Thống nhất quan điểm trong điều trị Methadone

Hội nhập quốc tế và bảo đảm nhân quyền, quan điểm của Việt Nam coi nghiện là một bệnh mãn tính cần được điều trị lâu dài (Điều 4 Nghị định số 90/2016/NĐ-CP). Do vậy, các văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau Nghị định 90/2016/NĐ-CP cần thống nhất đồng quan điểm.

Ngành y tế kiến nghị Chính phủ, tiếp tục quan tâm, chỉ đạo các tỉnh, thành phố triển khai mở rộng điều trị Methadone trên phạm vi toàn quốc, với những lý do chính như sau: Điều trị Methadone là phương pháp có hiệu quả cao (gọi là tiêu chuẩn vàng) cho điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện. Hiệu quả của điều trị đã được nhiều quốc gia trên Thế giới ghi nhận gồm: Làm giảm sử dụng ma tuý bất hợp pháp, giảm nguy cơ lây nhiễm HIV, giảm tội phạm liên quan đến ma túy đồng thời còn đem lại các lợi ích về kinh tế và trật tự an toàn cho xã hội. Methadone nằm trong danh mục thuốc thiết yếu để điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện của Tổ chức Y tế Thế giới từ năm 2005.

Hiện nay, nhu cầu điều trị Methadone trên toàn quốc còn cao. Theo số liệu báo cáo của Bộ Công an, tính đến hết năm 2016 cả nước có 210.751 người nghiện có hồ sơ quản lý, trong đó 159.844 người nghiện CDTP (chiếm tới 75,8%), 20.778 người nghiện ma túy tổng hợp (chiếm 9,8%). Chưa tính đến số người nghiện còn tiềm ẩn trong cộng đồng lớn hơn nhiều do người nghiện không tự nguyện khai báo, chưa lộ diện và chưa thuộc diện có hồ sơ quản lý nên không có trong báo cáo thống kê. Trong khi đó, toàn quốc mới điều trị Methdone cho 52.818 người nghiện, chỉ đáp ứng 33% so với gần 160 nghìn người nghiện chất dạng thuốc phiện được báo cáo.

Đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an, Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến nghiện ma túy tại Luật phòng, chống ma túy, Luật xử lý vi phạm hành chính và các văn bản liên quan, tạo sự thống nhất chính sách, giải pháp ứng phó với vấn nạn ma túy.

Các địa phương quán triệt các sở, ngành và chính quyền các cấp để thống nhất nhận thức và áp dụng pháp luật về điều trị Methadone, khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho người nghiện tiếp cận các dịch vụ điều trị và tuân thủ điều trị.

Tăng cường chỉ đạo và đầu tư về nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và chi phí vận hành cho các cơ sở điều trị và cơ sở cấp phát thuốc Methadone; bố trí ngân sách để thực hiện chế độ, chính sách theo quy định.

Hiện nay, do có sự thay đổi về tình hình nghiện tại các địa phương, nên các tỉnh, thành phố cần khẩn trương rà soát lại số người nghiện các chất dạng thuốc phiện trên địa bàn để báo cáo Chính phủ và có kế hoạch phù hợp với tình hình thực tế.

Thời gian qua, ngành y tế đã nỗ lực thực hiện chỉ đạo của Chính phủ giao về việc thực hiện chỉ tiêu điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone, các bộ ngành liên quan đã tiếp tục phối hợp, mở rộng phát thuốc tại tuyến xã, tổng số bệnh nhân chiếm 22% tổng số bệnh nhân hiện đang điều trị. Các tỉnh miền núi như Lai Châu, Điện Biên có đến 40% -50% bệnh nhân uống thuốc tại xã. Bệnh nhân do ngành y tế điều trị chiếm chủ yếu (89,3%); ngành LĐTB&XH chiếm 10,37% và ngành Công an quản lý (tại Trại giam Phú Sơn 4) chiếm 0,33% tổng số bệnh nhân điều trị Methadone toàn quốc.

Tuy nhiên, do một số yếu tố khách quan, tính đến tháng 10/2017, chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã được triển khai tại 63/63 tỉnh, thành phố, với 299 cơ sở điều trị và điều trị cho 52.818 bệnh nhân, đạt 65,2% chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định 1008/QĐ-TTg.

Có 13 tỉnh đạt và vượt chỉ tiêu theo Quyết định, bao gồm: Đồng Tháp 228%, Lạng Sơn 167%, Bạc Liêu 150%, Thừa Thiên-Huế 140%, Lai Châu 120%, Sóc Trăng 116%, Quảng Nam 114%, Kon Tum 114%, Vĩnh Long 108%, Hà Giang 105%, Bến Tre 104%, Khánh Hòa 101%, Nam Định 100%.

8 tỉnh đạt số lượng bệnh nhân điều trị lớn nhất, nhưng vẫn chưa đạt chỉ tiêu điều trị được giao, bao gồm: TPHCM 64%, Hà Nội 57%, Hải Phòng 80%, Thanh Hóa 80%, Điện Biên 63%, Thái Nguyên 74%, Lào Cai 64%, Sơn La 23%.

Bên cạnh đó vẫn còn 10 tỉnh chỉ tiêu đạt thấp dưới 45% bao gồm, Hà Nam 43%, Hải Dương 43%, Đà Nẵng 38%, Bình Định 38%, Gia Lai 35%, Nghệ An 34%, Hậu Giang 33%, Quảng Trị 28 %, Sơn La 23% và Ninh Thuận 20%.

Hải Châu