Hàng loạt sai phạm của VNPT và đơn vị thành viên: Trách nhiệm thuộc về ai?

Hàng loạt sai phạm tại VNPT và các đơn vị thành viên sẽ xử lý thế nào? Trách nhiệm thuộc về ai…? Đó là câu hỏi đang được dư luận đặc biệt quan tâm

Từ kinh doanh thua lỗ đến nguy cơ mất vốn hơn 637 tỷ đồng

Thương hiệu & Công luận đã thông tin, vừa qua Thanh tra Bộ Tài chính đã thông báo Kết luận thanh tra tại VNPT và các đơn vị thành viên, gồm: Công ty mẹ - Tập đoàn, Tổng công ty Dịch vụ viễn thông (VNPT-VinaPhone), Tổng công ty Truyền thông (VNPT - Media), Công ty CP Công nghệ công nghiệp bưu chính viễn thông và Công ty CP Viễn thông - tin học bưu điện (CT - IN).

Nội dung thanh tra liên quan đến việc quản lý, sử dụng vốn và tài sản tại doanh nghiệp; hạch toán, báo cáo kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh; thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước và chấp hành quy định pháp luật về tài chính, kế toán đối với doanh nghiệp. Thời kỳ thanh tra theo quyết định là năm 2016.

Qua quá trình thanh tra, Thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra hàng loạt sai phạm của VNPT và các đơn vị trực thuộc.

Về quản lý TSCĐ, Thanh tra Bộ Tài chính đã phát hiện có 2/5 doanh nghiệp đã trích khấu hao TSCĐ chưa đúng quy định số tiền 17,3 tỷ đồng

Cụ thể, về quản lý tài sản cố định (TSCĐ), Thanh tra Bộ Tài chính phát hiện có 2/5 doanh nghiệp đã trích khấu hao TSCĐ chưa đúng quy định số tiền 17,3 tỷ đồng.

Tại VNPT, có 3 đơn vị hoạch toán phụ thuộc được thanh tra hạch toán không đúng chi phí khấu hao TSCĐ số tiền hơn 17,2 tỷ đồng, gồm: Viễn thông Nghệ An: Trích khấu hao không đúng hơn 785 triệu đồng (trong đó, tăng không đúng hơn 943 triệu đồng của 133 tài sản cố định và trích thiếu khấu hao hơn 158 triệu đồng của 18 tài sản cố định).

Đặc biệt, về hoạt động đầu tư tài chính, kết quả thanh tra tại 3/5 DN đến thời điểm 31/12/2016 cho thấy, các doanh nghiệp này có tổng vốn đầu tư khoảng 6.553 tỷ đồng. Trong đó, tổng số vốn đầu tư tiềm ẩn rủi ro mất vốn hơn 637 tỷ đồng, chiếm xấp xỉ 10% tổng vốn đầu tư.

Cụ thể, Tại VNPT, số vốn đầu tư tài chính dài hạn là hơn 6.311 tỷ đồng, trong đó đầu tư vào 28 công ty con 5.077 tỷ đồng. Năm 2016, có 27/28 công ty con hoạt động kinh doanh có lãi khoảng 1.809 tỷ đồng; còn 1/28 công ty hoạt động kinh doanh thua lỗ hơn 2,2 tỷ đồng.

VNPT và các đơn vị thành viên kinh doanh thua lỗ, tiền ẩn nguy cơ mất vốn hơn 637 tỷ đồng

Tuy nhiên, có 10 công ty con của VNPT đang kinh doanh thua lỗ, số lỗ tính đến thời điểm 31/12/2016 là hơn 679 tỷ đồng. Số vốn đầu tư tiềm ẩn rủi ro mất vốn của 28 công ty con trực thuộc VNPT, tính theo tỷ lệ góp vốn là hơn 563 tỷ đồng.

