Theo Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, Viện Các khoa học Trái đất, chỉ riêng ngày 6/10 đã ghi nhận 15 trận động đất liên tiếp tại hai xã Măng Bút và Măng Ri. Trong tổng số 25 trận động đất diễn ra trong 20 giờ, có 4 trận trên 4 độ, các trận còn lại dao động từ 2,5 đến 3,6 độ. Đáng chú ý, trận mạnh nhất xảy ra lúc 1 giờ 28 phút rạng sáng 6/10 với độ lớn 4,9, cấp độ rủi ro thiên tai 1.
Dư chấn khiến vùng tâm chấn rung lắc rõ rệt, đồng thời lan truyền sang nhiều tỉnh thành lân cận như Gia Lai, Đà Nẵng. Người dân địa phương cho biết nhiều nhà cửa, công trình có hiện tượng rung lắc kéo dài vài giây, gây hoang mang trong đêm.
Ông Nguyễn Xuân Anh, Giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, cho biết: “Số liệu cho thấy, giai đoạn 1903–2020, khu vực Kon Tum cũ (nay thuộc Quảng Ngãi) chỉ ghi nhận hơn 30 trận động đất, lớn nhất 3,9 độ. Nhưng từ năm 2021 đến nay, nơi đây đã xảy ra hơn 1.000 trận động đất độ lớn 3,0–5,0, trong đó một số trận gây rung chấn diện rộng. Đây là dạng động đất kích thích, xuất hiện do tác động tích nước của hồ chứa thủy điện lên hệ thống đứt gãy.”
Thực tế tại địa phương, rung chấn đã gây ảnh hưởng trực tiếp tới cơ sở hạ tầng, đặc biệt là trường học. Tại xã Măng Bút, Trường Phổ thông dân tộc bán trú cấp 1, 2 Măng Bút 2 bị hư hỏng nặng: mái ngói tầng 2 khu nhà hiệu bộ sập hoàn toàn; khu nhà bán trú của 60 học sinh nứt tường; 5 phòng ở giáo viên có hiện tượng xô lệch mái ngói. Một phòng máy tính gồm 28 máy phải ngừng sử dụng vì nguy cơ mất an toàn.
Các điểm trường Đắk Chun, Đắk Lanh cũng ghi nhận tình trạng nứt gãy cấu trúc ở cột, tường bao. Tại xã Măng Đen, 2 hộ dân bị nứt nền, tường nhà; nhiều phòng học mầm non và tiểu học xuất hiện vết nứt. Một số vị trí nền đất trước nhà dân cũng có dấu hiệu nứt nhỏ.
Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ngãi cho biết đã khẩn trương chỉ đạo các xã Măng Bút, Măng Đen, Kon Plong rà soát thiệt hại ban đầu, báo cáo Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh. Trường Măng Bút 2 tạm thời sắp xếp học sinh bán trú sang phòng Mỹ thuật và phòng Đọc sách, đồng thời tháo dỡ toàn bộ hệ thống máy tính để đảm bảo an toàn.
Theo ông Nguyễn Xuân Anh, khu vực Kon Plông cũ hiện đã được lắp đặt 11 trạm quan trắc động đất, cùng một đề tài nghiên cứu về động đất kích thích đang triển khai. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp làm rõ nguyên nhân, xu hướng và khả năng dự báo trong tương lai. Các chuyên gia dự báo động đất vẫn sẽ tiếp diễn, nhưng khả năng vượt ngưỡng 5,5 độ là rất thấp. 
Tuy vậy, diễn biến dồn dập những ngày qua cho thấy sự cần thiết của việc tăng cường hệ thống cảnh báo sớm và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan khoa học và chính quyền địa phương. Việc truyền thông, phổ biến kiến thức ứng phó cũng cần được đẩy mạnh, để người dân – đặc biệt là học sinh, giáo viên tại các điểm trường – nắm vững kỹ năng xử lý khi động đất xảy ra.
Các chuyên gia cảnh báo rằng động đất kích thích sẽ còn là hiện tượng lặp lại ở Quảng Ngãi và khu vực Kon Tum (cũ) trong những năm tới. Điều này đặt ra yêu cầu rà soát quy hoạch xây dựng, nhất là các công trình dân sinh, trường học, bệnh viện. Việc bổ sung các quy chuẩn xây dựng chống động đất cần được tính đến để hạn chế thiệt hại khi rung chấn xảy ra.
Bên cạnh đó, dữ liệu từ các trạm quan trắc phải được cập nhật liên tục, chia sẻ với chính quyền địa phương để phục vụ cảnh báo sớm. Việc xây dựng bản đồ nguy cơ động đất, xác định vùng chịu tác động mạnh cũng cần được tiến hành, nhằm định hướng phát triển hạ tầng, tránh tập trung dân cư vào khu vực rủi ro cao.
Ngoài yếu tố kỹ thuật, các giải pháp mềm như diễn tập phòng chống thiên tai, hướng dẫn kỹ năng thoát hiểm, đảm bảo kênh thông tin hai chiều giữa chính quyền và người dân trong tình huống khẩn cấp là vô cùng cần thiết. Những biện pháp này sẽ giúp cộng đồng chủ động hơn, giảm bớt hoang mang khi động đất xảy ra.
Liên tiếp 25 trận động đất trong chưa đầy một ngày cho thấy mức độ bất thường và phức tạp của hoạt động địa chấn tại Quảng Ngãi. Dù chưa đến mức gây thảm họa lớn, nhưng dư chấn đã làm hư hỏng nhiều công trình, ảnh hưởng tới đời sống hàng trăm hộ dân và học sinh. Đây là lời cảnh báo về tính cấp thiết của việc chuẩn bị ứng phó lâu dài, kết hợp nghiên cứu khoa học, quy hoạch hạ tầng và nâng cao năng lực cộng đồng, để bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân trước nguy cơ thiên tai khó lường.
Thiên Trường
