Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan cho biết, thời gian qua, các vụ việc ma túy được phát hiện, bắt giữ tại tuyến đường hàng không quốc tế (bao gồm hành khách - hành lý - hàng hoá - chuyển phát nhanh) có tần suất liên tục, thủ đoạn tinh vi, phức tạp.
Các đối tượng vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới đã lợi dụng việc được tạo điều kiện thuận lợi về quy trình, thủ tục hải quan về xuất nhập khẩu, qua đó lợi dụng các kẽ hở về mặt khách quan và những lý do chủ quan như tiêu chí quản lý rủi ro, năng lực kiểm soát hải quan chưa đồng bộ để vận chuyển trái phép chất ma túy ra - vào lãnh thổ Việt Nam.
Ngoài ra, việc một số quốc gia lân cận như Thái Lan, Philippines... tăng cường công tác phòng, chống ma túy cũng làm các đối tượng lấy Việt Nam làm điểm trung chuyển ma túy các nước, thay thế cho các tuyến vận chuyển ma túy truyền thống.
Đặc biệt, trên tuyến chuyển phát nhanh, với sự phát triển nhanh của Darkweb và sự tiện lợi của tiền điện tử (BTC, ETH...) và các sàn luân chuyển tiền trung gian, tội phạm hiện nay dễ dàng thực hiện đặt hàng ma túy trực tiếp từ nước ngoài về Việt Nam với số lượng nhỏ (khoảng 20-50 gam). Với số lượng ma túy rất nhỏ, gây khó khăn cho lực lượng phòng chống ma túy trong việc phát hiện, bắt giữ.
Chi cục Điều tra chống buôn lậu lưu ý Chi cục Hải quan các khu vực nơi có sân bay quốc tế thông tin về những phương thức thủ đoạn mới qua các vụ việc đã được phát hiện, bắt giữ thời gian qua, cùng một số lưu ý về loại ma tuý Fentanyl hiện nay.
Theo đó, ma túy dạng thảo mộc, chủ yếu là cần sa: Cần sa được ép chặt thành bánh và hút chân không sau đó cho vào hộp, phủ thực phẩm xung quanh. Thực phẩm vùi lấp thường là loại được tẩm ướp có nhiều gia vị, có mùi mạnh (mắm tôm, tỏi ...) nhằm vô hiệu hóa chó nghiệp vụ.
Việc vùi lấp ma túy dạng thảo mộc khô trong thực phẩm thực tế gây nhiều khó khăn trong hoạt động kiểm soát không xâm lấn do màu sắc trên máy soi khá tương đồng với thực phẩm xung quanh. Cần sa thường được giấu trong thực phẩm là đồ ăn được các đối tượng gửi từ Việt Nam đi các nước như: Anh, Úc, Đài Loan...
Với ma túy dạng bột và bột mịn (cocaine, heroine, ketamine, methamphetamine...), các đối tượng đã chia ma túy thành các gói nhỏ để giấu trong thực phẩm như giấu trong bụng gà ủ muối, heo khô, bò khô, qua đó dễ gây lầm là gói gia vị của thực phẩm. Khi soi chiếu, hình ảnh quang phổ của gói ma túy tương đối giống gia vị bình thường.
Ma túy dạng bột cũng được chia nhỏ, sau đó đổ sáp nến xung quanh. Khi sáp nến nguội, túi ma túy hoàn toàn vùi lấp trong sáp nến. Thực tế khi soi chiếu, nếu lượng sáp nến đủ dày thì rất khó phát hiện ma túy bên trong.
Tình trạng tàng trữ, vận chuyển ma tuý tuyến hàng không nói chung vẫn diễn biến phức tạp, tập trung chủ yếu tại các địa bàn có sân bay quốc tế lớn như: Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh.
Ở chiều đi thì ma tuý có điểm xuất phát từ sân bay Tân Sơn Nhất - TP. Hồ Chí Minh hoặc sân bay Nội Bài - Hà Nội đi Hàn Quốc, Nhật, Đài Loan (Trung Quốc), Úc và Anh.
Ở chiều về Việt Nam thì ma tuý đa số có điểm đến từ châu Âu như: Anh, Séc, Đức, Pháp, Ba Lan, Hungary, Tây Ban Nha. Một số vụ được phát hiện đến từ Nam Mỹ như: Braxin, Canada, Mỹ. Loại ma tuý được phát hiện: MDMA, cần sa, ketamine, cocain trong đó nổi bật nhất là MDMA.
Trước thực trạng trên, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đề nghị các đơn vị quán triệt, triển khai, thực hiện một số giải pháp:
Tổ chức triển khai các kế hoạch, biện pháp, giải pháp nghiệp vụ, nhằm tăng cường kiểm soát phòng chống ma túy. Đặc biệt lưu ý tới những hàng hoá được khai báo là thực phẩm, hàng hoá được xác định thuộc nhóm kiểm tra không xâm lấn, chủ động phân tích những trường hợp hàng hoá có hành trình đi - đến không hợp lý giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ để đánh giá rủi ro, xác định trọng điểm;
Rà soát, nắm tình hình, lập danh sách đối với những hành khách, đặc biệt là những hành khách có lịch sử đi lại nhiều lần cùng một tuyến hành trình thuộc các tuyến trọng điểm, có dấu hiệu khả nghi, nhất là các đối tượng có hành trình đi cùng các đối tượng đã từng bị phát hiện, bắt giữ trước đây;
Tăng cường tuần tra kiểm soát bằng việc sử dụng chó nghiệp vụ, các công cụ, máy móc trong công tác phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới như máy soi khe hẹp, máy thử ma tuý, máy soi hành lý; chủ động theo dõi nắm bắt diễn biến tâm lý của các đối tượng khi bị kiểm tra, đặc biệt hành khác có biểu hiện nghi vấn như: thể hiện qua điệu bộ đi đứng, thái độ lấm lét, thiếu tự tin hoặc biểu hiện của người có sử dụng chất ma tuý nhằm phát hiện và ngăn chặn kịp thời;
Tiếp tục nắm, nghiên cứu, phổ biến, quán triệt các nội dung về kiểm tra, giám sát hoạt động vận chuyển hàng hoá có chứa tiền chất ma tuý và ma tuý Fentanyl bất hợp pháp vào Việt Nam theo công văn số 82/ĐTCBL-P1 của Chi cục Điều tra chống buôn lậu ngày 22/4/2025;
Thường xuyên phối hợp, trao đổi thông tin với các lực lượng kiểm soát về ma tuý trong ngành như Chi cục Điều tra chống buôn lậu và các lực lượng chuyên trách về phòng chống ma túy ngoài ngành để chủ động trong công tác phòng ngừa, đấu tranh bắt giữ.
Nguyễn Kiên
