THCL Ngày 9/12, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã có Thông báo Kết luận thanh tra tại Dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng Đô thị Bắc Thăng Long- Vân Trì (Hà Nội). Theo đó, thông báo Kết luận thanh tra đã chỉ ra hàng loạt sai phạm xảy ra tại dự án này.

4 lần điều chỉnh, bổ sungtổng mức đầu tư

Theo thông báo Kết luận thanh tra, về khảo sát, thẩm định phê duyệt điều chỉnh dự án, UBND TP. Hà Nội và chủ đầu tư chậm triển khai thực hiện dự án.

Dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 10/1997, song thực tế đến đầu năm 2002 mới triển khai thực hiện. Công tác khảo sát quy hoạch diện tích sử dụng đất của dự án chưa sát với thực tế, dẫn đến tổng mức đầu tư và quy mô sử dụng đất của dự án phải điều chỉnh bổ sung đến 4 lần. Dự án tổ chức thực hiện chậm, không bảo đảmthời gian như cam kết trong Hiệp định vay vốn ODA, phải điều chỉnh giảm nguồn vốn ODA, tăng vốn trong nước và thời gian hoàn thành dự án, dẫn đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA không cao. Trong khi nguồn vốn trong nước còn khó khăn, nhưng vẫn phải bổ sung bù vào phần vốn ODA để tiếp tục thực hiện phần còn lại của Dự án do Hiệp định vay vốn ODA kết thúc.

Thành phố không thực hiện lập, thẩm định, phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 818/TTg ngày 4/11/1996, vi phạm Điều 9 Nghị định số 91/CP ngày 17-8-1994 của Chính phủ về Ban hành điều lệ quản lý Quy hoạch đô thị và Điều 13 Quyết định số 322-BXD/ĐT ngày 28/12/1993 của Bộ Xây dựng về việc ban hành quy định lập các đồ án quy hoạch xây dựng đô thị. Việc thiếu quy hoạch chi tiết dẫn đến việc kết cấu hạ tầng kỹ thuật với các dự án khác trong khu vực về sau sẽ gặp nhiều khó khăn và không đánh giá được sự phù hợp của dự án với quy hoạch.

Đối với việc bố trí tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất tại các khu tái định cư thực hiện chậm, nguồn kinh phí dành cho việc thực hiện chính sách tạm cư phải kéo dài nhiều năm. Đời sống của các hộ dân bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở chưa được ổn định, dẫn đến hiệu quả của chính sách tái định cư không đạt mục tiêu đề ra.

TTCP cũng khẳng định, công tác quản lý đất đai tại khu tái định cư Võng La chưa chặt chẽ, dẫn đến việc các hộ dân thực hiện xây dựng nhà ở tái định cư chưa đúng với danh giới, diện tích đất đã được giao, khiến một số lô đất chưa giao có sai lệch về mốc giới, không đúng với hồ sơ thửa đất dẫn đến việc bàn giao lại cho địa phương thực hiện chậm. Hiện còn một số lô đất chưa được giao tái định cư cho các hộ gia đình. Khu tái định cư Hải Bối 1 có diện tích 8.494 m2 hoàn thành ngày 7/6/2011 và Khu tái định cư Hải Bối 2 có diện tích 6.960 m2 hoàn thành ngày 13/3/2012, nhưng đến nay UBND TP. Hà Nội và các cơ quan chức năng chưa thực hiện việc bố trí giao đất cho các hộ gia đình đủ điều kiện tái định cư theo quy định.

TTCP chỉ rõ, Gói thầu CP2-hệ thống đường và hệ thống thoát nước sử dụng vốn ODA (giai đoạn 2006), chủ đầu tư ban hành 8 quyết định phê duyệt điều chỉnh thiết kế, dự toán của gói thầu CP2 nhưng đều không thẩm tra, thẩm định khối lượng. Hạng mục kênh Việt Thắng thực hiện không đúng với thiết kế đã được phê duyệt, lớp cát đệm 15 cm không đủ chiều dày ở nhiều vị trí, khối lượng thiếu so với thiết kế được phê duyệt là 41.094,8 m2, thành tiền là 547,095 triệu đồng và 4.027.290,0 Yên Nhật.

Một số gói thầu bổ sung sử dụng nguồn vốn trong nước để hoàn thiện các hạng mục công trình dang dở của Gói thầu CP2 do Hiệp định vay vốn ODA kết thúc và bổ sung thực hiện giai đoạn 02 của gói thầu CP1; đối với Gói thầu số 02, việc lập dự toán bổ sung cho công tác giải phóng mặt bằng thiếu thận trọng (có yếu tố chủ quan) nên một số hạng mục phá dỡ hạng mục cũ, chặt và vận chuyển cây…. đã được chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu không đúng thực tế với số tiền 2.578,207 triệu đồng.

