Khái lược bối cảnh lịch sử và các nhân vật lịch sử tại lễ hội, ông Nguyễn Thành Vạn, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang cho biết, Anh hùng dân tộc Khúc Thừa Dụ là người có công khởi dựng nền tự chủ của đất nước, chấm dứt hơn 1.000 năm dân tộc ta bị phong kiến phương Bắc đô hộ. Nhân lúc nhà Đường suy yếu, ông đã đem quân đánh phủ Tống Bình (Đại La) và tự xưng là Tiết độ sứ, đứng lên cai quản đất nước.
Sau khi Khúc Thừa Dụ mất, con trai ông là Khúc Hạo lên nắm quyền, thực hiện nhiều cải cách quan trọng, góp phần ổn định và phát triển đất nước. Khúc Hạo mất, con trai Khúc Thừa Mỹ lên thay. Do giặc Nam Hán mạnh nên Khúc Thừa Mỹ bị thất thủ.
Tuy thời gian từ khi Tiên chúa Khúc Thừa Dụ đến Hậu chúa Khúc Thừa Mỹ lãnh đạo nhân dân giành quyền tự chủ, xây dựng chính quyền độc lập chỉ kéo dài khoảng 25 năm (từ năm 905 - 930), Khúc Thừa Dụ và con cháu ông đã tạo dựng được nền tảng căn bản đầu tiên cho cơ đồ độc lập tự chủ của nước nhà. Đó là thời kỳ mở nền độc lập, tự chủ, với những cải cách lớn có giá trị bền vững trong quá trình dựng nước và giữ nước.
Để tri ân người có công đầu dựng nền tự chủ cho dân tộc, tỉnh Hải Dương, huyện Ninh Giang đã đầu tư xây dựng ngôi đền mới thờ Khúc Thừa Dụ, đặt cạnh nơi thờ xưa, thành quần thể đình - làng, đền - nước. Công trình vừa tĩnh mịch, vừa uy nghiêm với chất liệu bền vững, vĩnh cửu gồm đá, gỗ lim, đồng...
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang Nguyễn Thành Vạn cho biết, thông qua các hoạt động trong dịp lễ hội truyền tống, tưởng niệm 1.117 năm ngày mất của anh hùng dân tộc Khúc Thừa Dụ, góp phần tuyên truyền, quảng bá giá trị văn hoá tiêu biểu của địa phương.
Qua đó giáo dục truyền thống yêu nước, ý trí tự lực, tự cường, bồi đắp đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc; nâng cao ý thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể, nhân dân và du khách thập phương trong việc giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Di tích đền thờ Khúc Thừa Dụ.
Bùi Tú