Ngoài ra, trong năm 2016 VNPT đầu tư hơn 540 tỷ đồng vào 30 công ty liên kết. Trong đó, có 27 công ty hoạt động sản xuất, kinh doanh có lãi khoảng 290 tỷ đồng; 3 công ty kinh doanh thua lỗ hơn 7 tỷ đồng, lỗ lũy kế đến thời điểm 31/12/2016 là hơn 134 tỷ đồng. Số vốn đầu tư của các công ty liên kết tiềm ẩn rủi ro mất vốn, tính theo tỷ lệ góp vốn là hơn 29 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, VNPT còn đầu tư vốn hơn 694 tỷ đồng vào nhiều hoạt động khác tại 12 đơn vị. Tuy nhiên, trong năm 2016 chỉ có 4 đơn vị kinh doanh có lãi khoảng 384 tỷ đồng... Là một trong những đơn vị kinh doanh có lãi trong năm 2016, nhưng số lỗ lũy kế của Công ty CP Dịch vụ bưu chính viễn thông Sài Gòn lại lỗ lũy kế khoảng 102 tỷ đồng. Số vốn còn lại được VNPT đầu tư vào các tổ chức viễn thông nhiều nước như ATH, Acasia Malaysia, Intersputnik.

Hàng loạt dự án đầu tư chậm tiến độ, dừng triển khai, gây tổn thất lớn

Cũng theo Thanh tra Bộ Tài chính, trong số các dự án đang được VNPT đầu tư xây dựng, có 27 dự án chậm tiến độ 1 - 7 năm so với quyết định phê duyệt đầu tư.

Trong đó, 23 dự án chưa hoàn thành, 4 dự án đã hoàn thành. Nguyên nhân chậm tiến độ theo giải trình của Tổng công ty Hạ tầng mạng do các vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, một số nhà thầu gặp khó khăn về tài chính, dự án được triển khai tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước… Riêng dự án cáp quang biển quốc tế chậm tiến độ, do phụ thuộc vào nhà thầu nước ngoài.

Dự án Trung tâm Giao dịch và Điều hành viễn thông quốc gia xây dựng trên diện tích đất 19.050m2, tại số 62-64 Trần Phú (Ba Đình, Hà Nội), nhưng đến nay vẫn chưa khởi công

Điển hình là dự án xây dựng Trung tâm Giao dịch và điều hành viễn thông quốc gia chậm hơn 7 năm, đến nay vẫn chưa khởi công; dự án trang bị hệ thống HLR tập trung mạng Vinaphone chậm tiến độ gần 2 năm; Dự án Trung tâm nút mạng VTLT khu vực miền Trung và Tây nguyên chậm 1 năm; dự án tuyến cáp quang Bến Tre - Trà Vinh - Sóc Trăng chậm hơn 1 năm…

Nhiều dự án đầu tư do VNPT thực hiện đến nay đã phải dừng hoặc giãn tiến độ, như dự án cáp quang biển Ba Hòn - Phú Quốc; dự án tòa nhà thứ 2 Trung tâm nút mạng viễn thông liên tỉnh khu vực phía Bắc tại Hà Nội; dự án trang thiết bị hệ thống quản lý tòa nhà thông minh tại Trung tâm nút mạng miền Trung và Tây Nguyên. Các dự án này đến nay đã dừng triển khai vì thiếu hiệu quả kinh tế, không thật sự cần thiết. Tổn thất từ việc dừng các dự án này ước tính 4 tỷ đồng.

Khu đất xây dựng Dự án Bệnh viện Bưu điện 3 tại Đà Nẵng hiện đã được thu hồi chờ giao cho chủ đầu tư mới (Ảnh: Báo Đà Nẵng)

Quá trình thanh tra ngẫu nhiên 3 dự án do VNPT triển khai đã phát hiện một số vật tư thiết bị nhập khẩu có sự thay đổi về xuất xứ hàng hóa. Chẳng hạn, tại dự án trang thiết bị hệ thống vô tuyến 3G khu vực 7 tỉnh miền Bắc mạng Vinaphone năm 2015, Tổng công ty Hạ tầng mạng ký hợp đồng nhập khẩu thiết bị NODER của Nokia, nhưng tờ khai hàng hóa nhập khẩu lại cho thấy thiết bị này được nhập từ Trung Quốc, trong khi vẫn giữ nguyên giá thanh toán hợp đồng trúng thầu.

