Tổng cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN) cho biết, giải pháp phân cấp, phân quyền để UBND cấp tỉnh tham gia quản lý, khai thác quốc lộ là cần thiết và phù hợp với tình hình thực tế. Việc phân cấp, phân quyền này để tăng cường huy động vốn và các nguồn lực của địa phương, thành phần kinh tế để tham gia đầu tư phát triển, quản lý, khai thác sử dụng và bảo trì hệ thống đường bộ quốc gia; tạo điều kiện cho địa phương tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với lĩnh vực vận tải đường bộ...
Mặc dù, việc phân cấp cho các tỉnh tham gia quản lý, bảo trì quốc lộ góp phần phát huy vốn, nguồn lực tại chỗ của các địa phương nhưng Tổng cục ĐBVN cũng khuyến nghị cần có giải pháp để việc quản lý, tổ chức giao thông và bảo trì trên hệ thống quốc lộ phải thống nhất, đồng bộ, hiệu quả; đồng thời cần sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật để có căn cứ thực hiện.
Theo đó, việc định hướng phân quyền quản lý khai thác quốc lộ, phân cấp sẽ theo 2 phương án.
Phương án 1, sẽ phân quyền, trách nhiệm quản lý, khai thác sử dụng và bảo trì triệt để đối với toàn bộ quốc lộ, đường cao tốc hiện nay do Bộ Giao thông vận tải đang quản lý, các dự án giao thông đang đầu tư, sau khi hoàn thành bàn giao cho tỉnh quản lý, khai thác. Với phương án này, sẽ phải sửa đổi, bổ sung rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật.
Mặt khác, hệ thống quốc lộ không được quản lý thống nhất, dẫn đến hạn chế trong việc liên kết vùng, miền, kết nối giữa các địa phương, các phương thức vận tải và các khu vực hải cảng, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế; ảnh hưởng tới việc thực hiện các hiệp định vận tải đường bộ, các hợp tác quốc tế về giao thông vận tải đường bộ và phát triển hạ tầng đường bộ.
Còn phương án 2, sẽ phân quyền cho cấp tỉnh quản lý, bảo trì các quốc lộ liên kết các tỉnh, quốc lộ có vị trí ít quan trọng hơn, với tổng số 144 tuyến quốc lộ và tổng chiều dài 16.006km (chiếm 53,8%).
Với các phương án này, cấp tỉnh sau khi nhận phân cấp, phân giao nhiệm vụ hoặc phân cấp lại cho cơ quan chuyên môn về giao thông vận tải trực thuộc (các sở GTVT) để trực tiếp tổ chức quản lý, khai thác, bảo trì; lựa chọn và ký hợp đồng với nhà thầu trúng thầu để thực hiện; tiếp nhận dự toán từ Bộ Giao thông vận tải để tổ chức thực hiện dự toán và quản lý theo quy định.
Từ những lý do trên, Tổng cục Đường bộ Việt Nam kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét lựa chọn phương án 2 định hướng phân quyền cho cấp tỉnh tổ chức quản lý, bảo trì 16.000km của các tuyến quốc lộ liên kết các tỉnh, quốc lộ không đóng vai trò quan trọng trong liên kết vùng và các quốc lộ khác.
Trong thời gian xây dựng các luật và văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện phân quyền theo định hướng trên, Bộ Giao thông vận tải sẽ xây dựng ban hành thông tư phân cấp quản lý, khai thác quốc lộ cho các tỉnh đối với các quốc lộ hiện nay đang ủy quyền quản lý cho các sở Giao thông vận tải. Bộ Tài chính ban hành thông tư hướng dẫn lập và quản lý thực hiện dự toán kinh tế sự nghiệp đường bộ từ nguồn chi thường xuyên của ngân sách trung ương bảo trì quốc lộ.
Bảo Lâm
