Nhãn phụ sản phẩm: Khoảng cách giữa quy định và thực tiễn
Theo quy định pháp luật hiện hành, đặc biệt là Nghị định 43/2017/NĐ-CP, mọi hàng hóa nhập khẩu khi lưu thông trên thị trường đều phải có nhãn phụ tiếng Việt nếu nhãn gốc chưa thể hiện đầy đủ hoặc rõ ràng các thông tin bắt buộc. Nhãn phụ tiếng Việt được quy định bao gồm những chi tiết quan trọng như tên hàng hóa, tên và địa chỉ của tổ chức/cá nhân chịu trách nhiệm về sản phẩm, xuất xứ, định lượng, ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần, hướng dẫn sử dụng và các cảnh báo cần thiết. Nhãn phụ không chỉ đơn thuần là một yêu cầu pháp lý, mà còn là công cụ then chốt giúp người tiêu dùng hiểu rõ về sản phẩm mình mua, đảm bảo quyền được thông tin đầy đủ và chính xác.
Thế nhưng, qua khảo sát thực tế của phóng viên ghi nhận tại một số cửa hàng HomeFarm trên địa bàn Thành phố Hà Nội, như cơ sở Lương Định Của và Tôn Thất Tùng cho thấy: Trên bao bì của nhiều sản phẩm nhập khẩu, đặc biệt là các mặt hàng cấp đông như thịt bò Úc hay cá hồi Na Uy, phần lớn chỉ ghi nhận thông tin về đơn vị đóng gói và phân phối là Công ty Cổ phần Quốc tế HomeFarm. Điều đáng nói là, thông tin về đơn vị nhập khẩu trực tiếp và đơn vị chịu trách nhiệm chính về sản phẩm tại thị trường Việt Nam lại không được thể hiện rõ ràng. Thậm chí, không ít sản phẩm còn "trắng" thông tin hoặc có những sản phẩm chỉ hiển thị ngày đóng gói mà thiếu đi hạn sử dụng, gây khó khăn đáng kể cho người tiêu dùng trong việc nắm bắt những thông tin trọng yếu này.
Tại buổi việc với đại diện Công ty cổ phần Quốc tế HomeFarm, đơn vị này đã đưa ra những lý giải về thực trạng trên. Theo đó, đại diện Công ty cho rằng, đối với đặc thù sản phẩm là hàng tươi sống và bán xá (hàng bán rời) đã tạo ra những khó khăn nhất định trong việc dán tem nhãn phụ trên từng khay hay từng miếng nhỏ, đặc biệt trong môi trường tủ lạnh dễ làm tem nhãn bị hư hại do độ ẩm. Bên cạnh đó, theo đại diện đơn vị này, HomeFarm có số lượng nhà cung cấp lớn và thường xuyên thay đổi cũng là một khó khăn. Việc nhập nhiều loại sản phẩm từ đa dạng các nguồn, thậm chí cùng một loại hàng hóa cũng có thể nhập từ nhiều nhà cung cấp khác nhau, khiến việc in tem nhãn phụ tiếng Việt đồng bộ với đầy đủ thông tin từng nhà cung cấp trên từng sản phẩm trở nên thiếu thực tế và khó đảm bảo tính chính xác tuyệt đối trong mọi thời điểm và tại mọi cửa hàng.
Để giải quyết với thách thức truy xuất nguồn gốc, HomeFarm cho biết, đơn vị này đang áp dụng một phương pháp thay thế đó là: Phần thông tin nhà cung cấp trên tem nhãn của một số sản phẩm thường được để trống. Thay vào đó, Công ty lưu giữ thùng/hộp nguyên bản của sản phẩm nhập khẩu, trên những thùng/hộp này vốn có tem phụ của nhà cung cấp và thông tin xuất xứ rõ ràng. Những thùng này được giữ lại cho đến khi toàn bộ sản phẩm từ lô hàng này được bán hết, nhằm mục đích chứng minh nguồn gốc xuất xứ khi có yêu cầu. Đại diện HomeFarm khẳng định phương pháp này đã được các cơ quan chức năng chấp nhận trong các đợt kiểm tra và chưa từng bị xử phạt hay nhắc nhở. Công ty cũng cam kết có đầy đủ tờ khai hải quan và hợp đồng để chứng minh nguồn gốc sản phẩm và sẵn sàng cung cấp khi cần.
