Ông Đỗ Thanh Lam, Phó cục trưởng Cục Quản lý thị trường: Thời gian qua, công tác phòng ngừa, đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái đã được các cấp, các ngành, lực lượng chức năng tích cực triển khai. Tuy nhiên, hiện nay, tình trạng này vẫn diễn biến hết sức phức tạp, tác động tiêu cực đến kinh tế, xã hội.

Ông Đỗ Thanh Lam, Phó cục trưởng Cục Quản lý thị trường

Ông đánh giá như thế nào về kết quả hoạt động đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong những năm qua?

Những năm qua, công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (QSHTT) đã được các cấp, các ngành, lực lượng chức năng chỉ đạo và tăng cường kiểm tra, kiểm soát, thu được những kết quả nhất định, góp phần thúc đẩy sản xuất, thu hút đầu tư, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, từng bước lập lại môi trường kinh doanh lành mạnh. Tuy nhiên, tình hình buôn lậu, nạn hàng giả, xâm phạm QSHTT vẫn diễn biến vô cùng phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng, cũng như lợi ích của các chủ thể kinh doanh, gây tác động tiêu cực đến kinh tế, xã hội.

Hiện nay, lực lượng quản lý thị trường cả nước với quân số gần 6.000 người, được tổ chức từ Trung ương đến các cấp quận, huyện - đã trở thành lực lượng chủ công trong công tác chống hàng giả, xâm phạm QSHTT trên thị trường nội địa.

Mỗi năm, Cục Quản lý thị trường kiểm tra, xử lý gần 90.000 vụ vi phạm pháp luật liên quan đến hàng giả, thu khoảng 400 tỷ đồng, nhiều hàng hóa thu giữ với chất lượng lớn như rượu, bia giả, quần áo may sẵn kém chất lượng, thuốc lá lậu… Con số này vẫn chưa thấm vào đâu so với thực tế đang diễn ra và số vụ vi phạm ngày càng gia tăng.

Vậy nguyên nhân để xảy ra tình trạng hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT gia tăng là do đâu?

Đó là do công tác chống hàng giả vẫn còn nhiều bất cập, chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Có thể nêu ra đây một số bất cập như phương thức, thủ đoạn sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng phức tạp, tinh vi, trong khi cơ chế thực thi còn chồng chéo, chưa đồng bộ; sự hợp tác giữa các cơ quan chức năng chưa chặt chẽ; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của nhiều cán bộ tại nhiều nơi còn hạn chế; nhận thức của cộng đồng chưa được nâng cao…

Nhiều doanh nghiệp vẫn thờ ơ với việc đăng ký QSHTT, thậm chí thiếu hợp tác với lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái vì sợ ảnh hưởng đến uy tín, doanh thu sản phẩm của mình. Doanh nghiệp cũng lo sợ nếu như công bố đặc điểm nhận dạng hàng giả, hàng nhái của sản phẩm mình thì đó lại chính là cơ sở giúp các đối tượng tiếp tục sản xuất hàng giả hàng nhái một cách tinh vi và “thật” hơn…

Ngoài nguồn hàng giả, hàng xâm phạm QSHTT từ khu vực sản xuất nội địa, nguồn hàng giả xâm nhập từ thị trường Trung Quốc vào lãnh thổ Việt Nam là rất lớn. Ông đánh giá như thế nào về vấn đề này?

Ngoài nguồn hàng giả, hàng xâm phạm QSHTT từ khu vực sản xuất nội địa, nguồn hàng giả xâm nhập từ thị trường Trung Quốc vào lãnh thổ Việt Nam là rất lớn qua cả các con đường kinh doanh xuất nhập khẩu hợp pháp và bất hợp pháp, mà các khâu quản lý phòng chống của ta, trong thực tế rất khó kiểm soát.

Mặc dù, chúng ta đã có Luật SHTT, nhưng việc kiểm soát và đấu tranh ngăn ngừa việc xâm phạm QSHTT còn rất nhiều hạn chế. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ra Chỉ thị 31/1999/CT/TTg ngày 21/10/1999 và Chỉ thị 28/2008/CT-TTg ngày 08/9/2008 về đấu tranh chống sản xuất, buôn bán hàng giả và các hành vi xâm phạm QSHTT, nhưng mặt trận chống hàng giả, hàng xâm phạm QSHTT vẫn còn rất phức tạp, nhất là hàng giả xâm nhập từ biên giới phía Bắc và một số từ phía Tây, Tây Nam (chưa kể nạn buôn lậu).

Nhằm đẩy mạnh việc phòng chống hàng giả, hàng xâm phạm QSHTT, tới đây, chúng ta có những biện pháp ra sao?

Việc sử dụng tổng hợp các giải pháp và việc phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan thẩm quyền trong việc phòng chống các loại hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm QSHTT là rất cần thiết và cấp bách trong giai đoạn phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thời kỳ hội nhập quốc tế và cạnh tranh toàn cầu hiện nay.

Phải áp dụng cả các giải pháp, biện pháp tuyên truyền phổ biến luật pháp về SHTT, nâng cao nhận thức của người sản xuất và người tiêu dùng, tăng cường các biện pháp xử lý về luật pháp để công tác phòng ngừa, đấu tranh chống hàng giả, hàng xâm phạm QSHTT ngày một đạt hiệu quả tốt hơn.

Mặt khác, cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan như thanh tra chuyên ngành, quản lý thị trường, hải quan, công an, UBND các cấp (để thực thi các biện pháp hành chính), tòa án (để thực thi các biện pháp tư pháp về dân sự, hình sự, kinh tế).

Điều quan trọng trong công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm QSHTT là phải minh bạch, công khai, nghiêm minh có tính chất chế tài răn đe để giáo dục và ngăn ngừa hiệu quả không để tái phạm. Đặc biệt, phải có những biện pháp quản lý kinh doanh nhập khẩu, nhất là qua con đường biên giới phía Bắc, phía Tây, Tây Nam, để hạn chế thấp nhất các loại hàng giả, hàng nhái xâm phạm vào thì trường nội địa.

Xin cảm ơn ông!

Hoan Nguyễn (Thực hiện)