Chống buôn lậu, gian lận thương mại: Cần quyết sách và hành động “rắn”

THCL Đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng hiện nay. Nó đòi hỏi sự quyết tâm cao độ của toàn xã hội với những quyết sách và hành động đúng, mạnh mẽ.

Muôn mặt… hàng giả

Hàng lậu, hàng giả đã xuất hiện hiện tượng “nội địa hóa” bằng phương thức nhập lậu linh kiện, bán thành phẩm vào Việt Nam qua các làng nghề chế tác, gia công, gắn bao bì nhãn, mác mới thành các sản phẩm của Trung Quốc, Thái Lan và Nhật Bản.

Hàng giả, xâm phạm SHTT, không chỉ được sản xuất trong nước, mà còn được sản xuất ở nước ngoài, sau đó đưa vào trong nước tiêu thụ bằng nhiều con đường khác nhau. Đặc biệt, các loại hàng hóa đã được thị trường chấp nhận, có thương hiệu được đặt hàng y chang từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam như quần áo, giày dép Nike, Adida...; đồ thời trang LV, Gucci…; hóa mỹ phẩm, nước hoa Lancome; điện thoại di động Samsung, Apple; hàng gia dụng, công nghiệp, thực phẩm, điện tử công nghệ cao... vẫn hàng ngày thẩm lậu vào nước ta.

Đơn cử, thiết bị điện tử âm thanh BMB (Nhật Bản) chính hãng bị làm giả và làm nhái rất tinh vi. Một số DN đã làm giả, không chỉ sản phẩm mà cả bản hiệu, logo, tem nhãn. Tinh vi hơn nữa, trong cách quảng cáo, giới thiệu sản phẩm, họ tuyên bố là “nhà đại diện chính thức của BMB, nhà phân phối độc quyền, sản phẩm nhập khẩu chính hãng BMB”... Người tiêu dùng thiếu thông tin, rất dễ bị lừa.

Việc kinh doanh - sử dụng tem nhập khẩu giả, in ấn bao bì nhãn mác giả có quy mô và số lượng lớn đang tăng lên, rất khó kiểm soát. Một số vụ hàng giả phát hiện cho thấy, đã có yếu tố móc nối với cá nhân và tổ chức nước ngoài làm hàng giả, nhất là giả mạo xuất xứ đưa vào Việt Nam và được tổ chức chặt chẽ từ khâu sản xuất đến khâu phân phối, mặt hàng và đối tượng. Cá biệt, đã phát hiện cả những vụ việc do đối tượng là các tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp sản xuất hàng giả tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, lợi dụng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” - đã xuất hiện những đối tượng đặt hàng từ Trung Quốc giả làm hàng trong nước sản xuất để nhập lậu, đưa vào tiêu thụ trong nước: Bánh kẹo đặt làm từ Trung Quốc, nhưng ghi sản xuất tại Hoài Đức (Hà Nội); bóng đèn sản xuất tại Trung Quốc, ghi nhãn mác là “bóng đèn Rạng Đông” của Việt Nam…

Gian nan đấu tranh

Theo ông Nguyễn Công San, Phó chi cục trưởng Chi cục QLTT Hà Nội: “Hàng hóa sản xuất trong nước tuy đã có sự cố gắng nhiều trong cải tiến chất lượng, mẫu mã, song sức cạnh tranh yếu, chưa theo kịp khu vực và thế giới. Không ít đối tượng lợi dụng sự quản lý mẫu mã, bao bì còn sơ hở của DN sản xuất khác để sản xuất hàng hóa giả nhãn hiệu hàng hóa nhằm duy trì sự tồn tại của họ... Việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vẫn tập trung nhiều vào các đối tượng kinh doanh nhỏ lẻ, chưa có nhiều vụ việc đánh đúng, đánh trúng vào các đường dây, ổ nhóm lớn...”.

Mặc dù, giữa các cơ quan chức năng đã thống nhất ban hành quy chế phối hợp công tác, song trên thực tế, hiệu quả thu được chưa cao do sự khác biệt đặc thù của từng ngành. Việc thiếu một hệ thống dữ liệu chung về các quyết định xử lý vi phạm hành chính đã ban hành, thông tin về đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính - cũng gây khó khăn trong việc xác định các tình tiết khi xử lý.

Thời gian qua, chúng ta có nhiều đổi mới về chính sách, pháp luật. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì hệ thống pháp luật về kinh tế vẫn còn nhiều bất cập. Các văn bản pháp luật, mặc dù được ban hành và tổ chức thực hiện, nhưng chưa tính trước được những yếu tố mới có thể xảy ra, nhiều quy định chồng chéo, thậm chí mâu thuẫn với nhau tạo ra những kẽ hở về pháp luật...

Khi Việt Nam gia nhập WTO, AFTA, TPP..., việc tiếp cận thị trường toàn diện hơn thông qua việc cắt giảm thuế quan và các hàng rào phi thuế quan về căn bản đối với tất cả các thương mại hàng hóa và dịch vụ. Điều này đòi hỏi chúng ta phải điều chỉnh toàn bộ các lĩnh vực về thương mại và đầu tư nhằm tạo ra cơ hội và lợi ích cho DN và người lao động, người tiêu dùng của các thành viên. Tuy nhiên, việc giảm thuế đối với các thành viên TPP sẽ dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng nguồn hàng nhập khẩu từ chính các thành viên TPP vào Việt Nam do giá thành rẻ hơn, chất lượng và mẫu mã đa dạng, phong phú, đồng thời cũng là cơ hội để hàng nhập lậu và hàng giả trà trộn, thâm nhập vào thị trường nhằm thu lợi bất chính sẽ có xu hướng gia tăng.

Hà Thanh (Thương hiệu & Công luận)