Kinh tế Việt Nam: Cơ hội nhiều, thách thức lớn

Tín hiệu lạc quan

Khu vực sản xuất CN được thúc đẩy nhờ tiếp tục triển khai các cơ sở sản xuất có vốn đầu tư mới nước ngoài với mức giải ngân FDI đạt kỷ lục vào năm ngoái. Sản xuất CN và XK sẽ tiếp tục gia tăng khi nền kinh tế Mỹ tiếp tục mạnh lên, các cơ hội TM mới được mở ra với Liên minh châu Âu thông qua hiệp định TM tự do mới sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2018.

Ngành xây dựng tiếp tục tăng trưởng nhờ tỷ lệ giải ngân FDI cao nhằm xây dựng các cơ sở sản xuất mới, ngành BĐS hoạt động mạnh và đầu tư công tiếp tục cao vào hạ tầng giao thông vận tải và năng lượng.

Tăng trưởng ngành dịch vụ vốn thuận lợi trong năm 2016, được dự báo sẽ tiếp tục xu hướng này trong năm 2017 và 2018, lượng khách du lịch sẽ tiếp tục gia tăng nhờ có chiến dịch quảng bá du lịch điện tử được Chính phủ triển khai gần đây.

Kinh tế Việt Nam:  Cơ hội nhiều, thách thức lớn

Ngành nông nghiệp dự báo sẽ có sự cải thiện trong năm nay, triển vọng giá lương thực toàn cầu sẽ tăng và tình hình thời tiết trở lại bình thường. Chính phủ đặt chỉ tiêu tăng trưởng ngành nông nghiệp đạt 2,8% năm 2017.

Tiêu dùng tư nhân được dự báo sẽ tăng mạnh. Lòng tin của người tiêu dùng vẫn ở mức cao, thể hiện qua kết quả khảo sát hồi tháng 11/2016 cho thấy, 43% DN dự báo doanh số bán lẻ sẽ được cải thiện trong năm 2017 và 39% điều kiện kinh doanh sẽ duy trì ổn định.

Đầu tư tư nhân cũng có triển vọng. Việc cải cách kinh doanh đã giúp Việt Nam cải thiện vị thế trong xếp hạng Môi trường Kinh doanh của NH Thế giới, từ vị trí 91/189 quốc gia (khảo sát năm 2016), lên 82/190 nước (khảo sát năm 2017). Các cuộc cải cách đang diễn ra - cho phép các NĐT nước ngoài được sở hữu nhiều hơn cổ phần trong nước tại các DNNN CPH, cùng với việc cho phép các NĐT tư nhân tham gia các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng - sẽ là động lực khuyến khích đầu tư. Số DN mới thành lập với con số kỷ lục là 110.000 DN trong năm 2016, tăng 16,2% so với năm 2015. Chỉ số quản trị mua hàng Nikkei - đo lường kỳ vọng dự trữ hàng tồn kho của DN đã đạt mức cao kỷ lục vào tháng 2/2017 với số lượng đơn hàng mới cho các nhà sản xuất đặc biệt tăng vọt…

Không ít thách thức

Khi tốc độ tăng trưởng tăng lên, lạm phát cũng được dự báo sẽ tăng đến 4,0% trong năm nay và 5,0% trong năm 2018. Dự báo về việc tăng giá nhiên liệu và lương thực toàn cầu, cũng như lãi suất USD cùng với việc đồng USD mạnh lên là những yếu tố làm gia tăng lạm phát từ nước ngoài đưa vào. Bên cạnh đó, lạm phát tăng còn do tiếp tục triển khai lộ trình điều hành giá cả trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, điện, nước và lương tối thiểu.

Tăng trưởng cao, lạm phát tăng sẽ khiến thặng dư tài khoản vãng lai giảm xuống. Kim ngạch XK hàng hóa được dự báo sẽ tăng với tốc độ 10%/năm trong vòng 2 năm tới khi các nhà máy có vốn đầu tư nước ngoài bắt đầu đi vào sản xuất và các hiệp định TM tự do mới có hiệu lực. Kim ngạch NK dự báo sẽ còn tăng nhanh hơn vì các luồng vốn đầu tư FDI lớn hơn sẽ làm tăng nhu cầu NK hàng hóa vốn và đầu vào cho sản xuất. Do vậy, mức thặng dư tài khoản vãng lai hiện nay được dự báo sẽ giảm xuống còn 2,0% GDP trong năm nay và 2,5% GDP năm 2018.

Áp lực nợ công buộc Chính phủ phải đặt ra các chỉ tiêu tham vọng về bội chi ngân sách, kiềm chế mức thâm hụt tương đương 3,5% GDP trong năm nay và giữ nó ở mức 4,0% vào năm 2018. Tuy nhiên, thâm hụt ngân sách sẽ được cắt giảm chủ yếu nhờ vào nguồn thu tăng lên từ việc CPH các DNNN, đây là một trong những nguồn thu ngân sách của Chính phủ. Nếu không tính nguồn thu này, thì kết quả cắt giảm thâm hụt ngân sách sẽ khiêm tốn hơn nhiều. Về chi ngân sách, Chính phủ dự kiến sẽ cắt giảm 6% chi thường xuyên, đồng thời tăng chi đầu tư lên 36%. Những mục tiêu củng cố tài khóa trong trung hạn là nhiệm vụ đầy thách thức, đòi hỏi phải tiến hành cải cách thuế sâu rộng hơn, quản lý thu ngân sách tốt hơn và chi tiêu công hiệu quả hơn.

Khả năng bị tổn thương trong khu vực tài chính là một rủi ro đối với những triển vọng nói trên. Tiến độ tái cấu trúc NH và xử lý nợ xấu chậm hơn mong đợi, khiến cho các NH đứng trước các nghĩa vụ nợ tiềm ẩn lớn. Khi NH trung ương đặt chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong năm 2017 là 18%, thì việc tăng trưởng hoạt động cho vay trong nước nhanh hơn tốc độ tăng trưởng tiền gửi - sẽ đặt ra thách thức trong việc duy trì đủ thanh khoản trong hệ thống NH.

Tỷ lệ đủ vốn (CAR) được báo cáo ước đạt 12,8% tại thời điểm cuối năm 2016, cao hơn đáng kể so với mức tối thiểu 9% do NH trung ương quy định, song lại không được tính theo chuẩn mực quốc tế Basel II. Theo kế hoạch của Chính phủ, tất cả các NHTM sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn vốn theo Basel II vào năm 2020, đồng nghĩa với việc nhiều NH sẽ cần phải được bơm thêm vốn từ các NĐT nước ngoài. Việc này đòi hỏi khuôn khổ pháp lý phải được cải thiện đáng kể, bao gồm việc nâng trần sở hữu cho NĐT nước ngoài tại các NH.

Hà Thu