Theo lịch âm, số ngày trong tháng được tính dựa trên con số thiên văn vận hành của Trái đất, Mặt trăng và Mặt trời. Nhiều người còn gọi lịch âm là lịch Mặt trăng vì tuân theo quan sát chu kỳ trăng tròn.
Thời điểm thứ tự Trái đất - Mặt trăng - Mặt trời nằm thẳng hàng, người quan trắc đứng trên Trái đất không còn nhìn thấy Mặt trăng, đó là ngày mùng 1 (ngày Sóc).
Khi thứ tự Mặt trăng - Trái đất - Mặt trời nằm thẳng hàng, đó là thời điểm trăng tròn.
Mặc dù ngày rằm (ngày 15 âm lịch) chưa chắc đã đúng là lúc trăng tròn, nhưng ngày mùng 1 thì luôn luôn là ngày Sóc.
Cách làm lịch âm khá chi tiết và phức tạp, xác định chu kỳ từ trăng tròn đến trăng khuyết có 29,53 ngày. Vì vậy, sau khi làm tròn, sẽ có tháng 30 ngày và tháng 29 ngày (dân gian còn gọi là tháng thiếu).
Bên cạnh đó, để đồng bộ hóa với dương lịch, lịch âm cần có thêm tháng nhuận sau mỗi chu kỳ 2 - 3 năm. Việc này không chỉ tác động đến ngày Tết âm lịch mà còn ảnh hưởng đến số ngày trong các tháng cuối năm. Khi không có tháng nhuận hoặc khi các tháng trước đó chủ yếu là tháng "thiếu", giao thừa thường có thể rơi vào ngày 29.
Theo một chuyên gia về lịch học tại Việt Nam, tính cả trong 3 thế kỷ (20, 21 và 22), có nhiều chuỗi tháng chạp thiếu (nghĩa là giao thừa rơi vào 29 tháng Chạp), phổ biến hơn cả là 2 hoặc 3 năm liên tiếp. Chuỗi 4 năm liên tiếp trở lên khá hiếm.
Chuỗi tháng chạp 29 ngày dài nhất là 8 năm. Đặc biệt chuỗi này bắt đầu kéo dài từ năm nay 2025 đến hết năm 2032.
Cũng đồng nghĩa từ năm 2025, chúng ta bắt đầu bước vào chuỗi 8 năm đón giao thừa vào đêm 29 tháng chạp - dài nhất trong 3 thế kỷ, không có ngày 30 Tết.
Thiên Trường
