Nỗi đau đạo đức và yêu cầu về văn hóa tiêu dùng trách nhiệm
Phát biểu tại phiên thảo luận, ngày 17/6, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội) đã bày tỏ sự trăn trở sâu sắc trước tình trạng hàng giả, thực phẩm giả, sữa giả, thuốc giả lan tràn. Theo ông, vấn nạn này đang âm thầm bào mòn đạo đức xã hội, gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe nhân dân và làm lung lay niềm tin của người dân.
Hòa thượng nhấn mạnh: “Một quốc gia không thể trở nên hùng mạnh nếu sự thật bị xem nhẹ và đạo đức bị coi thường. Cuộc chiến chống hàng giả không chỉ là trách nhiệm của các ngành chức năng mà là trách nhiệm đạo đức.”
Ông dẫn chứng những thông tin báo chí gần đây như việc Đắk Lắk phát hiện hơn 500kg dược liệu không rõ nguồn gốc xuất xứ hay việc báo chí tiếp tục truy quét hàng giả, hàng lậu trên toàn quốc. Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng, những vụ việc này không chỉ là hiện tượng nhất thời mà là hồi chuông báo động về suy đồi đạo đức trong một bộ phận không nhỏ các cá nhân, tổ chức vì lợi nhuận mà bất chấp sức khỏe của cộng đồng. Thậm chí, sự gian dối đó còn được sự tiếp tay, dù vô tình hay hữu ý, bởi một số cá nhân có ảnh hưởng, những người từng được xã hội gửi gắm niềm tin. Khi lòng tin đó bị tổn thương, xã hội không chỉ mất đi sự an toàn vật chất mà còn bị xói mòn nền tảng đạo lý.
Để giải quyết vấn đề này, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đã đưa ra bốn kiến nghị quan trọng:
Thứ nhất, xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân tiếp tay cho hàng giả, đặc biệt là người nổi tiếng và người có ảnh hưởng. Việc này nhằm khẳng định tinh thần thượng tôn pháp luật, nhưng đồng thời cần kết hợp giáo dục, cảnh tỉnh, và tạo cơ hội cho họ sửa chữa sai lầm.
Thứ hai, thiết lập cơ chế hỗ trợ y tế và pháp lý cho các nạn nhân bị tổn hại do sữa giả, thuốc giả để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
Thứ ba, minh bạch hóa quy trình kiểm định, cấp phép sản phẩm và làm rõ trách nhiệm liên đới của cơ quan quản lý thị trường.
Thứ tư, đẩy mạnh truyền thông, giáo dục đạo đức trong quảng cáo, kinh doanh, tiêu dùng, hướng tới xây dựng văn hóa tiêu dùng lành mạnh, có trách nhiệm và đầy tỉnh thức.
Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm bày tỏ: “Xin hãy cùng nhau thắp lên ngọn đèn trí tuệ nuôi dưỡng lòng từ bi và hành động vì một xã hội mà trẻ em được uống sữa thật, người bệnh được dùng thuốc thật, người dân được sống trong chân lý, niềm tin và hạnh phúc.”
Những "bất cập" trong quản lý Nhà nước và đề xuất giải pháp
Cùng chung bức xúc trước vấn nạn hàng giả, thuốc giả, hàng kém chất lượng, đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) cho rằng thủ đoạn của những đối tượng phạm tội rất tinh vi từ khâu sản xuất, vận chuyển đến tiêu thụ sản phẩm. Ông Hải nhấn mạnh cử tri và nhân dân rất bức xúc, phẫn nộ khi thuốc giả, thực phẩm chức năng giả và nhiều loại hàng hóa giả khác đe dọa đến tính mạng, sức khỏe đã len lỏi vào mọi mặt đời sống xã hội. Điều này một lần nữa cho thấy, công tác quản lý Nhà nước, quản lý thị trường, công tác hậu kiểm cũng như việc cá thể hóa trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân còn những tồn tại, hạn chế nhất định, việc xử lý chưa đủ sức răn đe.
Do vậy, đại biểu Mai Văn Hải đề nghị cần phải tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định của pháp luật về sản xuất, buôn bán hàng hóa. Đồng thời, tăng cường công tác hậu kiểm đối với một số hàng hóa liên quan trực tiếp tới sức khỏe con người, tăng cường mức xử phạt để đủ sức răn đe, và quy định truy cứu trách nhiệm hình sự nghiêm khắc đối với hành vi vi phạm sản xuất, tiêu thụ hàng giả, hàng kém chất lượng gây hậu quả nghiêm trọng, nhất là những mặt hàng liên quan đến thuốc chữa bệnh, thực phẩm, những mặt hàng liên quan đến sức khỏe con người.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, các vụ việc hàng kém chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm sau khi xảy ra và được báo chí đăng tải, dư luận quần chúng phản ánh nhiều, thì các cơ quan chức năng vào cuộc rất quyết liệt, làm việc với tinh thần trách nhiệm cao. Tuy nhiên, sau đó lại vẫn trở về như cũ.
Theo ông Hòa, đây là sự bất cập trong việc quản lý Nhà nước của các ngành chức năng, đặc biệt là Bộ Công Thương và Bộ Y tế. Ông khẳng định: "Không phải kỳ họp này các đại biểu Quốc hội mới đặt vấn đề này. Các vụ việc xảy ra liên tục." Do vậy, đại biểu đề xuất Bộ Công Thương và Bộ Y tế cần tăng cường thanh tra, kiểm tra và giám sát chặt chẽ trong thời gian tới, để những đối tượng làm ăn phi pháp không còn ham lợi nhuận bất chính, không còn dám làm. Ông Hòa nhấn mạnh cần phải tạo lòng tin của người dân đối với các sản phẩm thường xuyên tiêu dùng, nhất là thực phẩm và những mặt hàng thiết yếu.
Những ý kiến tâm huyết của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận không chỉ phản ánh thực trạng đáng lo ngại của vấn nạn hàng giả mà còn thể hiện sự quyết tâm của các nhà lập pháp trong việc tìm kiếm các giải pháp toàn diện, từ nâng cao đạo đức xã hội đến hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước, nhằm bảo vệ sức khỏe và niềm tin của nhân dân.
Tâm An (t/h)