Sai phạm này cũng diễn ra tại dự án trang bị hệ thống truyền dẫn Đông Bắc năm 2015, hợp đồng trúng thầu ghi thiết bị nhập khẩu từ Hoa Kỳ, nhưng theo tờ khai hải quan thiết bị lắp đặt tại dự án được nhập khẩu từ Malaysia. Tại dự án phát triển mạng vô tuyến các tỉnh phía Nam giai đoạn 2014 - 2015, hợp đồng trúng thầu ghi thiết bị xuất xứ Canada, nhưng theo tờ khai hải quan nhà thầu cung cấp thiết bị nhập khẩu từ Thái Lan, Trung Quốc…

Kê khai sai, nộp thuế thiếu

Đặc biệt, Thanh tra Bộ Tài chính cũng kiến nghị truy thu hơn 97,5 tỷ đồng từ VNPT. Trong đó, truy thu thuế giá trị gia tăng hơn 100 triệu đồng, và hơn 97,4 tỷ đồng là truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Trong đó, VNPT kê khai và nộp thiếu thuế thu nhập doanh nghiệp số tiền là 74,8 tỷ đồng, do hoạch toán tăng không đúng chi phí là 25,8 tỷ đồng; giảm trừ chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2016 không đúng: Về quỹ tiền lương người lao động năm 2015 là 262,8 tỷ đồng; chi phí dừng dự án đầu tư 44,6 tỷ đồng; chi phí lãi vay là 40,6 tỷ đồng do thiếu vốn điều lệ và chưa loại trừ khỏi chi phí hợp lý, hợp lệ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các khoản vi phạm pháp luật về thuế của Tổng công ty Hạ tầng mạng số tiền 228 triệu đồng.

Thanh tra Bộ Tài chính kiến nghị truy thu hơn 97,5 tỷ đồng từ VNPT

Tổng công ty Dịch vụ viễn thông (VNPT – Vinaphone) kê khai và nộp thiếu thuế thu nhập doanh nghiệp số tiền hơn 18 tỷ đồng, do hạch toán tăng không đúng chi phí hơn 2,9 tỷ đồng và trích dự phòng quỹ tiền lương người lao động tăng không đúng năm 2016 là 87,4 tỷ đồng.

Công ty CP Viễn thông – Tin học bưu điện (CT – IN) kê khai và nộp thiếu thuế thu nhập doanh nghiệp số tiền hơn 1,8 tỷ đồng, do hạch toán thiếu lợi nhuận năm 2016 là hơn 9,3 tỷ đồng.

Công ty CP Công nghệ công nghiệp bưu chính viễn thông kê khai và nộp thiếu thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 275 triệu đồng, do hạch toán thiếu lợi nhuận năm 2016 số tiền hơn 1 tỷ đồng.

Tổng công ty Truyền thông (VNPT – Media) kê khai và nộp thiếu thuế thu nhập doanh nghiệp sô tiền hơn 2,3 tỷ đồng, do hạch toán thiếu lợi nhuận năm 2016 là hơn 6,8 tỷ đồng và trích lập dự phòng quỹ tiền lương người lao động tăng không đúng năm 2016 số tiền hơn 5,1 tỷ đồng.

Ngoài ra, Thanh tra Bộ Tài chính còn phát hiện 2/5 doanh nghiệp được thanh tra thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng được khấu trừ do kê khai thiếu thuế giá trị gia tăng đầu ra số tiền hơn 1,2 tỷ đồng.

Trong đó, Công ty CP Dịch vụ viễn thông (VNPT – Vinaphone) là hơn 1,2 tỷ đồng và Công ty CP Viễn thông – Tin học bưu điện (CT – IN) là 21 triệu đồng.

Bên cạnh đó, nhiều dự án do VNPT đầu tư trong những năm qua phải dừng thực hiện hoặc hủy nhưng tập đoàn khó thu hồi khoản vốn đã chi cho nhà thầu. Cụ thể, Dự án Bệnh viện Bưu điện 3 tại Đà Nẵng, VNPT chi đầu tư 26,4 tỷ đồng; Dự án Khu điều dưỡng Quảng Nam đã chi cho nhà thầu 12,3 tỷ đồng; Dự án Trung tâm Giao dịch và điều hành viễn thông quốc gia chi 51 tỷ đồng…

Được biết, VNPT là tập đoàn bưu chính viễn thông hàng đầu tại Việt Nam, đang nắm giữ 2 mạng viễn thông lớn Vinaphone và Mobifone. Tổng doanh thu năm 2017 của VNPT ước đạt 144.747 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 5.010 tỷ đồng.

Thương hiệu & Công luận sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.

Ngọc Anh