THCL Tại Hội nghị toàn quốc về công tác quản lý chất lượng, ATTP nông lâm thủy sản mới đây tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát thẳng thắn nhìn nhận: “Rất nhiều cuộc họp được tổ chức với nhiều văn bản liên quan, nhưng vấn đề bảo đảm chất lượng, ATTP nông lâm thủy sản vẫn chuyển biến rất chậm. Đã diễn ra không ít đợt phát động liên quan đến vấn đề này, song thực chất mới chỉ xử lý được phần ngọn”.

Ảnh minh họa

“Khủng hoảng niềm tin trong nhân dân”

Bộ trưởng nêu dẫn chứng: “Về thực trạng sử dụng chất cấm trong chăn nuôi, cách đây 10 năm đã được dẹp, năm ngoái cũng có làm, nhưng năm nay lại bùng lên gây hoang mang trong dự luận, khủng hoảng niềm tin trong nhân dân”.

Điều đáng nói, sự chậm trễ của các ban, ngành liên quan trong việc xử lý những bất cập từ chính sách gây trở ngại không nhỏ trong công tác bảo đảm chất lượng, ATTP. Đơn cử, Thông tư 57 quy định việc kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm các chất cấm thuộc nhóm Beta-agonist (Clenbuterol, Salbutamol và Ractopamine) trong chăn nuôi gia súc, gia cầm - đang được sửa nhưng là “đang sửa lâu quá”, Bộ trưởng sốt ruột.

Thậm chí, đâu đó, xung quanh vấn đề quản lý chất lượng, ATTP nông lâm thủy sản có lời khen rằng: “Các cơ quan chức năng ban hành được nhiều thông tư. Tuy nhiên, cái cần không phải là thông tư mà là ngọn rau, miếng thịt an toàn”, Bộ trưởng khẳng định.

Bên cạnh đó, sự bất nhất giữa các cơ quan chức năng trong ban hành chính sách, cách quản lý… cũng là nguyên nhân không nhỏ khiến thực trạng mất ATTP nông lâm thủy sản ngày càng trở nên trầm trọng, gây nhiều hệ lụy trong xã hội. Ví dụ, đối với chất cấm metadisphos thường được sử dụng phun lên rau muống để kích thích tăng trưởng, Bộ NN&PTNT cấm, nhưng Bộ Y tế lại cho phép có “ngưỡng” để sử dụng. Song điều quan ngại từ dư luận chính là, chất cấm đó tích tụ lâu ngày là nguy cơ gây nhiều căn bệnh nan y cho người sử dụng thực phẩm.

Mặt khác, theo bà Đinh Thị Phương Khanh, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Long An, việc xử lý các hành vi vi phạm, nhất là Nghị định 119 về xử lý hành vi vi phạm trong sử dụng chất cấm, trong đó quy định 5 - 10 triệu đồng với hộ gia đình, 10 - 20 triệu đồng đối với các trang trại, mức vi phạm này đánh đồng người nuôi 1 con cũng như 20 con (gia súc, gia cầm). Do đó, cần quy định cho phù hợp mới đủ sức răn đe.

Bà Khanh kiến nghị, hình thức xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này phải như đánh tội phạm ma túy, nếu phát hiện, phải xử lý hình sự. Bởi lẽ, tác hại đối với người tiêu dùng đã thấy rõ, đây là tội ác giết người từ từ, hàng loạt. Bất cập nhất là chúng ta quy định tỷ lệ chất cấm khi phát hiện tổn hại, đến đâu là ngưỡng cho phép? Không thể để xảy ra ngộ độc mới xử lý (vì chất độc tích tụ mỗi ngày), không thể chờ người chết rồi mới truy xuất lại nguồn gốc thực phẩm - vì biết ăn cái gì, ăn như thế nào để xử lý vi phạm? Hơn nữa, có xử lý được vấn đề đó hay không. Vì vậy, trong Bộ luật Hình sự sửa đổi phải đưa hành vi này vào để có phương thức xử lý cụ thể…

Đừng mải viết… dài  mà cần hành động cụ thể

Bộ trưởng ví von: “Chống thiên tai không khó khăn, phức tạp bằng quản lý chất lượng, ATTP”. Theo đó, để đầy lùi tình trạng mất ATTP, riêng ngành nông nghiệp không thể làm nổi mà cần có sự phối hợp liên ngành, sự sát sao từ các địa phương với những hành động thực tiễn.

Bộ trưởng nói: “Phải có kế hoạch cho những việc trọng tâm của địa phương. Có phân công, bố trí nguồn lực và làm thật sự để tạo sự chuyển biến. Tuy nhiên, đừng viết kế hoạch nhiều chữ mà cần hành động cụ thể… Có phát, có động nhưng phải có kết quả. Trọng tâm, trọng điểm vào 4 việc: Tuyên truyền, hướng dẫn, kiểm tra, xây dựng năng lực cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh. Tuyên truyền đến trúng đối tượng, chứ không chung chung. Nếu không rõ thông điệp sẽ không có kết quả. Bên cạnh đó, cần gia tăng kiểm soát, giám sát cả biên giới lẫn nội địa, vì ở nước ta không có cơ sở sản xuất chất cấm như Salbutamol nên chỉ bằng nhập lậu nên phải giải quyết tận gốc, chỉ tận mặt các đầu nậu.

“Mặt khác, cần nhân rộng những mô hình sản xuất, cơ sở kinh doanh thực phẩm an toàn và tuyên truyền rộng rãi cho người dân được biết và sử dụng. Trên thực tế, có nhiều cơ sở làm tốt mà không biết bán ở đâu, thậm chí không bán được vì thông tin mất ATTP gây hoang mang trong dư luận. Bên cạnh đó, còn một bộ phận nông dân lý giải nếu không dùng chất cấm thì bị lỗ. Vì vậy, cần hướng dẫn cho họ không nên sử dụng chất cấm vì không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng thực phẩm, mà ngay cả trong quá trình sử dụng, nó cũng ảnh hưởng đến bản thân người sử dụng chất cấm đó. Đặc biệt, không cần dùng chất cấm, người sản xuất vẫn có lãi. Nhiều mô hình thực tế đã chứng minh. Cần nói với dân dùng chất cấm có lãi là không đúng, mà nếu có lãi đó thì là lãi phi pháp, bất chính, làm ác cho người khác, giết người dần dần, hàng loạt”.

Bộ trưởng yêu cầu và tin tưởng: “Nếu tất cả cùng vào cuộc - sẽ có chuyển biến tích cực và thành công. Từ đó, tạo môi trường kinh doanh tốt, khuyến khích cơ sở làm ăn chân chính, đồng thời chống lại và đẩy lùi cái ác”.

Thanh Hà (Thương hiệu & Công luận)