THCL - Bản Xà Rèn, xã Nghĩa Lợi, "ẩn mình" sau rặng tre êm đềm, soi mình bên dòng Nậm Thia. Những ngôi nhà sàn nhấp nhô, san sát nhau với tường bao được xây kiên cố... Bản toát lên sự thanh bình.
Ngạc nhiên & thú vị
"Xếp" mình trong vai trò khách du lịch đến gặp và tiếp xúc với những con người bình dị nơi đây, chúng tôi mới hiểu tại sao thị xã Nghĩa Lộ chọn bản Xà Rèn để xây dựng điểm du lịch cộng đồng trong đề án xây dựng thị xã văn hóa du lịch Nghĩa Lộ giai đoạn 2013 - 2020.
Là một trong những khách du lịch được bố trí theo tua, tuyến Hà Nội – Yên Bái – Sơn La – Lào Cai, ông Christian Naud, người Pháp rất hài lòng khi đến du lịch tại xã Bản Xà Rèn xã Nghĩa Lợi theo hình thức du lịch cộng đồng. Bởi qua tìm hiểu từ catalo quảng cáo, hướng dẫn viên du lịch và một số người bạn của mình, ông được biết bản Xà Rèn, xã Nghĩa Lợi hiện đang lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống giàu bản sắc.
Mọi thứ ở đây đều xa lạ, tạo sự ngạc nhiên cho khách du lịch. Từ những ngôi nhà sàn mà mỗi khi khách tây đi vào thăm quan luôn cộc đầu gầm sàn đến những vật dụng sinh hoạt hàng ngày như khung dệt hay cây khèn; rồi khách du lịch ra đồng, người lội ruộng đội nón cầm cuốc, người đứng trên bời chụp ảnh quay phim đầu gật gật tỏ vẻ thích thú.
Chiều về, Xà Rèn, xã Nghĩa Lợi lại càng đẹp hơn với khung cảnh của bản vùng cao với những làn khói của những bếp sàn đang nổi lửa đến tiếng mõ trâu làm đồng trở về, tiếng trẻ nô đùa quanh khúc suối và một mâm cơm với đặc sản vùng cao - càng làm say lòng du khách.
Du khách Pháp khám phá nét đẹp bản Xà Rèn
Ông Christian Naud cho biết: Bên Pháp, chúng tôi đã được nghe rất nhiều thông tin về đất nước Việt Nam. Khi đến đây, chúng tôi thấy Việt Nam rất là đẹp, con người Việt Nam rất hoà đồng và mến khách. Chuyến du lịch của chúng tôi vẫn còn nữa nhưng tôi chắc chắn rằng, chuyến đi này đã để lại rất nhiều ấn tượng. Khi về nước, chúng tôi sẽ giới thiệu về đất nước, hình ảnh con người Việt Nam với gia đình và bạn bè. Tôi cũng chắc chắn rằng, tất cả những người thân và bạn bè của tôi sẽ rất muốn đến Việt Nam để du lịch trải nghiệm như chúng tôi đã làm.
Phát triển du lịch cộng đồng
Bản Xà Rèn, Xã Nghĩa Lợi đang có 9 gia đình chuẩn bị làm du lịch cộng đồng. Đến gia đình nào, chúng tôi cũng thấy không khí khẩn trương, nhộn nhịp tu sửa lại cơ sở vật chất nhà cửa, xây dựng thêm các công trình phụ trợ, sửa sang vườn cây ao cá để có thể trở thành một "nhà du lịch" cộng đồng thu hút khách.
Gia đình anh Lò Văn Quyền ở cuối bản Xà Rèn là một trong 9 hộ dân đang chuẩn bị làm du lịch cộng đồng.
Anh Quyền tâm sự: “Gia đình có 4 khẩu với 2.000 m2 ruộng. Ngoài trồng lúa, còn làm xây dựng. Mỗi năm, thu nhập thêm khoảng 30 triệu đồng nên cuộc sống gia đình không gặp quá nhiều khó khăn. Tuy nhiên, tôi muốn làm sao thu nhập trong gia đình được cải thiện hơn nữa để chăm lo cho 2 con đi học và tạo việc làm thêm cho vợ những lúc vụ mùa nhàn rỗi.
Do được đi nhiều nơi, thấy được lợi ích từ làm du lịch cộng đồng, cùng với đó là điều kiện tự nhiên của thôn bản mình cũng khá phù hợp và có tiềm năng thu hút khách du lịch nên tôi đã "nuôi" ý định làm du lịch từ nhiều năm. Để thực hiện điều đó, tôi thường xuyên đầu tư tu sửa nhà ở, cảnh quan quanh gia đình, tu sửa các công trình vệ sinh để phục vụ khách. Do chưa có kinh nghiệm, tôi không biết phải triển khai như thế nào cho đúng, làm như thế nào cho phải, nhất là trong việc tìm - mời khách du lịch đến với gia đình”.
Ngay khi biết tin thị xã Nghĩa Lộ chọn bản Xà Rèn để xây dựng điểm du lịch cộng đồng, anh Quyền lập tức đăng ký và được tham gia vào các lớp tập huấn về du lịch, chế biến các món ăn dân tộc, đi tham quan các mô hình cộng đồng tại thị xã Nghĩa Lộ, Mù Căng Chải, huyện Mai Châu (Hòa Bình).
Khi về, anh đã tổ chức sửa lại nhà cửa, các công trình vệ sinh, mua sắm thêm các đồ dùng, trang thiết bị, quy hoạch lại vườn tược... Với cách phục vụ “3 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng sinh hoạt), trung bình mỗi tháng gia đình đón 100 lượt khách trong và ngoài nước, trừ chi phí, cho thu nhập 15 - 20 triệu đồng/tháng, giải quyết việc làm ổn định cho một số lao động địa phương.
Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Văn Hà, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lợi cho biết: Trên địa bàn xã, từ lâu đã manh mún có hộ gia đình làm du lịch cộng đồng và đạt được kết quả thuận lợi. Xã hiện có 13 gia đình đăng ký làm du lịch cộng đồng. Xã đã phối hợp với Phòng Văn hóa thị xã Nghĩa Lộ tổ chức khảo sát, lập danh sách các hộ gia đình có điều kiện làm du lịch để giúp đỡ, hỗ trợ về kiến thức cho các hộ dân đi tham quan thực tế. Dự kiến, mỗi gia đình làm du lịch, sẽ được hỗ trợ 20 triệu đồng.
Nghĩa Lợi đang cố gắng khôi phục, bảo tồn và phát huy những bản sắc văn hóa truyền thống (chiều hướng bị mai một), như: Tiếng nói, chữ viết, trang phục, nhạc cụ, những nét đẹp trong văn hóa cưới xin, lễ hội, giao tiếp, ứng xử, kiến trúc nhà cửa…
Đồng thời, nâng cao trình độ hiểu biết về cội nguồn, truyền thống, phong tục tập quán cho bà con; xóa bỏ nếp sống lạc hậu trong một bộ phận nhân dân, nhất là vấn đề vệ sinh môi trường... Không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; huy động vốn đầu tư cho du lịch; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá về du lịch, giới thiệu nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình.
Nhật Thanh