Tuy nhiên, đối với người tiêu dùng, cách thức này tiềm ẩn một băn khoăn không nhỏ. Việc khách hàng phải chủ động yêu cầu nhân viên cung cấp thùng hàng nguyên bản, vỏ thùng có dán tem nhãn phụ thể hiện tên nhà cung cấp hoặc các giấy tờ liên quan để truy xuất nguồn gốc không chỉ gây bất tiện mà còn đặt ra câu hỏi về sự minh bạch và dễ tiếp cận thông tin mà một nhãn phụ đầy đủ trên từng sản phẩm có thể mang lại. Việc thiếu thông tin rõ ràng ngay trên bao bì sản phẩm bán lẻ liệu có làm giảm khả năng kiểm soát của người tiêu dùng và tiềm ẩn rủi ro về thông tin sai lệch hay không?
Về quy trình chế biến tại cửa hàng
Không chỉ dừng lại ở vấn đề nhãn mác, tại cửa hàng HomeFarm cơ sở Tôn Thất Tùng, phóng viên ghi nhận hoạt động chế biến món ăn phục vụ khách hàng ngay trong một căn phòng rộng khoảng 20m2 của cơ sở này. Nhân viên tại đây cho biết, cửa hàng vẫn nhận "đơn" chế biến và giao đồ ăn cho khách khi không quá bận rộn.
Trước những thông tin phóng viên cung cấp, đại diện của HomeFarm tỏ ra rất ngạc nhiên. Vị đại diện này khẳng định chưa nắm được vụ việc và cho rằng có thể nhân viên đang tự nấu ăn hoặc hành động sai quy định của Công ty. HomeFarm nhấn mạnh rằng các cửa hàng, bao gồm cơ sở Tôn Thất Tùng, không được phép nấu nướng hay chế biến nóng các món ăn. Theo quy trình nội bộ của công ty, tất cả các món ăn chín, cơm và rau quả đều được sơ chế và đóng gói tại kho trung tâm, sau đó vận chuyển đến các cửa hàng để thực hiện các công đoạn cuối cùng như đóng gói hoặc hâm nóng bằng lò vi sóng/nồi chiên không dầu rồi bán cho khách.
Thế nhưng, thực tế ghi nhận tại cửa hàng lại dường như chưa hoàn toàn đúng với quy định được công ty đưa ra. Điều này đặt ra câu hỏi về hiệu quả của việc giám sát nội bộ và tính tuân thủ các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm của Công ty. Theo quy định, khu vực chế biến đồ ăn sẵn phải được bố trí tách biệt, không gần với khu vực thực phẩm tươi sống để tránh nguy cơ nhiễm chéo. Nơi chế biến thức ăn cần thiết kế theo nguyên tắc một chiều, có đủ dụng cụ riêng biệt cho thực phẩm sống và đã chế biến. Khu vực này phải sạch sẽ, thoáng mát, tách biệt, và có hệ thống thoát nước, rửa tay thuận tiện.
HomeFarm, với hơn 200 cửa hàng trên toàn quốc và chuyên cung cấp đa dạng các sản phẩm thực phẩm nhập khẩu, đang giữ vị trí quan trọng trong việc định hình lòng tin người tiêu dùng. Những băn khoăn về nhãn mác và quy trình chế biến thực phẩm tại các cửa hàng đặt ra yêu cầu về sự minh bạch và tuân thủ chặt chẽ hơn nữa. Việc cung cấp đầy đủ và dễ tiếp cận thông tin sản phẩm, cùng với việc đảm bảo an toàn vệ sinh trong mọi khâu hoạt động, không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là yếu tố cốt lõi để duy trì và phát triển uy tín thương hiệu trong một thị trường ngày càng cạnh tranh và đòi hỏi cao về chất lượng.
Thành Nam
