Dịch vụ thu gom, vận chuyển rác sinh hoạt tại TP. HCM: Liệu có độc quyền?

Kỳ 4: Nhiều bất cập trong quản lý thu gom rác tại phường 26, quận Bình Thạnh

TH&CL đã có loạt bài viết phản ánh liên quan đến việc thu gom rác tại khu vực quận Bình Thạnh (TP. HCM), rác tồn ứ thành bãi lộ thiên trên đường phố, gây ô nhiễm mỹ quan đô thị, phiếu thu tiền rác khác nhau, nhiều mệnh giá thu khác nhau không ổn định, giao động từ 30.000 - 200.000 đồng/tháng…

Đặc biệt, việc đơn vị thu gom rác tự ý tăng giá thu mà không có sự thỏa thuận nào với các hộ dân, nếu hộ nào không đồng ý mức phí đó thì rác thải sẽ không được thu dọn, chất đống nhiều ngày, gây ô nhiễm môi trường.

Lượng lớn rác thải sinh hoạt bị bỏ lại tại khu vực đường Chu văn An, phường 26 (quận Bình Thạnh), gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng mỹ quan đô thị 

Theo đó, việc tồn ứ rác tại nhiều hộ thuộc phường 26 (quận Bình Thạnh) luôn tái diễn, tình hình này chưa được khắc phục. Từ đó dẫn đến nhiều bức xúc giữa các hộ dân với đơn vị thu gom rác và cán bộ quản lý môi trường tại địa phương.

Trong buổi gặp mặt trao đổi với hộ dân tại UBND phường 26, nhiều người đặt câu hỏi: Việc người dân không có lựa chọn, bị ép giá, bị từ chối thu gom, vậy trách nhiệm của UBND phường 26 ở đâu? Trong trường hợp, vì nhiều lý do nào đó mà người dân không thể tìm được người cung cấp dịch vụ thu gom rác, thì lượng rác thải sinh hoạt mỗi ngày sẽ giải quyết như thế nào?

Trả lời những bức xúc này của người dân cho việc này, bà Phù Thị Bích Nhi - Phó chủ tịch UBND phường 26 cho biết: Phường 26 không có trách nhiệm trong việc quản lý, thu gom rác, đây là việc của người dân với đơn vị thu gom rác, mà cụ thể là HTX Thống Nhất. Người dân phải tự tìm đơn vị thu gom, tự thỏa thuận ký hợp đồng và giá thu gom rác.

Bà Bích Nhi cho biết thêm, hiện tại trên địa bàn phường 26 có 3 đơn vị thu gom rác là công ty công ích thành phố, Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh và Hợp tác xã vệ sinh môi trường Thống Nhất. Đơn vị thu gom rác hiện tính phí theo quyết định số 38/2018/QĐ-UBND trong việc quy định về giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

 Văn bản số 192/UBND của UBND phường 26 trả lời về việc thu gom rác trên địa bàn 

Tuy nhiên, theo Văn bản số 192/UBND do ông Phan Quang Khánh chủ tịch UBND phường 26 ký ngày 10/5/2019 trả lời liên quan đến việc thu gom rác tại khu vực đường Chu Văn An và các hộ dân tại thuộc phường 26 quận Bình Thạnh, hiện trên địa bàn phường này có 2 đơn vị thu gom rác là Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh và Hợp tác xã Vệ sinh môi trường Thống Nhất.

Vào mỗi quý, UBND phường 26 đều họp giao ban với 2 đơn vị trên để trao đổi về những phản ánh của nhân dân, cũng như chấn chỉnh những “đường dây” rác đang hoạt động chưa tốt, các điểm còn bỏ xót rác trên địa bàn của phường.

Trường hợp, Công ty TNHH Diệu Nhân (hoạt động dưới danh nghĩa thành viên Hợp tác xã Vệ sinh môi trường Thống Nhất), do ông Huỳnh Bình Nghiệp làm Giám đốc, đã thu gom rác trên địa bàn phường 26, tự in mẫu phiếu, tự định giá thu gom rác từ các hộ dân, thu gom rác mà không tuân theo quy định của UBND phường (diễn ra từ ngày 26/4 - 9/5/2019 như TH&CL đã đưa tin), gây bức xúc tại địa phương trong nhiều năm.

Ngày 2/5/2019, Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Bình Thạnh đã có buổi làm việc với công ty này, đề nghị chấn chỉnh việc tự ý thu tiền, tăng giá tiền rác, sử dụng biên lai thu tiền không đúng quy định.

Công ty TNHH Diệu Nhân không thuộc đơn vị thu gom rác trên địa bàn, nhưng tự ý in phiếu thu, tự ý tăng giá thu gom rác gấp nhiều lần mức giá quy định trên địa bàn phường 26 trong thời gian dài, nhưng đơn vị quản lý, chính quyền địa phương không biết?

