Giới chuyên gia dự báo, thị trường matcha sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới, song khó tránh khỏi biến động lớn về giá cả cũng như nguồn cung.
Trà xanh matcha đã được người dân Nhật Bản sử dụng từ thế kỷ 12, chủ yếu trong các nghi lễ trà đạo. Đến nay, không chỉ là thức uống, matcha còn được biến tấu thành nhiều thực đơn phong phú như kem, bánh ngọt, thậm chí cả cocktail, khiến phạm vi tiêu thụ ngày càng rộng hơn trước.
Đặc biệt trong vài năm trở lại đây, nhu cầu đối với matcha Nhật Bản đã tăng chóng mặt nhờ danh tiếng “siêu thực phẩm giàu chất chống oxy hóa” được lan truyền mạnh mẽ trên khắp các trang mạng xã hội. Lượng khách du lịch quốc tế đổ xô đến Nhật sau đại dịch cũng góp phần kích thích tiêu dùng và làm thị trường nội địa thêm sôi động.
Theo số liệu của Bộ Tài chính Nhật Bản, vào năm ngoái, nước này xuất khẩu 36,4 tỷ yên (tương đương 247 triệu USD) trà xanh, mức cao gấp bốn lần so với một thập kỷ trước. Trong đó, 44% xuất sang Mỹ, chủ yếu dưới dạng bột matcha.
Trước tình hình này, chính phủ Nhật Bản đang cân nhắc các biện pháp hỗ trợ nhằm khuyến khích người nông dân trên cả nước mở rộng diện tích trồng tencha.
Thực tế, nhiều nhà bán lẻ cho biết, giá matcha đã tăng gấp đôi trong vòng một năm qua, và việc tìm mua một hộp bột matcha cũng ngày càng trở nên vất vả hơn, kể cả ở Tokyo. Để hạn chế tình trạng đầu cơ, nhiều cửa hàng phải áp dụng chính sách giới hạn số lượng mua cho mỗi khách.
Dù vậy, matcha vẫn là món quà lưu niệm được du khách quốc tế săn lùng.
Không chỉ các cửa hàng truyền thống, nhiều sàn thương mại điện tử cũng đã “cháy hàng” từ nhiều tháng trước, đặc biệt khi người tiêu dùng Mỹ tranh thủ mua dự trữ trước nguy cơ thuế nhập khẩu tăng cao.
Tại khu Asakusa (Tokyo), chuỗi cửa hàng Kaminari Issa nổi tiếng với những sản phẩm độc đáo như bia matcha hay bánh su kem matcha, thậm chí còn thường xuyên nhận được đơn đặt hàng lên tới cả tấn matcha qua email.
Trên thực tế, sự cạnh tranh gay gắt để có đủ nguồn cung đã buộc Ito En, hãng trà đóng chai lớn nhất thế giới, phải thành lập riêng một bộ phận chuyên trách matcha từ tháng 5/2025.
Dù rằng nhu cầu và giá cả tiếp tục ghi nhận các kỷ lục mới, nhưng việc đẩy mạnh nguồn cung matcha lại không hề dễ dàng. Bởi lẽ, trồng tencha, một nguyên liệu quan trọng để sản xuất matcha, vốn là công việc tỉ mỉ và đòi hỏi kỹ thuật cao.
Để tạo ra hương vị umami đặc trưng, người nông dân phải che phủ cây bằng giàn tre hoặc lưới trong nhiều tuần trước khi thu hoạch, giúp lá trà phát triển hàm lượng diệp lục và amino acid. Việc này gần như hoàn toàn thủ công, tốn nhiều công sức trong khi lực lượng lao động nông nghiệp ở Nhật đang già hóa nhanh chóng.
Thêm vào đó, đất trồng thích hợp cho tencha không nhiều, chi phí sản xuất lại cao hơn hẳn so với các loại trà xanh khác. Nông dân cũng đối mặt với rủi ro về biến đổi khí hậu, như mùa mưa kéo dài hoặc nắng nóng bất thường, dễ ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng lá. Chính vì vậy, dù giá matcha tăng mạnh, nhiều hộ vẫn dè dặt trong việc mở rộng diện tích.
Minh Anh(t/h)
