Từ nỗi lo đất cằn đến niềm vui khi đất hồi sinh
Có dịp đến với Lục Ngạn, Bắc Giang (nay thuộc Bắc Ninh) - vùng đất nổi tiếng với những vườn cam canh trĩu quả mới thấm thía hết câu chuyện một nắng hai sương của người nông dân và nỗi niềm làm sao để giữ cho mảnh đất quê hương luôn trù phú.
Bác Tỵ, một nông hộ gắn bó hơn 15 năm với cam canh thở dài khi nhớ lại quãng thời gian vườn cây “xuống sức”: “Cam vẫn ra quả nhưng nhỏ, vỏ dày, vị nhạt, đất thì ngày càng chai lì dù tôi bỏ nhiều phân đạm hóa học. Càng bón nhiều, cây càng dễ nhiễm bệnh, vụ sau lại kém hơn vụ trước”, lão nông kể.
Nỗi lo mất mùa, mất độ phì của đất khiến người nông dân này mạnh dạn chuyển sang sử dụng phân bón hữu cơ, bắt đầu từ việc thử nghiệm với đạm cá. Chỉ sau hai vụ, vườn cam đã có dấu hiệu hồi phục, lá xanh dày, quả to đều, vị ngọt đậm hơn. Đất quanh gốc trở nên tơi xốp, ít cỏ dại, cây cũng ít sâu bệnh hơn. “Làm cam mà thấy quả chắc ngọt trở lại, bán được giá, tôi như lấy lại niềm tin”, bác Tỵ phấn khởi.
Cùng xã, gia đình anh Mười cũng từng không ít lần thất vọng vì cam kém chất lượng. “Đổ bao nhiêu tiền phân đạm hóa học xuống vườn mà đất khô cứng, cây rụng quả non nhiều lắm. Có năm thương lái chê quả nhạt, phải bán rẻ như cho”, anh nhớ lại.
Khi nghe bà con trong vùng chia sẻ kinh nghiệm dùng đạm cá hữu cơ, anh Mười cũng thử theo. Bất ngờ, chỉ sau một mùa, đất tơi xốp hơn hẳn, lá cây xanh mướt, quả cam căng mọng, vị ngọt đậm như ngày xưa. “Khách quen ăn thử đều bảo cam ngon, đặt mua từ đầu vụ. Tôi thấy vui nhất là đất đai được hồi sinh, chứ không còn khô cằn như trước”, anh Mười tâm sự.
Khi người sáng chế trở thành người bạn của nhà nông
Điều khiến người nông dân nơi đây đặt trọn niềm tin chính là hình ảnh anh Nguyễn Công Thắng, người trực tiếp nghiên cứu và sáng chế ra Đạm cá Chiến Thắng đã không chỉ dừng lại ở “phòng thí nghiệm” của mình mà còn trực tiếp đưa chế phẩm đến tận vườn, tận ruộng để hướng dẫn bà con.
Với chiếc bút đo pH cùng thiết bị kiểm tra dinh dưỡng đất trên tay, anh Thắng kiên nhẫn chỉ từng bước, giải thích cặn kẽ vì sao đất chai cứng, cây còi cọc và cần bổ sung dưỡng chất ra sao. Nhiều nông dân Lục Ngạn ban đầu ngỡ ngàng, sau dần khâm phục khi thấy một “ông chủ đạm cá” lại làm việc tỉ mỉ chẳng khác nào một nhà khoa học.
Ở vườn cam của anh Mười, anh Thắng nhẹ nhàng ngồi xuống gốc cây, đưa mắt quan sát từng chùm rễ, vuốt nhẹ từng chiếc lá rồi sau đó tỉ mỉ đo từng thông số dinh dưỡng, trông ân cần chẳng khác nào một vị lương y đang thăm khám cho người bệnh đã ốm lâu ngày. Anh giải thích rành rọt cho bà con: “Đất của mình hiện hơi chua, pH dưới 6, cây dễ bị vàng lá. Nhưng khi dùng đạm cá hữu cơ, không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn giúp cải tạo độ pH, tăng độ tơi xốp, trả lại sức sống cho đất”. 
Mỗi bước hướng dẫn của anh đều được minh họa trực tiếp trên cây cam trước mặt. Khi bón thử nghiệm, anh còn chỉ bà con cách ủ chế phẩm, liều lượng pha tưới, và cả cách quan sát màu lá, độ bóng vỏ quả để nhận biết cây có hấp thụ tốt hay chưa. Anh vạch nhẹ lớp đất quanh gốc để bà con tận mắt thấy những rễ tơ trắng nõn đang lan rộng, rễ phụ đâm khỏe và bám chắc, giúp cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
Hay tại vườn của bác Tỵ, anh Thắng phân tích với bà con rằng, khi đất được bổ sung đạm cá hữu cơ, hệ rễ cây phát triển mạnh mẽ sẽ tạo điều kiện cho giun đất và vi sinh vật sinh sôi. Giun giúp xới tơi lớp đất tự nhiên, tạo đường dẫn cho rễ hô hấp và hút nước tốt hơn, còn vi sinh vật thì phân giải chất hữu cơ thành dưỡng chất dễ hấp thu. Nhờ sự kết hợp ấy, đất ngày càng màu mỡ, cây cam không chỉ xanh bền mà còn cho quả ngọt đậm đà, ổn định qua nhiều vụ.
“Anh ấy đo đất cho tôi ngay tại vườn, rồi hướng dẫn cách pha chế, cách bón đúng liều lượng rất dễ hiểu, gần gũi. Tôi vừa mừng vừa phục, thấy sản phẩm này không chỉ là chế phẩm hữu cơ mà còn có cái tâm của người làm ra nó”, anh Mười chia sẻ thêm.
Những trải nghiệm thực tế ấy cho thấy, niềm tin của bà con không chỉ đến từ hiệu quả của sản phẩm, mà còn từ sự tận tâm đồng hành của người sáng chế. Không chỉ quảng bá sản phẩm, anh Thắng còn đem đến tri thức, sự tận tâm và cả trách nhiệm với mảnh đất quê hương. Chính sự kết hợp giữa khoa học và sự gần gũi ấy đã giúp Đạm cá Chiến Thắng trở thành giải pháp hữu cơ bền vững, vừa cải tạo đất, vừa giúp cây trồng cho mùa quả ngọt.
Quan trọng hơn, sản phẩm đã được cấp giấy chứng nhận hợp quy và giấy phép kinh doanh, trở thành cơ sở pháp lý vững chắc để nông dân yên tâm áp dụng. Không chỉ là phân bón, Đạm cá Chiến Thắng còn là lời cam kết đồng hành cùng bà con trong hành trình gìn giữ đất lành, bảo vệ môi trường và xây dựng nền nông nghiệp bền vững cho mai sau.
Hậu Thạch
