Các chuyên gia từ VinaCapital nhận định rằng, Việt Nam đang đi đúng hướng trong bối cảnh nhiều bất định toàn cầu, với TTCK thể hiện sự phục hồi mạnh mẽ và tiềm năng biến bất định thành cơ hội, đặc biệt qua các hệ sinh thái đa ngành thúc đẩy tăng trưởng nội tại
Vingroup: Hệ sinh thái tư nhân đa ngành lớn nhất, dẫn dắt sự tăng trưởng của TTCK
Vingroup, dưới sự lãnh đạo của tỷ phú Phạm Nhật Vượng – người giàu nhất Việt Nam với tài sản ròng ước tính 11.9-12 tỷ USD tính đến tháng 7/2025, tăng gấp 2.7 lần so với đầu năm – đại diện cho mô hình hệ sinh thái tư nhân thành công nhất. Ông Vượng là doanh nhân Việt Nam duy nhất lọt top 500 người giàu nhất thế giới theo Forbes, với sự tăng trưởng tài sản chủ yếu nhờ đà tăng giá cổ phiếu "họ Vin".
Hệ sinh thái Vingroup bao gồm các mã cổ phiếu chính trên HOSE: VIC (Vingroup), VHM (Vinhomes), VRE (Vincom Retail) và VPL (Vinpearl – niêm yết tháng 5/2025). Tính đến tháng 8/2025, vốn hóa thị trường của VIC đạt khoảng 465-478 nghìn tỷ VND, xếp thứ hai sau Vietcombank, trong khi VHM đạt 418 nghìn tỷ VND (thứ ba). Hiệu suất cổ phiếu ấn tượng: VIC tăng 183-195% so với đầu năm, VHM tăng 124-133%, VRE tăng 72%, trong khi VPL giảm nhẹ do điều chỉnh sau niêm yết. Nhóm cổ phiếu Vingroup đóng góp tới 3.9 điểm phần trăm vào mức tăng 8.6% của VN-Index trong tháng 5/2025.
TS. Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia tài chính ngân hàng nhận định: Vingroup là doanh nghiệp hiếm hoi của Việt Nam có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa trên thị trường chứng khoán. Song mức đòn bẩy tài chính cao luôn là yếu tố đáng lo ngại. Nếu VinFast thành công tại Mỹ và châu Âu, đó sẽ là cú hích cho cả hệ sinh thái; ngược lại, áp lực trả nợ sẽ rất lớn”.
Ở góc nhìn thị trường, ông Huỳnh Minh Tuấn – sáng lập FIDT cho rằng: Việc Vingroup dịch chuyển sang năng lượng xanh và hạ tầng là chiến lược đúng, giảm phụ thuộc vào bất động sản. Nếu dòng vốn ngoại tiếp tục chảy mạnh vào nhóm cổ phiếu này, ‘họ Vin’ sẽ giữ vai trò dẫn dắt VN-Index trong trung hạn.
Vingroup dẫn đầu ở nhiều lĩnh vực: Vinhomes chiếm 26% thị phần bất động sản dân cư với quỹ đất 18.800 ha; Vincom Retail vận hành 88 trung tâm thương mại đa dạng; Vinpearl sở hữu 48 cơ sở nghỉ dưỡng và giải trí. Mục tiêu 2025 của tập đoàn là doanh thu 300 nghìn tỷ VND (tăng 58%) và lợi nhuận sau thuế 10 nghìn tỷ VND (tăng 89%), tập trung vào ba trụ cột: công nghệ-công nghiệp (VinFast), thương mại-dịch vụ và thiện nguyện xã hội. Sự mở rộng sang hạ tầng và năng lượng xanh không chỉ củng cố vị thế mà còn giảm rủi ro phụ thuộc vào bất động sản, nhưng cần theo dõi nợ vay cao (enterprise value 663.94 nghìn tỷ VND).
Các nhà phân tích từ The-Shiv nhấn mạnh rằng, chỉ bốn cổ phiếu liên quan đến hệ sinh thái VinGroup đã chiếm gần 90% mức tăng của thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn gần đây, cho thấy sức ảnh hưởng lớn nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro tập trung. Theo The Investor, các thương vụ lớn như VIC và VHM tăng 135.5% và 92.5% trong nửa đầu 2025 là yếu tố chính thúc đẩy VN-Index, góp phần vào các "blockbuster deals" dự kiến nâng tầm thị trường.
Sovico: Hệ sinh thái kín kẽ, tập trung vào hàng không, ngân hàng và năng lượng
Sovico, do nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo lãnh đạo – với tài sản 3.7 tỷ USD, xếp hạng 1.068 thế giới nổi bật với mô hình hệ sinh thái kín, ít lộ diện dưới tên tập đoàn mẹ nhưng ảnh hưởng lớn qua các công ty niêm yết. Ba trụ cột chính: hàng không (Vietjet – VJC), ngân hàng (HDBank – HDB) và bất động sản - năng lượng.
Trong nửa đầu 2025, hãng vận chuyển 14.4 triệu lượt khách (tăng 10%), chiếm 46% thị phần nội địa và 56% quốc tế. Doanh thu hợp nhất 35.837 nghìn tỷ VND (tăng 5%), lợi nhuận sau thuế 1.294 nghìn tỷ VND (tăng 55%). Cổ phiếu VJC tăng gần 60% trong tháng 7/2025, từ 94.000 lên 150.000 VND, hiện ở mức 140.000 VND. Quý 2/2025 ghi nhận doanh thu hàng không 17.681 nghìn tỷ VND và lợi nhuận trước thuế 775 tỷ VND.
