Vì sao vẫn chưa thể bỏ giá trần vé máy bay?

Quyền lợi người tiêu dùng bị ảnh hưởng

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa có văn bản trả lời các kiến nghị của Hiệp hội Vận tải hàng không (VABA) liên quan đến kiến nghị bỏ quy định về giá trần đối với dịch vụ vận tải hàng không. Trong đó, Bộ GTVT có quan điểm đề nghị giữ nguyên như Dự thảo Luật Giá: “Dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa: Bộ GTVT quyết định giá tối đa, hãng hàng không quyết định giá cụ thể”.

Theo Bộ GTVT, dịch vụ vận chuyển hàng không là một trong những dịch vụ có tác động với phạm vi rất lớn đến đời sống người dân, đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Việc không quy định giá trần, có nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết và để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ toàn quyền quyết định giá cung cấp dịch vụ. Khi sửa theo hướng không còn quy định giá trần, thì các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá vé ở mức cao, nhất là một số tuyến có cạnh tranh hạn chế hoặc trong các giai đoạn cao điểm, điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.

Trước đó, tại Kỳ họp thứ 5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, nếu không quy định giá trần máy bay, các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá vé máy bay lên mức cao đối với hạng vé phổ thông, nhất là các dịp lễ, Tết, mùa du lịch nhu cầu đi lại tăng cao, ảnh hưởng đến người dân, nhất là người có thu nhập thấp khó có thể được tiếp cận các dịch vụ hàng không; làm tăng chi phí xã hội; làm tăng chi NSNN (hiện nay nhiều cơ quan nhà nước hàng năm phải chi ngân sách khá lớn cho việc mua vé máy bay phục vụ nhu cầu công tác).

Thực tế cho thấy, có những thời điểm (như dịp Lễ 30/4 - 01/5/2023 vừa qua) các hãng đã đồng loạt tăng giá vé máy bay, gây tác động tiêu cực đến hoạt động du lịch, tâm lý người dân.  

Hơn nữa, việc quy định giá trần không mang tính cố định, nếu cần thiết thì Chính phủ có thể quy định giá trần ở mức hợp lý, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội tại từng giai đoạn, từng thời điểm, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, trường hợp nhận thấy giá trần chưa phù hợp, thì các hãng hàng không có quyền đề nghị Chính phủ kịp thời điều chỉnh, chứ không có nghĩa là phải sửa luật.

Văn bản trả lời của Bộ GTVT cũng chỉ rõ, dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa vẫn đang là một trong các dịch vụ thuộc loại có thị trường cạnh tranh hạn chế và vẫn đang thuộc tiêu chí do Nhà nước định giá theo quy định tại Điểm d, Khoản 1, Điều 21 - Dự thảo Luật Giá.

Hiện chỉ có 5 hãng hàng không tham gia thị trường, thị phần vận chuyển hàng không nội địa cũng vẫn có các doanh nghiệp chiếm thị phần trên 30% - chiếm vị trí thống lĩnh thị trường.

Về lâu dài, khi khả năng cung ứng của vận tải hàng không đáp ứng tốt hơn yêu cầu xã hội; thị trường hàng không có sự tham gia đa dạng của nhiều hãng hàng không Việt Nam, thúc đẩy cạnh tranh thực chất bằng giá vé, chất lượng dịch vụ, hành khách được quyền lựa chọn theo nhu cầu, khả năng, thì khi đó đề xuất bỏ quy định khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa là phù hợp.

Theo đó, Nhà nước sẽ thực hiện quản lý giá dịch vụ hàng không nội địa theo cơ chế do thị trường tự điều tiết và kiểm soát giá bán của các hãng hàng không theo quy định của Luật Cạnh tranh.

Bỏ trần vé máy bay cần có lộ trình

Theo Bộ GTVT, việc dỡ bỏ dần quy định về giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa, cần có lộ trình và trong giai đoạn trước mắt, để tôn trọng và bảo đảm quyền định giá của doanh nghiệp.

Trong Dự thảo Luật Giá, đã kịp thời hoàn chỉnh theo hướng chuyển từ quy định khung giá sang quy định giá tối đa nhằm tạo cơ chế khuyến khích cạnh tranh lành mạnh để giảm giá dịch vụ, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT đang lấy ý kiến sửa đổi một số điều của Thông tư số 17/2019 về khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa.

Theo Dự thảo thông tư mới, với đường bay dưới 500 km, giá dịch vụ vận chuyển được giữ nguyên theo Thông tư 17. Cụ thể, nhóm đường bay phát triển kinh tế - xã hội vẫn có mức giá tối đa là 1,6 triệu đồng/vé 1 chiều. Nhóm đường bay khác dưới 500 km, có mức giá tối đa là 1,7 triệu đồng/vé 1 chiều.

Với các đường bay từ 500 km đến dưới 850 km, mức giá tối đa đề xuất là 2,25 triệu đồng/vé 1 chiều. Trong khi theo quy định hiện hành, con số này là 2,2 triệu đồng/vé.

Đường bay từ 850 km đến dưới 1.000 km, mức giá tối đa đề xuất là 2,89 triệu đồng/vé, cao hơn 100.000 đồng so với quy định hiện hành.

Ở khoảng cách đường bay từ 1.000 km đến dưới 1.280 km, Dự thảo mới đề xuất mức giá tối đa là 3,4 triệu đồng, cao hơn 200.000 đồng so với quy định hiện hành.

Cuối cùng, mức giá 4 triệu đồng được đề xuất cho khoảng cách đường bay từ 1.280 km trở lên. Con số này, cao hơn quy định hiện hành 250.000 đồng.

Thảo Nguyễn (Th)