Chôn lấp rác tập trung đã không còn phù hợp.
Chúng tôi đến bãi rác Đa Mai thuộc khu Đồng Rải, phường Đa Mai, thành phố Bắc Giang vào một ngày giữa tháng 5 nắng nóng. Nơi đây, từ tháng 4-2003 đã được UBND tỉnh phê duyệt xây dựng bãi xử lý và chôn lấp rác thải của thành phố Bắc Giang với tổng diện tích gần 25 ha. Đã tiến hành xây dựng 6,5 ha được thiết kế xây dựng theo phương pháp chôn lấp rác hợp vệ sinh, tuân thủ đúng hướng dẫn tại thông tư liên tịch giữa Bộ Khoa học công nghệ & môi trường và Bộ Xây dựng đang được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc.
Hiện nay, mỗi năm bãi rác Đa Mai tiếp nhận và xử lý từ 40 đến 50 nghìn tấn rác thải các loại theo đúng quy trình và đạt hiệu quả cao góp phần giữ cho thành phố xanh - sạch - đẹp. Các biện pháp thu gom hợp vệ sinh, chống ô nhiễm nước ngầm, nước mặt, xử lý nước thải và chống ô nhiễm không khí cũng được tăng cường kiểm tra quan trắc liên tục nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Quan sát bằng mắt thường, có thể thấy rằng các khu vực chôn rác được xử lý khá gọn gàng, lượng ruồi muỗi không nhiều, nước rỉ rác qua xử lý chảy vào ngòi Đa Mai khá trong và có nhiều người dân đến khu vực này đánh bắt tôm, cá.
Xe chở rác thường xuyên được rửa sạch sẽ
Tuy nhiên, cùng với thời gian, lượng rác tăng cao nên Công ty Cổ phần quản lý đô thị Bắc Giang (CPQLĐTBG) đã dần mở rộng thêm diện tích bãi xử lý chôn lấp trên diện tích đất đã được phê duyệt. Các loại rác thải cũng đa dạng hơn và thời gian tiêu hủy lâu hơn khiến việc xử lý bằng phương pháp chôn lấp dần bộc lộ những bất cập như không hạn chế được mùi hôi thối, lượng chuột bọ nhiều có nguy cơ truyền dịch bệnh từ rác tăng cao... đòi hỏi chính quyền thành phố phải tìm hướng đi mới trong xử lý rác thải. Đó cũng là lý do mà 37 hộ dân thuộc cụm dân cư đồi Chăn nuôi, thôn Lò, xã Tân Mỹ, TP Bắc Giang vừa có đơn kiến nghị lên các cấp chính quyền phản ánh việc phải hứng chịu mùi hôi thối từ bãi rác Đa Mai và bày tỏ lo lắng việc UBND tỉnh Bắc Giang chuẩn bị triển khai xây dựng nhà máy xử lý rác thải công suất lớn ngay tại vị trí bãi rác hiện nay.
Khu vực bên ngoài bãi rác Đa Mai
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Hoàng Minh Nhật, Giám đốc công ty CPQLĐTBG cho biết, những năm qua, công ty đã nỗ lực vận hành tất cả các hạng mục của bãi rác theo đúng quy trình, quy định như xử lý rác gọn trong ngày, hố chôn rác được rải vải địa chống thấm, rác được phun chế phẩm EM, đậy bạt, lấp đất, trồng cây xanh bao quanh các hố chôn lấp, phun thuốc diệt ruồi muỗi và xử lý nước rỉ bằng phương pháp hóa học.... Kết quả quan trắc cho thấy các mẫu khí đều nằm trong giới hạn cho phép, công nhân của công ty sinh hoạt bình thường ngay tại trụ sở của Đội xử lý (nằm trong khu vực bãi rác) và dòng nước ngòi Đa Mai vẫn được người dân phường Đa Mai dùng để tưới tiêu, canh tác và nuôi trồng thủy sản. Do đó, có thể nói rằng các nội dung mà 37 hộ dân kiến nghị chưa hoàn toàn chính xác.
Mặc dù vậy, để xử lý triệt để những vấn đề còn tồn tại trong hoạt động xử lý rác, công ty CPQLĐTBG đã tham mưu với tỉnh Bắc Giang và các cơ quan chức năng về việc chuyển đổi xử lý rác thải sang phương pháp đốt rác bằng công nghệ hiện đại. Phương pháp này sẽ nâng cao hiệu quả của việc quản lý CTR, đảm bảo an toàn vệ sinh môi trường.
Đến nhà máy đốt rác phát điện hiện đại
Tìm hiểu về dự án Nhà máy xử lý rác thải thành phố Bắc Giang chúng tôi được biết; Sau khi UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt bộ tiêu chí đánh giá, lựa chọn Nhà đầu tư, có 07 Nhà đầu tư quan tâm tham gia, tuy nhiên chỉ có duy nhất một nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu là Công ty China Everbright International, có trụ sở tại Hồng Kông, Trung Quốc. Hiện nay, UBND tỉnh Bắc Giang đang cho chủ trương triển khai các bước chuẩn bị đầu tư (lập quy hoạch chi tiết, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, tham vấn cộng đồng dân cư về quy hoạch, dự án, tác động môi trường…).
