THCL Chỉ phải làm 1,5km đường nội thị dẫn vào khu dân cư sau đó được cả chục ha đất vàng giữa trung tâm thành phố Thái Nguyên chia lô bán nền. Sự ưu ái này được trao cho nhà đầu tư là Công ty Xây dựng và san nền Thái Nguyên, đổi lại tỉnh và thành phố Thái Nguyên nhận được một khu dân cư nhếch nhác, bẩn thỉu, nhân dân khiếu kiện kéo dài nhiều năm.

Con đường "hành dân"

Để mở rộng và phát triển thành phố theo quy hoạch đã được phê duyệt từ năm 1990, vì lý do ngân sách eo hẹp nên Thái Nguyên không thể triển khai được. Đến năm 2007, dự án đường Bắc Sơn - Minh Cầu đã được UBND tỉnh Thái Nguyên "Phê duyệt quy hoạch chi tiết đường Bắc Sơn - Minh Cầu và khu dân cư mới phường Hoàng Văn Thụ". Chủ đầu tư được UBND tỉnh "chọn mặt gửi vàng" là Công ty Xây dựng và san nền Thái Nguyên.

Theo thiết kế chiều dài con đường là 1,5km, lộ giới xây dựng từ 22m đến 27m, với tổng mức đầu tư 106 tỷ đồng, diện tích đất thu hồi là 16ha. Một năm sau, UBND tỉnh Thái Nguyên ra Quyết định 1672 điều chỉnh quy hoạch theo hướng tăng diện tích đất cần thu hồi lên 19,84ha, thời gian thực hiện hoàn thành dự án 5 năm (2008-2013), số hộ bị ảnh hưởng là 375 hộ.

Theo phản ánh của bà Kiều thị Minh, thường trú tại tổ 23 phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Thái Nguyên,  nhà bà có 3286m2 đất ruộng xen kẽ trong khu dân cư, tại thời điểm đó đã bị UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành Quyết định số 3253 với phương án bồi thường theo giá đất nông nghiệp thuần tuý 105.000đ/m2. Không đồng tình với QĐ trên, ngày 3-11-2010, chủ đầu tư thuê vệ sĩ và “xã hội đen” đến đánh đập và cướp đất của gia đình bà.

Cũng theo bà Minh, việc thu hồi đất để làm đường, phát triển và chỉnh trang đô thị thì người dân hoàn toàn ủng hộ nhưng lấy cớ làm đường để thu hồi toàn bộ đất 02 bên mặt đường tuỳ thích là điều  bất hợp lý.  Trong khi mức giá bồi thường  cho dân rất thấp, bình quân là 340.000đ/m2 đất nông nghiệp, đất thổ cư đền bù với giá từ 2- 4 triệu đồng. Nhà đầu tư phân lô bán nền giá đất mặt đường Bắc Sơn - Minh Cầu được rao bán công khai với giá trên dưới 30 triệu đồng/m2, nhiều hộ muốn tái định cư tại chỗ cũng không đủ tiền để mua một lô ngay tại chính mảnh đất của mình.

Chỉ với 39% diện tích đất dành để xây dựng hạ tầng giao thông trong tổng 19,84ha, số còn lại nhà đầu tư chia lô bán nền thu lợi nhuận khủng. Tính đến thời điểm 15/6/2015 dự án đường Bắc Sơn, Minh Cầu (đoạn nối đường Bắc Sơn) và khu dân cư số 1 phường Hoàng Văn Thụ (gọi tắt là đường Bắc Sơn) đã thu hồi bồi thường 18,79/19,84ha. Trong khi con đường phục vụ dân, phát triển kinh tế cả gần chục năm nay vẫn không thông tuyến được; nhếch nhác, bụi bẩn, hôi thối không xứng với những gì mà Đảng Bộ và nhân dân tỉnh Thái Nguyên gửi gắm cho nhà đầu tư.

