Thời gian gần đây, dư luận đặc biệt quan tâm đến các phương án giá điện do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)đề xuất. Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2/2015, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải đã giải đáp phần nào thắc mắc này.

Thứ trưởng nêu rõ, những mặt hàng thiết yếu và có thể nói là nhạy cảm, Đảng, Nhà nước và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có những chỉ đạo hết sức rõ ràng và qua rất nhiều văn bản. Gần đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chủ trì cuộc họp giữa NHNN và 3 bộ, trong đó có Bộ Công thương và các DN, tập đoàn lớn, trong đó có EVN. Qua báo cáo của các bộ, ngành và các DN, liên quan đến giá điện, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo: Đây là một trong những mặt hàng chúng ta phải kiên quyết tiến dần đến giá thị trường.

Trước Tết, mặc dù đã có đầy đủ những điều kiện để có thể điều chỉnh giá điện, nhưng xét đến việc có thể ảnh hưởng tâm lý người dân, đến các DN, Thủ tướng Chính phủ đã có sự chỉ đạo, theo đó không tăng giá điện. Sau Tết, theo đề xuất của EVN, tùy theo thẩm quyền nếu tăng từ 7- 10%, Bộ Công thương sẽ có xem xét và quyết định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 3/2015. Còn nếu trên 10% thì EVN trước tiên sẽ báo cáo Bộ Tài chính, khi có ý kiến của EVN và Bộ Tài chính, Bộ Công thương sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét.

Thứ trưởng phân tích, có rất nhiều yếu tố cấu thành giá điện. Có những yếu tố để giảm chi phí giá điện do giá dầu thế giới tụt giảm rất nhiều, nhiều người thắc mắc “giá dầu giảm như vậy thì có thể giảm được giá điện hay không?”. Thực tế, sản lượng điện sản xuất qua xăng dầu chỉ chiếm 0,55% sản lượng điện chúng ta đang sản xuất. Như vậy, có thể nói, giá dầu trên thế giới giảm, nhưng không tác động đến yếu tố cấu thành giá điện. Trong khi có nhiều mặt hàng, yếu tố làm ảnh hưởng đến giá điện, ví dụ như giá than tăng đến 22% tính đến 22/7/2014 so với 1/8/2013, trong khi lượng điện được sản xuất bằng nhiệt điện chiếm tới 32,37%. Rồi giá khí có tăng theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và tăng rất nhiều lần; ngày 1/4/2014 tăng 1 lần, đến 1/7/2014 tăng lần 2, lần 3 là 1/10 và gần đây nhất là 1/1/2015. Những yếu tố cấu thành giá điện như vậy tăng, tỷ giá bình quân cũng tăng, kể cả thuế tài nguyên nước tăng từ 2% lên 4%, kể cả giá mua điện từ các nhà máy có công suất từ 30MW trở xuống cũng đều tăng.

Vừa qua, có một số ý kiến so sánh giá điện của Việt Nam và các nước khác liệu có đúng như những nhà tư vấn và kiểm toán quốc tế đã nêu ra là dưới giá thành hay không. Tôi xin cung cấp một số thông tin như sau: Có nhiều ý kiến cho rằng, năng suất lao động của Việt Nam hiện nay thấp, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo về vấn đề này. Có ý kiến cho rằng, tỷ lệ hao tổn điện của chúng ta rất lớn, chỉ so sánh với các nước trong khu vực, Việt Nam trước đây có mức giá khoảng 6,27 cent/1 kWh điện, hiện nay mới tăng lên được 7,7 cent/1 kWh điện; trong khi ở Philippines xấp xỉ gần gấp 3 chúng ta: 21,72 cent/1 kWh điện, Singapore là 21,3 cent/1 kWh điện, gần chúng ta là Thái Lan cũng là 10,65 cent/1 kWh điện… Đó là điện sinh hoạt, còn điện thương mại ở các nước khác cũng là gấp đôi, gấp ba điện ở Việt Nam.

“Việc sắp tới có sự thay đổi thế nào theo đề xuất của EVN, chúng tôi cũng xin được thực hiện theo đúng sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và theo thẩm quyền của Bộ Công thương. Trong tháng 3, chúng tôi sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ và sau khi có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ thì chắc chắn vấn đề này sẽ được công bố chi tiết”, Thứ trưởng cho biết.

Gia Linh (Ghi)