Thường trực Chính phủ đánh giá cao nỗ lực của Bộ Công Thương trong việc khẩn trương chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan để xây dựng và hoàn thiện hồ sơ dự án Luật TMĐT.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại cuộc họp và khẩn trương hoàn thiện dự thảo Luật. Trong đó, cần đặc biệt lưu ý các nội dung trọng tâm. Đầu tiên là rà soát, hoàn thiện quy định về phạm vi và đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật sao cho phù hợp, đảm bảo bám sát các Nghị quyết, Kết luận của Đảng và các chỉ đạo của Chính phủ, đặc biệt là chủ trương phát triển công nghệ số.
Mục tiêu của dự thảo Luật phải là kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn, khắc phục những bất cập, tồn tại, hạn chế của hoạt động TMĐT. Đồng thời, Luật cần kiến tạo và phát triển TMĐT, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp. Luật cũng cần góp phần tăng cường quản lý thuế, chống thất thu thuế, cũng như đẩy mạnh quản lý, chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Để đạt được điều này, cần có công cụ giám sát, kiểm tra hiệu quả các hoạt động TMĐT, đảm bảo không chồng chéo, trùng lắp với các luật liên quan. Cuối cùng, dự thảo cần tăng cường phân cấp, phân quyền và rà soát kỹ lưỡng để cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính không cần thiết.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh yêu cầu rà soát, đánh giá những vấn đề đã chín, đã rõ, được thực tế chứng minh là đúng thì mới đưa vào dự thảo Luật, đồng thời xác định rõ nội dung quy định trực tiếp trong Luật và những nội dung giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Bộ Công Thương được yêu cầu tiếp tục tham khảo ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học và kinh nghiệm quản lý TMĐT của các nước trên thế giới để hoàn thiện dự thảo Luật một cách toàn diện nhất.
Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia trên thế giới đã xây dựng Luật Thương mại điện tử như Malaysia, Campuchia, Philippines, Hungary, Romania, Macedonia, Ireland, Malta, Luxembourg, Iran, Trung Quốc… Nhìn chung, nhiều nước xây dựng Luật TMĐT dựa trên những khái niệm và nguyên tắc của Luật mẫu về TMĐT của UNCITRAL. Về cơ bản, các quốc gia này đều công nhận giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu điện tử nhằm tạo ra môi trường pháp lý an toàn cho các hoạt động TMĐT.
Một số nước khác, dù không xây dựng Luật TMĐT riêng biệt, nhưng đã có những văn bản điều chỉnh chuyên sâu cho lĩnh vực này. Chẳng hạn, Ủy ban châu Âu đã ban hành Chỉ thị về TMĐT vào năm 2000 (Directive 2000/31/EC on electronic commerce) và gần đây là Đạo luật Kỹ thuật số (Digital Markets Act). Indonesia ban hành Quy định số 80/2019 về TMĐT (Reg 80/2019) và Quy định số 31/2024 về cấp phép kinh doanh, quảng cáo, hướng dẫn và giám sát các doanh nghiệp thương mại qua hệ thống điện tử.
Mặt khác, một số quốc gia lại tiếp cận việc xây dựng luật liên quan đến TMĐT từ góc độ bảo vệ người tiêu dùng, với mục đích nâng cao niềm tin của người tiêu dùng đối với TMĐT, từ đó thúc đẩy lĩnh vực này phát triển lành mạnh và bền vững. Nhật Bản đã ban hành Luật Bảo vệ người tiêu dùng mua sắm trên các nền tảng số. Hàn Quốc có Luật Bảo vệ người tiêu dùng trong TMĐT. Ấn Độ ban hành Quy định về TMĐT năm 2020 (Consumer Protection (E-commerce) Rules) theo quy định của Luật Bảo vệ người tiêu dùng 2019.
Nhìn chung, kinh nghiệm xây dựng khung khổ pháp luật về TMĐT của đa số các quốc gia và khu vực cho thấy một quan điểm thống nhất: không thể coi TMĐT chỉ là một phương thức hoạt động thương mại thông thường. TMĐT cần được nhìn nhận là một phương thức hoạt động thương mại đặc biệt, tiềm ẩn nhiều phức tạp, và cần có văn bản pháp lý riêng biệt điều chỉnh các khía cạnh đặc thù của lĩnh vực này.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, để phù hợp với xu thế chung của thế giới, Việt Nam rất cần xây dựng Luật TMĐT để điều chỉnh toàn diện lĩnh vực này. Việc này sẽ góp phần bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, và tạo động lực mạnh mẽ để Việt Nam phát triển kinh tế số một cách bền vững.
Thành Nam (t/h)
