Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu: Chìa khóa để “bắt tay” các tập đoàn lớn

28/08/2014, 00:47

“XK của Việt Nam giống như “con gà đang mổ thóc” ở mặt đất, chứ chưa bay lên được trên bầu trời rộng lớn. Muốn tiếp cận các nhà NK lớn trên thế giới, không có cách nào khác là phải qua bảo hiểm tín dụng XK”. Đó là nhận định của chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành trong cuộc trao đổi với phóng viên Thương hiệu & Công luận.

Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành

Xin ông cho biết, vai trò cũng như lợi ích của bảo hiểm (BH) tín dụng XK đối với hoạt động kinh doanh của các DN XK?

BH tín dụng XK là BH bảo đảm cho những rủi ro trong thanh toán XK. Trước đây, các DN thường sử dụng tín dụng thư của ngân hàng (L/C) để bảo lãnh cho XNK. Nhưng hiện nay, các tập đoàn lớn hàng năm ký hợp đồng NK với giá trị lên đến hàng trăm triệu USD lại không sử dụng hình thức này, bởi mức phí khi sử dụng phương thức thanh toán này khá cao, từ 2 -3% tổng giá trị hợp đồng. Do các tập đoàn lớn chủ yếu sử dụng các phương thức trả chậm nên hợp đồng XK với họ sẽ không có bảo lãnh của ngân hàng. Chính vì vậy, các DN XK cần có BH thanh toán từ các tập đoàn, DN BH, để nếu nhà NK không thanh toán thì công ty BH sẽ đứng ra thanh toán cho DN.

Thực chất, BH tín dụng XK là bảo lãnh cho thanh toán của bên NK. BH cũng sẽ bảo vệ cho DN XK khi bên NK có những lý do bất hợp lý để từ chối thanh toán. Nếu có rủi ro bên NK không thanh toán cho bên XK thì BH sẽ thanh toán.

Hơn nữa, các hợp đồng BH tín dụng XK thường bảo đảm đến 90% giá trị hợp đồng, cho nên BH tín dụng XK cũng chính là giấy bảo lãnh giúp các DN vay được vốn ngân hàng để sản xuất cho các hợp đồng XK lớn, do có khả thi trong thanh toán.

Ông có nhận xét gì về việc thực hiện BH tín dụng XK ở Việt Nam thời gian qua?

Năm 2010, Việt Nam thí điểm BH tín dụng XK, cho phép 7 DN BH được phép làm BH tín dụng XK. Nhà nước cũng hỗ trợ 20% phí BH tín dụng XK để DN XK làm quen với loại hình này. Nhưng bởi không nắm rõ lợi ích, cũng như mức hiểu biết về BH tín dụng XK còn hạn chế, do đó không có nhiều DN tham gia. Nói cách khác, DN Việt Nam chưa hiểu được tầm quan trọng của BH tín dụng XK, cho rằng phí BH là phí không cần thiết, không nghĩ đến những rủi ro sẽ gặp phải.

Là một chuyên gia trong lĩnh vực BH, ông đánh giá như thế nào về tương lai của BH tín dụng XK ở Việt Nam?

Đây là vấn đề lớn đối với phát triển XK. Hiện Việt Nam chủ yếu dùng phương thức L/C để XK, như vậy là chỉ mới tiếp cận được 20% thương vụ XK trên thế giới; 80% thương vụ còn lại, họ sử dụng phương tiện thanh toán khác, mà nếu muốn tiếp cận thì phải có BH tín dụng XK.

Hiện nay, XK của Việt Nam giống như “con gà đang mổ thóc” ở mặt đất, chứ chưa bay lên được trên bầu trời rộng lớn. Như vậy, muốn tiếp cận các nhà NK lớn trên thế giới, không có cách nào khác là phải qua BH tín dụng XK. Ngoại thương Việt Nam, nếu không phát triển BH tín dụng XK thì không khi nào vươn lên được tầm của một cường quốc XK.

Một khi Bộ Tài chính (cơ quan chủ quản) và các bộ, ngành liên quan quyết tâm, nghiêm túc phổ biến về loại hình BH này cho cộng đồng DN, sẽ góp phần đưa XK của Việt Nam đi lên.

Để các DN nhận thức rõ lợi ích, từ đó nâng cao hiệu quả của việc thực hiện BH tín dụng XK, cần có biện pháp gì, thưa ông?

BH tín dụng XK rất cần thiết nếu muốn buôn bán lớn. Vì vậy, Nhà nước, các tổ chức, các hiệp hội cần phải đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến kiến thức, vai trò, lợi ích của BH tín dụng XK tới các DN. Nếu trong giai đoạn thí điểm, Nhà nước hỗ trợ DN 20%, nhưng vẫn chưa có nhiều DN tham gia thì các cơ quan, ban, ngành cần ngồi lại với nhau để tìm ra các phương thức, phương tiện để phát triển BH tín dụng XK. Cần tạo mọi điều kiện cho XK Việt Nam phát triển, trong đó, phải phát triển phương tiện BH rủi ro thanh toán XK.

Các DN cần chủ động tiếp cận với các chuyên viên tư vấn để từ đó có kiến thức đầy đủ về BH tín dụng XK. Các DN XK, DN BH Việt Nam cũng nên làm việc nhiều với các DN BH nước ngoài hoặc có thể thông qua các công ty môi giới BH uy tín để được tư vấn tốt nhất, bởi họ có nhiều kinh nghiệm, có nhiều dữ liệu về các đối tác NK và có thể đem đến cho DN XK mức phí BH tối ưu nhất.

Xin cảm ơn ông!

Tuyết Hoa (Thực hiện)