Trên lý thuyết Nhà máy xử lý chất thải rắn sẽ được xây dựng tại phường Đa Mai, TP. Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang, thực hiện theo hình thức PPP (hợp đồng BOO), tổng vốn đầu tư dự kiến 1.400 tỷ đồng. Ông Nguyễn Trung Trực, Trưởng phòng Quản lý đô thị TP. Bắc Giang khằng định rằng, bộ tiêu chí đánh giá, lựa chọn nhà đầu tư do tỉnh Bắc Giang công bố được xây dựng hết sức nghiêm túc, khoa học dựa trên các qui định hiện hành cũng như các kết quả nghiên cứu kỹ lưỡng thực tiễn tại địa phương. Do đó, nếu dự án được triển khai thì công tác quản quản lý phải hết sức chặt chẽ, tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về xây dựng nhà máy xử lý chất chải rắn. Nhà máy có công suất xử lý 500 tấn rác thải sinh hoạt/ngày, nguồn nguyên liệu đầu vào là rác thải sinh hoạt không phân loại, áp dụng công nghệ xử lý rác kết hợp phát điện. Tỷ lệ chôn lấp còn lại sau xử lý 5%. Khí thải được xử lý đảm bảo theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam, có hệ thống quan trắc khí thải tự động liên tục truyền dữ liệu về Sở Tài nguyên và Môi trường và công khai kết quả quan trắc tại địa điểm thực hiện dự án để nhân dân giám sát; nước thải được xử lý và tuần hoàn sử dụng không xả thải ra ngoài môi trường.
Trước đó tỉnh Bắc Giang cũng đã thể hiện sự cẩn trọng, cầu thị và dân chủ khi tổ chức cho đoàn công tác của tỉnh bao gồm các cơ quan chức năng và đại diện nhân dân phường Đa Mai đi tham quan mô hình và hiệu quả hoạt động của Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ cũng do Công ty China Everbright International đầu tư. Nhà máy này được xây dựng với công nghệ hiện đại, các thiết bị được sử dụng tại nhà máy rác như lò đốt, thiết bị xử lý nước rỉ rác không thải ra môi trường, hệ thống xử lý khói… là do Tập đoàn China Everbright Quốc tế nghiên cứu. Hệ thống xử lý khói của nhà máy đạt tiêu chuẩn châu Âu 2010 và lò đốt có thể đốt triệt để rác thải sinh hoạt mà không cần dùng đến các loại chất đốt khác.
Ngày 13-5-2019 chính quyền TP Bắc Giang cùng nhà đầu tư dự án đã có cuộc họp xin ý kiến nhân dân khu vực lập quy hoạch chi tiết xây dựng nhà máy xử lý rác thải thành phố. Sau khi nghe đơn vị tư vấn và nhà đầu tư trình bầy quy hoạch chi tiết, 119 đại biểu đại diện cho nhân dân trong khu vực dự hội nghị cơ bản đồng ý với phương án quy hoạch. Đồng thời các đại biểu đề nghị khi nhà máy đi vào hoạt động các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang cần có chế tài giám sát chặt chẽ khí thải, rác thải phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn thải ra môi trường, nhà máy phải bảo đảm về cự ly với khu dân cư, các tiêu chuẩn quy chuẩn về tiếng ồn, khí thải nước thải theo quy định của pháp luật.
Ông Nguyễn Văn Thạo, Phó Chủ tịch UBND thành phố Bắc Giang cho biết; Nhà máy xử lý rác thải thành phố Bắc Giang nếu được triển khai sẽ là dự án đầu tiên tại địa phương đưa công nghệ tiên tiến vào giải quyết vấn đề rác thải sinh hoạt, tạo ra nguồn năng lượng mới thân thiện với môi trường. Đồng thời, dự án cũng góp phần giúp thành phố Bắc Giang tiếp cận với công nghệ xử lý hiệu quả nhằm giảm thiểu ô nhiễm và cải thiện môi trường sống, bảo đảm phát triển bền vững, phù hợp với quy hoạch chung về xử lý chất thải rắn sinh hoạt của tỉnh trong dài hạn.
Triển khai xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn là một chủ trương lớn của tỉnh Bắc Giang hướng đến bảo vệ môi trường, tạo nền tảng cho việc phát triển bền vững. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện thành phố Bắc Giang cũng cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền giải thích đối với nhân dân trong khu vực dự án đồng thời quan tâm giải quyết những nguyện vọng chính đáng của người dân bị ảnh hưởng bởi bãi chôn lấp rác thải tập trung, từ đó tạo sự đồng thuận trong nhân dân ủng hộ triển khai dự án.
Hà Trần
