LTS: Nạn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội. Hệ lụy tiêu cực của nó là không nhỏ: ảnh hưởng tới sức khỏe, tài chính, làm suy giảm lòng tin của người tiêu dùng đến tính minh bạch của thị trường hàng hóa, làm giảm uy tín của các nhà sản xuất chân chính. Chúng ta phải đấu tranh như thế nào?

Thực phẩm, chất phụ gia không rõ nguồn gốc được bày bán tràn lan

Bài 1: Lãnh địa hàng “Tàu”

Nằm ở vị trí trung tâm, được biết đến là khu chợ đầu mối tổng hợp lớn nhất Hà  thành, chợ Đồng Xuân thu hút rất nhiều khách hàng trong và ngoài nước. Tuy nhiên, trong những năm qua, phần lớn hàng hóa ở đây đều là hàng Trung Quốc, hàng hóa không rõ nguồn gốc…

“Sao lại thắc mắc ngớ ngẩn thế?”

Tập trung tới hơn 2.000 gian hàng, buôn bán từ những đồ dùng nhỏ nhất như cái kim, sợi chỉ, đến thực phẩm khô, thực phẩm tươi sống, mỹ phẩm, trang sức, hàng gia dụng, đồ điện tử… bất cứ thứ gì cũng có thể tìm thấy ở chợ Đồng Xuân. Có tới 2/3 số gian hàng kinh doanh vải vóc, quần áo; số còn lại dành cho các gian hàng giày dép, mỹ phẩm, đồ trang sức, đồ gia dụng… Có gần 200 gian hàng dành cho thực phẩm khô, thực phẩm tươi sống và hơn chục hộ tiểu thương kinh doanh phụ gia các loại.

Các mặt hàng quần áo, vải vóc, giày dép da hoặc giả da, chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc. Hàng trong nước chỉ chiếm lượng nhỏ, thường do các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tự sản xuất, rồi đưa vào nên không có nhãn mác. Một số chủ quầy kinh doanh áo mưa khẳng định, sản phẩm áo mưa đều của Việt Nam, tuy nhiên, trên các bao bì sản phẩm không hề ghi cơ sở sản xuất cũng như chỉ tiêu chất lượng.

Nhiều loại mỹ phẩm có xuất xứ trong nước, được bán buôn với giá chỉ bằng 45 - 50% giá in trên bao bì. Đơn cử như sản phẩm “One to day” của hãng mỹ phẩm Đăng Dương, giá in trên bao bì là 93.500 đồng/hộp, nhưng nếu mua cả lố 6 hộp, hoặc nửa lố 3 hộp, giá cho mỗi hộp chỉ 50.000 đồng. Khi chúng tôi thắc mắc về sự chênh lệch giá quá lớn, chị chủ cửa hàng tỏ ra rất khó chịu: “Em mua dùng hay mua bán, nếu bán thì giá càng rẻ càng tốt, sao lại thắc mắc ngớ ngẩn thế?”.

Tại quầy hàng Thảo Hương, chuyên kinh doanh đồ lót, phóng viên không tìm thấy bất cứ sản phẩm nào của Việt Nam. Có đủ chủng loại, giá từ  10.000 - 200.000 đồng/sản phẩm, được bán theo chục, nếu mua lẻ giá mỗi sản phẩm tăng khoảng 10 - 15%. Hỏi về xuất xứ, chủ quầy hàng khẳng định bán 100% hàng Trung Quốc. Khi chúng tôi ngại ngần đặt giả thiết rằng, áo nâng ngực của Trung Quốc có túi đệm chứa chất Anthracene (C14H10) và Pyrence (C16H10) có thể gây ung thư, chủ quầy hàng khẳng định hàng của chị đã được kiểm duyệt.

Cũng không giấu giếm, chủ ki-ốt Nguyệt chuyên kinh doanh túi cho biết, các mặt hàng trong quầy có tới 99% là hàng Trung Quốc. “Đã đến chợ Đồng Xuân thì chấp nhận mua hàng Tàu, kể cả hàng hóa lẫn thực phẩm đều của Trung Quốc hết, hàng Việt Nam rất hiếm…”, một tiểu thương sát ki-ốt Nguyệt nói chen vào.

“Ở đây, có tới hơn 90% hàng hóa Trung Quốc” là lời khẳng định của rất nhiều tiểu thương buôn bán tại chợ Đồng Xuân.

Vẫn tiêu thụ tốt…

Theo các tiểu thương chợ Đồng Xuân, hàng Trung Quốc có cả “Tàu xịn, Tàu thường”, tiểu thương cũng phải tuân theo quy luật, không được tráo hàng, tùy khách thích gì mua nấy, trên tinh thần “thuận mua vừa bán” và tự tạo uy tín, vì thế việc tiêu thụ, luân chuyển hàng hóa cũng khá dễ dàng. Khách đến mua hàng tại chợ, thường là các tiểu thương nhỏ ở khắp nơi, đến mua sỉ các loại hàng hóa về bán lẻ. Lượng khách hàng mua lẻ không nhiều, thường là khách du lịch và những người có thu nhập thấp hoặc trung bình.

Những người đến chợ Đồng Xuân, không có tâm lý e ngại với hàng Trung Quốc hay hàng giả, hàng nhái. Chị Nguyễn Thu Trang, thợ may ở Hà Nội, chuyên mua vải tại chợ Đồng Xuân cho hay, vải vóc ở đây gần như 100% là của Trung Quốc. “Ở đâu chả bán vải Trung Quốc? Cứ bảo hàng Nhật, hàng Hàn Quốc, có khi lại là hàng Tàu cả. Đến chợ Đồng Xuân, biết đích xác là hàng Tàu, dễ mua, dễ bán, giá cả lại ổn định. Tôi mua bán ở đây gần chục năm rồi, thấy chẳng có gì bất tiện cả”, chị Trang chia sẻ.

Chuyên mua buôn đồ gia dụng từ chợ Đồng Xuân về bán tại các chợ ngoại thành, anh Trần Văn Toàn thừa nhận, hàng Trung Quốc đa dạng về mẫu mã, chủng loại, hàng hóa giá nào cũng có, người nghèo nhất cũng có thể mua được hàng để dùng. Chính vì thế, hàng Trung Quốc tiêu thụ tại các chợ nhỏ lẻ, vùng nông thôn rất dễ dàng. “Tùy mặt hàng mà cân nhắc nên chọn hàng Tàu hay hàng ta.

Hàng Tàu giá rẻ, nhưng dễ hỏng hóc, chỉ được bảo hành với thời hạn rất ngắn nên với các mặt hàng như đồ điện tử, đồ trang sức, nếu có kinh tế một chút, tốt nhất không nên chọn hàng Trung Quốc”, anh Toàn cho hay.

Khảo sát nhiều ngày ở chợ Đồng Xuân, điều chúng tôi nhận thấy đó là khách hàng đến mua lẻ hàng hóa về tiêu dùng không nhiều. Thực phẩm khô, thực phẩm tươi sống, được cho là những mặt hàng tương đối “thuần Việt” ở chợ Đồng Xuân, cũng được trà trộn bán cùng rất nhiều mặt hàng thực phẩm của Trung Quốc. Khách hàng thường xuyên của các quầy hàng thực phẩm là chủ các quán ăn, công xưởng hay bếp ăn tập thể…

Nguyễn Hạnh