Thủ đoạn tinh vi và nguy cơ từ môi trường số
Đại diện Ban Chỉ đạo 389 Bộ Y tế, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, cho biết các đối tượng đang lợi dụng sự phát triển của công nghệ in ấn hiện đại và bao bì tinh xảo để sản xuất thuốc giả, khó phân biệt với hàng thật. Các phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, bao gồm: sử dụng máy móc sản xuất chuyên dụng (máy ép, khuôn ép vỉ, băng keo dán) để sản xuất ra các sản phẩm thuốc tân dược và đông y giả trông giống hàng thật, sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc. Việc kinh doanh chủ yếu thông qua mạng xã hội (Zalo, Facebook) và thương mại điện tử gây rất nhiều khó khăn cho công tác quản lý và truy xuất nguồn gốc.
Ông Hùng nhận thấy các đối tượng chia nhỏ các công đoạn như sản xuất, in ấn bao bì, tập kết nguyên liệu/thành phẩm tại nhiều nơi, đặc biệt là các địa bàn giáp danh, xa khu vực dân cư. Đáng lo ngại hơn, một số đối tượng sử dụng server đặt tại nước ngoài gây rất nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý trong việc truy xuất nguồn gốc, xuất xứ. Trong thời gian tới, tình hình gian lận thương mại, hàng giả sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, đặc biệt là việc lợi dụng tối đa các lợi thế của thương mại điện tử; sử dụng AI tạo nội dung, deepfake bác sĩ, chuyên gia, giả mạo giấy tờ, tem nhãn, chứng từ khiến công tác phát hiện và xử lý gặp khó khăn.
Kết quả đấu tranh và chiến lược công nghệ
Về kết quả đấu tranh, từ giữa tháng 5 đến giữa tháng 11/2025, Cục Quản lý Dược đã ban hành 14 Quyết định xử phạt VPHC, với tổng số tiền phạt là gần 1,5 tỷ đồng (trong đó có 3 đơn vị lĩnh vực dược phẩm với tổng số tiền phạt trên 400 triệu đồng; 11 đơn vị lĩnh vực mỹ phẩm với tổng số tiền phạt trên 1 tỷ đồng). Cục ATTP đã xử phạt 18 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng với tổng số tiền phạt gần 1,4 tỷ đồng và chuyển Cơ quan Cảnh sát điều tra 2 vụ (1 vụ liên quan đến chất cấm và 1 vụ liên quan đến hàng giả).
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trí Thức, Trưởng ban Chỉ đạo 389 Bộ Y tế, khẳng định Bộ Y tế sẽ tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải hoàn thiện hành lang pháp lý, không tạo khoảng trống pháp lý để các đối tượng lợi dụng. Các đơn vị cần tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hậu mại, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm.
Ông Trần Đức Đông, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, đề nghị các đơn vị thuộc Ban Chỉ đạo 389 Bộ Y tế tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Trung ương, chủ động nhận diện vấn đề nổi cộm, sơ hở, khoảng trống trong công tác quản lý chuyên ngành. Cần chú trọng hoàn thiện hành lang pháp lý, ứng dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc và xử lý vi phạm, đồng thời tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng trong chia sẻ thông tin, phát hiện và xử lý vi phạm. Ban Chỉ đạo cũng cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền để người dân nhận biết các sản phẩm thật - giả.
Tâm An