HDBank là trụ cột tài chính: Lợi nhuận trước thuế nửa đầu năm đạt kỷ lục 10.068 nghìn tỷ VND (tăng 23.3%), với quý 1 đạt 5.355 nghìn tỷ VND (tăng 33%) và quý 2 đạt 4.713 nghìn tỷ VND. ROE đạt 26.5%, ROA 2.2%, và vốn hóa vượt 100 nghìn tỷ VND. Cổ phiếu HDB tăng 45% trong hai tháng qua, hưởng lợi từ Thông tư 23/2025/TT-NHNN giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho ngân hàng nhận chuyển giao yếu kém.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh – Học viện Tài chính chia sẻ: Sovico không mở rộng tràn lan, mà tập trung xây dựng hệ sinh thái xoay quanh tài chính – hàng không – năng lượng. Đây là lợi thế trong việc tối ưu dòng vốn, nhưng cũng đồng nghĩa chịu rủi ro trực tiếp từ giá nhiên liệu bay và biến động lãi suất”.
Ở khía cạnh chứng khoán, ông Lê Quang Thắng – chuyên gia phân tích tại SSI Research cho biết thêm: “HDBank hiện là điểm sáng của Sovico. ROE vượt 25% giúp ngân hàng này trở thành bệ đỡ tài chính vững chắc, cân bằng rủi ro từ mảng hàng không vốn nhiều biến động".
Sovico còn mở rộng sang năng lượng tái tạo và bất động sản nghỉ dưỡng chưa niêm yết, tạo chuỗi giá trị khép kín. Tuy nhiên, rủi ro từ biến động giá nhiên liệu hàng không và cạnh tranh ngân hàng số đòi hỏi chiến lược số hóa mạnh mẽ hơn.
Techcombank - Masan: Mô hình hợp tác chiến lược giữa tài chính và tiêu dùng
Khác biệt so với hai hệ sinh thái trên, Techcombank – Masan là sự kết hợp chiến lược giữa ngân hàng Techcombank (TCB) và tập đoàn tiêu dùng Masan (MSN), do bộ đôi tỷ phú Hồ Hùng Anh (tài sản khoảng 2-3 tỷ USD) và Nguyễn Đăng Quang dẫn dắt. Các mã chính: TCB, MSN, cùng MCH (Masan Consumer), MML, MSR, VCF, VSN, NET; sắp tới là TCBS (chứng khoán Techcom).
Techcombank có vốn hóa 287 nghìn tỷ VND (thứ 5 thị trường, thứ 3 ngành ngân hàng), với tăng trưởng tín dụng 4% quý 1/2025. Masan đạt lợi nhuận nửa đầu năm vượt 50% mục tiêu 2025, với chia sẻ lợi nhuận từ TCB ở quý 2 là 1.22 nghìn tỷ VND. MSN và MCH đều có vốn hóa trên 120 nghìn tỷ VND, với kế hoạch niêm yết Masan Consumer mid-2025 có thể giải phóng giá trị lên tới 5.8 tỷ USD. Hợp tác này tạo hệ sinh thái WINLife, tích hợp ngân hàng số và bán lẻ, tối ưu dòng tiền và mở rộng thị phần.
Ông Nguyễn Xuân Bình – Giám đốc phân tích KBSV đánh giá: “Sự kết hợp này tạo chuỗi giá trị khép kín: ngân hàng cung cấp vốn, Masan phân phối sản phẩm. Đây là mô hình thông minh trong bối cảnh lạm phát cao và tiêu dùng chịu áp lực. Tuy nhiên, rủi ro nằm ở sức mua nội địa đang giảm tốc và sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ bán lẻ quốc tế".
TS. Cấn Văn Lực – Kinh tế trưởng BIDV bổ sung: “Techcombank nổi bật nhờ quản trị rủi ro tốt. Khi gắn kết với Masan, họ không chỉ tận dụng được thị phần bán lẻ mà còn tạo hiệu ứng xoay vòng dòng tiền rất hiệu quả. Nhưng nhà đầu tư cần thận trọng với mức định giá Masan Consumer sau IPO, tránh rủi ro ‘kỳ vọng quá cao".
Techcombank cung cấp tài chính, Masan phân phối sản phẩm, giảm rủi ro lạm phát và tăng thanh khoản cổ phiếu. Tuy nhiên, với mục tiêu lợi nhuận Masan tăng 52% năm 2025, cần theo dõi tác động từ nâng hạng thị trường chứng khoán, dự kiến thu hút 1.7 tỷ USD từ ETF.
Ông Fumiaki Katsuki từ VnEconomy nhấn mạnh vai trò của ngành ngân hàng như "nhạc trưởng" trong việc xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp vững chắc, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hướng tới kỷ nguyên vươn mình.
TS. Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cho biết: Hệ sinh thái đa ngành là xu thế tất yếu và sẽ là động lực mới cho TTCK Việt Nam. Nhưng song song với tăng trưởng, các tập đoàn phải đảm bảo minh bạch tài chính và kiểm soát rủi ro. Nếu không, sự bành trướng quá nhanh sẽ gây mất cân đối và ảnh hưởng tới niềm tin của nhà đầu tư".
Xu hướng hình thành hệ sinh thái đa ngành tại Việt Nam ngày càng rõ nét, với các tên tuổi khác như T&T Group, FPT hay Gelex. Mang lại lợi ích như tối ưu chuỗi giá trị, huy động vốn hiệu quả và thu hút vốn ngoại, nhưng cũng đối mặt rủi ro tập trung quyền lực và biến động kinh tế vĩ mô. Với VN-Index tiếp tục tăng và nâng hạng thị trường, các hệ sinh thái này sẽ dẫn dắt TTCK VN đạt mốc mới.
Lê Thanh(t/h)
