội có hành vi không đúng mực với trợ lý trọng tài. Ngoài ra, một nguồn tham khảo quan trọng khác là bản ghi hình của đơn vị sở hữu bản quyền V-League cũng không cung cấp được tình huống này.
“Không có băng hình, không có nhân chứng độc lập, không có kết quả giám định thương tích, nói chung là không có gì cả. Thậm chí, trọng tài chính Nguyễn Mạnh Hải xác nhận, ông không nhìn thấy sự việc mà chỉ quyết định dựa trên báo cáo của trợ lý nhưng lại phạt kịch khung Văn Quyết, đó là điều chúng ta cần suy nghĩ” - luật gia Anh Phan băn khoăn.
Bê bối của trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành
Còn nhớ tại mùa giải 2021, trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành thông qua báo chí đã tố cáo việc ông bị thủ môn Thanh Thắng (Câu lạc bộ Thành phố Hồ Chí Minh) húc, khiến răng lung lay và được bác sĩ yêu cầu nhổ để trồng răng giả. Điều này khiến thủ môn Thanh Thắng bức xúc và đăng trên mạng xã hội với nội dung phủ nhận hành động của mình.
Dù sau đó Thanh Thắng bị cấm 3 trận vì hành vi phản ứng thái quá nhưng trưởng Ban kỷ luật VFF Vũ Xuân Thành khẳng định ở thời điểm đó trên truyền thông rằng: “Thủ môn Thanh Thắng không húc đầu vào mặt trọng tài như bị tố cáo. Chúng tôi đã xem kỹ băng hình và thấy Thanh Thắng chủ động thu hết tay chân lại, chỉ dí đầu về phía trợ lý trọng tài Nguyên Thành. Trường hợp của Thanh Thắng chỉ nên coi là phản ứng thái quá mà thôi”.
Có một chi tiết rất giống trong vụ việc giữa Thanh Thắng và ông Nguyên Thành với vụ việc của Văn Quyết mùa giải 2023 là không hề có băng hình nào có thể chứng minh thủ môn đang khoác áo Câu lạc bộ Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện hành vi xâm phạm thân thể. Ở thời điểm đó, luật sư Nguyễn Đức Chánh - Đoàn Luật sư TPHCM - nói với báo giới rằng: “VFF phải tìm nhân chứng trong vụ việc này, hoặc chính thủ môn Thanh Thắng thừa nhận mình là người thực hiện hành vi, chứ không thể căn cứ vào lời nói của một bên để quy kết”.
Hai vụ việc, hai cầu thủ khác nhau nhưng tình tiết giống nhau đến lạ, mẫu số chung cho 2 vụ việc đó chính là trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành. Tại thời điểm đó, ngay sau khi có kết luận của Ban Kỷ luật VFF, ông Nguyên Thành lại lên báo chí chia sẻ việc sẽ theo đuổi vụ việc đến cùng khi muốn nhờ luật sư hỗ trợ tố cáo ra công an. Nói là như vậy, nhưng đến nay, vụ việc hoàn toàn chìm xuồng mà không có thêm động thái nào.
Không chỉ thu hút truyền thông về khả năng tạo scandal, trợ lý trọng tài Nguyễn Lê Nguyên Thành còn nằm trong số rất ít những trọng tài bị trượt kiểm tra thể lực trong giai đoạn chuẩn bị cho mùa giải 2022 khiến cho trợ lý người Gia Lai không được phân công làm nhiệm vụ. Vừa trở lại ở mùa giải này, ông Nguyễn Lê Nguyên Thành lại một lần nữa khiến dư luận nhắc tới mình với vụ va chạm không chứng cứ với Quả bóng vàng 2022 Nguyễn Văn Quyết.
“Tôi không bênh gì Văn Quyết khi hiểu rằng cầu thủ này rất quái, nhưng nói về Quyết là nói về một cầu thủ hơn 10 năm cống hiến cho đội tuyển quốc gia. Cậu ấy đi qua bao thăng trầm với bóng đá Việt Nam, cũng có thể lấy đấy làm tình tiết giảm nhẹ mà không thấy nhắc đến. Còn đối với ông Thành, theo dõi cả nhiều mùa giải qua, tôi chẳng ấn tượng gì ông này ngoài tai tiếng. Cần phải xem xét kỹ hơn các chứng cứ liên quan đến vụ việc để làm rõ động cơ mục đích của sự việc này” - anh Trần Sơn Bách, cổ động viên Cây lạc bộ bóng đá Nam Định, bày tỏ quan điểm.
Thông tin mới nhất từ Ban giải quyết khiếu nại VFF tối 25/4 cho biết, Ban này đã nhận được văn bản của CLB Hà Nội. Tuy nhiên, họ không vội đánh giá hay quyết định gì vì thời gian đến khi các giải đấu trở lại còn gần một tháng và là sự việc nghiêm trọng liên quan đến Văn Quyết. Ban giải quyết khiếu nại VFF cần thời gian thu thập đầy đủ chứng cứ, văn bản, báo cáo của các bên liên quan.
Ban giải quyết khiếu nại VFF cũng đã liên hệ Ban kỷ luật để nhờ cung cấp các bằng chứng. Hơn nữa, việc cần thiết phải có video, băng kỹ thuật là điều quan trọng để Ban đánh giá đúng tình hình và tính chất sự việc ở thời điểm đó.
Dư luận và người hâm mộ đang chờ đợi một quyết định rõ ràng từ VFF để có niềm tin vào đội ngũ trọng tài hiện nay!
Việt Anh