Riêng việc thu phí vệ sinh và phí bảo vệ môi trường theo Quyết định 38/2018/QĐ-UBND TP, trong nội dung văn bản cho rằng, việc quản lý giá và các đơn vị thu gom rác tại phường 26 cũng là một bất cập, hiện phường 26 cũng đang chờ thông tin trả lời từ phía Phòng Tài nguyên Môi trường quận.

Văn bản số 192/UBND còn nêu rõ, qua phản ánh của báo TH&CL, UBND phường 26 sẽ chấn chỉnh, hướng dẫn thực hiện việc thu gom rác từ người dân, khu phố, tổ dân phố và các đơn vị thu gom rác... Trường hợp nếu nhiều bất cập xảy ra, thì UBND phường sẽ liên hệ với chủ nguồn thải, đơn vị thu gom rác phải nhanh chóng xử lý kịp thời, nhằm không để tồn ứ rác thải sinh hoạt và rác thải công nghiệp.

Ngày 10/5/2019, phóng viên TH&CL có buổi làm việc với Hợp tác xã Vệ sinh môi trường Thống Nhất (quận Bình Thạnh), ông Nguyễn Văn Sáng – Giám đốc cho biết, Hợp tác xã hiện có hơn 200 thành viên trực tiếp thu gom rác tại 20 phường trên địa bàn quận, trong đó có phường 26.

Ông Sáng khẳng định rằng: Hợp tác xã Vệ sinh môi trường Thống Nhất có duy nhất một mẫu phiếu thu với 3 mệnh giá 15.000, 20.000 và 50.000 đồng. Thực hiện theo Quyết định 38/2018/QĐ-UBNDTP (có hiệu lực từ 1/11/2018), nhưng do các quận, huyện chưa đưa ra giá mới nên trong quá trình thu gom rác, có sự thỏa thuận giá thu rác bằng miệng với chủ hộ từ 30.000 - 100.000 đồng.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều hộ dân phản ánh giá thu gom rác tự phát, tự tăng, chứ không hề có sự thỏa thuận, dù bằng miệng giữa đơn vị thu gom rác với hộ dân. Nếu hộ dân có ý kiến về giá, thì bị bên thu gom rác “dằn mặt” bằng cách không đến thu dọn rác và để tồn ứ…

Cũng tại buổi làm việc, ông Sáng cho biết thêm: “Tiền phí rác thu về thì cá nhân đi thu được nhận 93%, còn lại nộp 7% cho Hợp tác xã”.

“Trường hợp ông Huỳnh Bình Nghiệp - thành viên Hợp tác xã tự ý in phiếu riêng để thu tiền rác của hộ dân tại phường 26 (quận Bình Thạnh) với mức giá cao hơn nhiều lần giá thu của Hợp tác xã là sai”- ông Sáng nhấn mạnh.

Nhưng trả lời việc này, ông Huỳnh Bình Nghiệp – Giám đốc Công ty TNHH Diệu Nhân lại cho rằng: Công ty Diệu Nhân của tôi hoạt động thu gom rác đã nhiều năm và để sở hữu được “đường rác” và thu gom rác tôi phải mua bằng... tiền. Tôi phải làm hợp đồng với phường 26 từ nhiều năm, thì mới được thu gom rác trên địa bàn của phường. Phí thu gom rác từ các hộ dân, tôi phải đóng 10% cho Hợp tác xã, 10% cho phường…

Rõ ràng, công tác thu gom rác trên địa bàn quận Bình Thạnh còn nhiều bất cập.

Trách nhiệm của UBND phường 26, Hợp tác xã Vệ sinh môi trường Thống Nhất (đơn vị quản lý các thành viên) ở đâu, khi thường xuyên để xảy ra tình trạng lợi dụng sự buông lỏng, thiếu trách nhiệm của cơ quan quản lý khiến đơn vị thu gom rác tự ý in phiếu thu, ra giá thu tiền của dân (trong đó có phiếu thu của Công ty TNHH Diệu Nhân, do ông Huỳnh Bình Nghiệp quản lý), diễn ra trong nhiều năm?

Nếu không có sự phản ánh của báo chí, thì sự việc trên sẽ còn tiếp diễn đến khi nào? Có hay không, sự độc quyền trong công tác thu gom rác trên địa bàn quận Bình Thạnh?...

TP. HCM đang thực hiện kế hoạch triển khai việc thu gom, phân loại và quản lý chất thải theo Nghị định 38/2015 của Chính phủ. Đồng thời, thành phố đang triển khai kế hoạch phân loại chất thải tại nguồn theo Quyết định số 44/2018/QĐ-UBND ngày 14/11/2018 và thực hiện theo Quyết định 1832/QĐ-UBNDTP giai đoạn 2017 – 2020, nhằm tạo mỹ quan đô thị của một thành phố trọng điểm.

Nguyễn Kiên - Quỳnh Hương