Chính phủ vừa hoàn thiện báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2024 và tình hình triển khai dự toán ngân sách Nhà nước năm 2025, đồng thời trình Quốc hội xem xét một số nhiệm vụ chi phát sinh cấp bách trong điều hành ngân sách. Đáng chú ý, Chính phủ đề xuất bổ sung dự toán ngân sách Trung ương năm 2025 để chi trả các chế độ, chính sách cho cán bộ sau quá trình sắp xếp, kiện toàn bộ máy nhà nước, cũng như đảm bảo nguồn lực thực hiện chính sách miễn học phí.
Theo báo cáo, tổng thu ngân sách Nhà nước trong 4 tháng đầu năm 2025 ước đạt hơn 944.000 tỷ đồng, tương đương 48% dự toán và tăng 26,3% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng chi ngân sách ước đạt hơn 595.000 tỷ đồng, bằng 23,4% dự toán, tăng 15,2% so với cùng kỳ.
Để xử lý các nhiệm vụ chi phát sinh quan trọng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025, thực hiện chủ trương sắp xếp bộ máy, thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và triển khai chính sách miễn học phí, Chính phủ đã có những đề xuất cụ thể về việc điều chỉnh và bổ sung dự toán ngân sách.
Đề xuất chi trả chế độ cho cán bộ sau sắp xếp
Một trong những đề xuất quan trọng là việc bổ sung dự toán ngân sách Trung ương năm 2025 để chi trả chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong quá trình thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy.
Cụ thể, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép sử dụng 15.710 tỷ đồng từ nguồn kinh phí cải cách tiền lương còn dư của năm 2024 để chuyển sang năm 2025, bổ sung dự toán cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chi trả cho các đối tượng theo Nghị định 178 và Nghị định 67 của Chính phủ.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề xuất bổ sung 28.290 tỷ đồng vào dự toán thu ngân sách Trung ương năm 2025 từ nguồn tích lũy cải cách tiền lương, đồng thời bổ sung tương ứng vào dự toán chi ngân sách Trung ương năm 2025 cho các đơn vị để thực hiện chi trả theo cơ chế cải cách tiền lương.
Tổng cộng, Chính phủ đề xuất Quốc hội giao Chính phủ tổ chức thực hiện khoản kinh phí 44.000 tỷ đồng này theo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và Luật số 56/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung Luật Ngân sách Nhà nước.
Trong trường hợp nguồn 44.000 tỷ đồng không đủ, Chính phủ trình Quốc hội cho phép sử dụng nguồn tích lũy chi cải cách tiền lương còn dư của ngân sách Trung ương năm 2024 để bổ sung cho các địa phương, đồng thời giao Chính phủ tổ chức thực hiện và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Đảm bảo nguồn lực cho chính sách miễn học phí và nhiệm vụ phát sinh
Ngoài việc chi trả cho bộ máy sau sắp xếp, Chính phủ cũng đề xuất chuyển nguồn dự toán chi thường xuyên ngân sách năm 2024 chưa phân bổ sang năm 2025 để đảm bảo nguồn lực thực hiện chính sách miễn học phí và các nhiệm vụ phát sinh do sắp xếp tổ chức bộ máy.
Theo tính toán sơ bộ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhu cầu kinh phí ngân sách Trung ương hỗ trợ địa phương thực hiện chính sách miễn học phí khoảng 10.000 tỷ đồng, riêng năm 2025 (cho 4 tháng năm học 2025-2026) là khoảng 4.500 tỷ đồng.
Báo cáo của Chính phủ cũng chỉ ra rằng thực tế còn phát sinh nhu cầu kinh phí cho việc di dời trụ sở mới, sửa chữa trụ sở và hệ thống hạ tầng thông tin cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương sau sáp nhập.
Do đó, trên cơ sở nguồn dự toán chi thường xuyên ngân sách năm 2024 còn lại khoảng 6.623 tỷ đồng, Chính phủ trình Quốc hội cho phép chuyển nguồn này sang năm 2025 để thực hiện chính sách miễn học phí và các nhiệm vụ phát sinh do sắp xếp bộ máy.
Ưu tiên nguồn lực cho khoa học công nghệ và chuyển đổi số
Một đề xuất quan trọng khác được Chính phủ nêu trong báo cáo là bố trí 3% tổng chi ngân sách Nhà nước năm 2025 cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhằm đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị.
Theo tính toán của Chính phủ, ngân sách Trung ương cần được cân đối, bổ sung khoảng 25.000 tỷ đồng để chi cho lĩnh vực then chốt này.
Theo chương trình dự kiến, Quốc hội sẽ nghe Thủ tướng báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước ngay trong phiên khai mạc kỳ họp sáng ngày 5/5. Những đề xuất điều chỉnh và bổ sung ngân sách này sẽ là một trong những nội dung quan trọng được Quốc hội xem xét và quyết định trong kỳ họp tới.
Tâm An