“Trách nhiệm thuộc UBND TP. Hà Nội”

TTCP kết luận: “Về việc thực hiện nội dung kết luận, kiến nghị sau thanh tra, kiểm toán, điều tra, xét xử, UBND TP. Hà Nội khi tiến hành thanh tra Gói thầu CP1- Nhà máy cấp nước thuộc dự án (năm 2006), không thực hiện đúng quy định hoạt động thanh tra, không kết luận thanh tra khi đã có kết quả thanh tra của Đoàn thanh tra (8 năm) vi phạm khoản 1, Điều 43, Luật Thanh tra năm 2004. Một số nội dung kết luận, kiến nghị của cơ quan kiểm toán, điều tra, xét xử không được UBND TP. Hà Nội đốc thúcchỉ đạo triệt để, có tính chất buông xuôi trong thời gian dài, dẫn đến việc thu hồi số tiền sai phạm về ngân sách nhà nước bị thất thoát. Hiện vẫn còn số lượng tiền lớn sai phạm cho đến nay chưa thực hiện, bao gồm: 81.385 triệu đồng theo Kết luận, kiến nghị tại Báo cáo Kiểm toán ngày 25/1/2008 của Kiểm toán Nhà nước và số tiền 16.329 triệu đồng theo Bản án số 293/2013/HS-PT ngày 15/5/2013 của Tòa Phúc thẩm, TAND tối cao…”.

TTCP xác định, để xảy ra những sai phạm trên, trách nhiệm thuộc UBND TP. Hà Nội, chủ đầu tư là Ban quản lý các dự án trọng điểm phát triển đô thị Hà Nội và các cơ quan, đơn vị, cá nhân qua các thời kỳ.

TTCP kiến nghị, UBND TP. Hà Nội cần có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh toàn bộ tồn tại, sai phạm trong công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng đã nêu trong Kết luận thanh tra; chỉ đạo chủ đầu tư (MPMU) tổ chức khắc phục các hồ sơ, tài liệu đã sử dụng sai con dấu đối với gói thầu 08 giếng ngoài đê theo đúng quy định của pháp luật để thực hiện việc quyết toán vốn đầu tư dự án; chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiêm túc thực hiện những nội dung kết luận, kiến nghị tại Báo cáo kiểm toán nhà nước ngày 25/1/2008 của Kiểm toán Nhà nước và Bản án số 293/2013/HS-PT của Tòa phúc thẩm TANDTC; sớm thực hiện việc bố trí giao đất tái định cư cho các hộ gia đình có điều kiện và khẩn trương thực hiện quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình đối với dự án theo quy định.

Sai phạm về tài chính ở một số gói thầu của dự án qua thanh tra với tổng số tiền là 13.303,486 triệu đồng và 4.027.290,0 Yên Nhật và số tiền 3.274,884 triệu đồng thuộc chi phí khác do không thực hiện được, thu hồi về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ số tiền 5.627,840 triệu đồng; xem xét loại khỏi quyết toán số tiền 7.675,646 triệu đồng và 4.027.290,0 Yên Nhật; xử lý số tiền 3.274,884 triệu đồng. Số tiền này không được thanh quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình vì các công trình này đã hoàn thành, nghiệm thu, thanh toán, bàn giao đưa vào sử dụng.

Về xử lý về hành chính, TTCP kiến nghị: UBND TP. Hà Nội cần tổ chức kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm của tập thể lãnh đạo và cá nhân có liên quan trong  chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện dự án; chỉ đạo chủ đầu tư và Sở Quy hoạch - Kiến trúc kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, công tác tham mưu về lập - thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng đối với dự án để xảy ra một số tồn tại, vi phạm như đã nêu trong kết luận thanh tra. Căn cứ vào kết quả kiểm điểm, có hình thức xử lý kỷ luật những tập thể, cá nhân theo đúng quy định.

Cũng theo thông báo Kết luận thanh tra, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đồng ý kết luận, kiến nghị của TTCP tại Kết luận thanh tra số 536/KL-TTCP ngày 19/3/2015; Phó Thủ tướng yêu cầu UBND TP. Hà Nội tổ chức thực hiện và báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ.

Dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đô thị Bắc Thăng Long- Vân Trì là dự án lớn của TP. Hà Nội, có ý nghĩa quan trọng trong phát triển khu đô thị mới, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp phía bắc Thủ đô. Các công trình của dự án hoàn thành thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư vào khu vực Bắc ThăngLong- Vân Trì, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, mạng lưới giao thông, cải thiện điều kiện môi trường, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động cũng như điều kiện sống của người dân trong khu vực. Dự án được xây dựng phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển Hà Nội  đến năm 2020, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phát triển công nghiệp và phát triển đô thị. Dự án đã phát triển theo mục tiêu xây dựng hệ thống đầu mối cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ phát triển khu công nghiệp và đô thị rộng 2.640 ha, thuộc huyện Đông Anh (Hà Nội) theo Quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 818/TTg ngày 4/11/1996.

Hoan Nguyễn (Thương hiệu & Công luận)