Nhà đầu tư "ăn bẫm"

Cơ quan chức năng thì liên tục tham mưu, UBND tỉnh liên tục ban hành các quyết định điều chỉnh dự án theo hướng có lợi cho doanh nghiệp nhằm thu hồi một diện tích lớn, nhà đầu tư "ăn trên ngồi chốc" kiếm lợi nhuận khủng, thậm chí chủ đầu tư còn bán luôn cả phần đất tái định cư dành cho 375 hộ dân trong vùng dự án bị mất đất để rồi tỉnh lại điều chỉnh, đưa vào dự án trọng điểm để thu hồi đất từ các dự án khác để cấp bù thêm.

Cũng theo kế hoạch, dự án đường Bắc Sơn phải được hoàn thành và đưa vào sử dụng vào năm 2013, tuy nhiên đến thời điểm này, đường Bắc Sơn mới chỉ rải áp phan được 0,6km/1,22km. Hơn 600m còn lại đang san lấp mặt bằng và rải cấp phối dở dang. Đường Minh cầu dài 270,2m rải áp phan được 100m còn lại vẫn đang chờ giải phóng mặt bằng.

Theo ông Trần Văn Lợi, Phó giám đốc Công ty Xây dựng và san nền Thái Nguyên, cho rằng: Sau khi được nhà nước giao đất theo Quyết định 458 Công ty đã thực hiện chức năng xây dựng nhà bán và cho thuê, số hộ còn vướng hiện nay là 28 hộ chưa nhận bồi thường với diện tích 8000-9000m2, trong khi đó đất tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng vẫn còn thiếu nên UBND tỉnh đã phải quyết định thu hồi diện tích đất của khu dân cư số 2, dự án Bắc Sơn Sông Hồng giao cho Công ty 3ha để làm khu tái định cư... dự án này đi vào triển khai thực hiện người dân không có ai thiệt, tuy nhiên cách giải thích của các cơ quan nhà nước với người dân không đồng nhất, tạo điều kiện cho người dân bức xúc nên dự án chậm tiến độ...".

Với cách giải thích của một người từng tự coi là có nhiều năm kinh nghiệm làm công tác quản lý- Phó chủ tịch UBND phường Hoàng Văn Thụ, phụ trách đất đai   đã "bỏ quên" Quyết định 1995 của UBND tỉnh Thái Nguyên trong đó có chỉ rõ "dành 13.514m2 đất cho việc tái định cư", phải chăng "đất bán ăn đã hết", đói lại kêu thêm được 3ha nữa tội gì!?. Việc đối ứng cho Chủ đầu tư một diện tích đất khổng lồ vượt xa giá trị tiền mà Chủ đầu tư bỏ ra xây dựng hạ tầng cũng cần phải được cơ quan chức năng làm rõ?

Nhìn vào bản chất của dự án thì ai cũng có thể thấy dự án đường Bắc Sơn, Minh Cầu là dự án phúc lợi, còn khu dân cư số 1 phường Hoàng Văn Thụ là dự án thương mại nhưng đem gộp lại, nhà đầu tư kiếm lợi nhuận khủng trên "mồ hôi, tài sản của người dân". Cái lợi mang lại cho xã hội chưa thấy đâu, người dân thì thiệt đơn thiệt kép, dự án từ 16ha điều chỉnh lên 19,84ha và rồi lên 22,84ha con đường vẫn không hoàn thành, lợi nhuận từ việc bán đất đổ đi đâu, ngân sách nhà nước thu được bao nhiêu thì chẳng thấy có cơ quan chức năng nào tính được? Đề nghị UBND tỉnh Thái Nguyên kiểm tra làm rõ và xử nghiêm những sai phạm của dự án cũng như trách nhiệm của cán bộ các cấp được giao nhiêm vụ thực hiện dự án trên, bảo đảm quyền lợi của người dân.

Ngô Tiến ( Thương hiệu và Công luận)