Bên cạnh những đóng góp tích cực, quá trình phát triển các KCN đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn về ô nhiễm môi trường do chất thải, nước thải và khí thải công nghiệp gây ra. KCN Tiền Hải, Thái Bình là một trong những KCN thiếu thốn về công nghệ xử lý môi trường, chưa có khu xử lý chất thải rắn nguy hại, nhiều DN còn tiện đâu xả đấy… khiến cho môi trường nơi đây ngày càng ở mức báo động.

Hai bên đường KCN Tiền Hải tràn ngập chất thải rắn từ các nhà máy gốm, sứ, thủy tinh

Xả thẳng ra môi trường

Khu công nghiệp (KCN) Tiền Hải rộng gần 250 ha bước đầu thu hút 36 dự án đầu tư. Hiện đang có 27 DN hoạt động sản xuất kinh doanh, chủ yếu trong lĩnh vực sứ, thủy tinh, pha lê và gạch ốp lát. Nhưng cho đến nay, KCN vẫn chưa có nhà máy xử lý nước thải tập trung. Hiện, gần như toàn bộ chất thải được các cơ sở sản xuất đều xả thẳng ra môi trường, gây ô nhiễm nặng nề.

Báo cáo tổng hợp đánh giá hiện trạng môi trường KCN Tiền Hải của Sở TNMT Thái Bình: nồng độ khí thải CO, SO2, NH3, bụi và độ ồn ở KCN Tiền Hải đều vượt tiêu chuẩn cho phép: nước thải tại một số điểm thải từ KCN có các thông số SS, COD, BOD5, coliform vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,2 – 10 lần. Hàm lượng các chất ô nhiễm trong nguồn nước tiếp nhận nước thải tại các sông Long Hầu (Nối sông Trà Lý với sông Kiến Giang từ xã Đông Quý đến xã Đông Lâm - Tiền Hải). Kết quả cho thấy các thông số trên cũng vượt tiêu chuẩn từ 3 – 6 lần; cá biệt đã có mẫu phát hiện dấu hiệu ô nhiễm kim loại nặng như Asen, cadimi. Nhưng cho đến nay, KCN vẫn chưa có nhà máy xử lý nước thải tập trung nào. Ngoại trừ Cty CP Gạch ốp lát Thái Bình và một số Cty lớn đã xây dựng hệ thống xử lý, còn lại đa số các DN trong KCN vẫn đổ thẳng nước thải ra sông Long Hầu, khiến cho con sông bị ô nhiễm nặng nề.

Ông Phạm Văn Vinh, thôn Đức Cơ (Đông Cơ) bức xúc: Rác thải rắn được được các Cty sản xuất sành, sứ, thủy tinh đổ tràn lan, ngang nhiên hai bên vệ đường. Ngày nắng thì bụi bay mù mịt từ những ống khói sản xuất gốm, còn ngày mưa những bãi đất sét ven đường lênh láng xe cộ đi lại rất bẩn. Nhiều khi mưa to, các đống đất sét của các DN do không có tường vây, chảy tràn xuống ruộng, gây ảnh hưởng tới việc sản xuất của bà con. Chúng tôi đã kiến nghị nhiều lần lên xã, huyện nhưng vẫn chưa giải quyết.

Cũng theo phản ánh của nhân dân về việc gây ô nhiễm này thì  không chỉ có các cơ sở làm sành, sứ mà các cơ sở sản xuất giấy, nước khoáng, chanh leo, các trang trại nuôi lợn tại Tiền Hải cũng xả thẳng nước thải chưa qua xử lý ra môi trường. Theo khảo sát của PV tại KCN Tiền Hải Thái Bình vào cuối tháng 9 cho thấy: bên cạnh những Cty sản xuất sành, sứ đổ chất thải rắn dọc hai bên đường, bùn, đất sét lênh láng thì trên địa bàn KCN còn có một số cơ sở kinh doanh, sơ chế nhựa phế thải gây ôi nhiễm môi trường. Tiêu biểu như Cty TNHH nhựa Công Kiều. Không khó để nhận thấy núi phế thải Cty này chất đầy sân, mùi xuế uế bốc lên, ai đi đường cũng nhận thấy. Mỗi khi mưa xuống, nước từ các núi rác phế thải chưa “chế biến” này chảy đâu tùy thích. Hoạt động sơ chế: nấu, nghiền... nhựa phế thải tiêu hao một lượng nước lớn, và sau quá trình sản xuất nước thải được xả trực tiếp ra môi trường.

Trao đổi với PV ông Đỗ Văn Trịnh - trưởng phòng TNMT huyện Tiền Hải cho biết: “Chúng tôi nắm được hết những phản ánh về ÔNMT của người dân ở đây. Nhưng do huyện chưa có thiết bị máy móc để thực hiện công việc, nên mỗi lần có việc gì lại làm công văn gửi Sở xem xét, bố trí cán bộ, máy móc về để quan trắc. Riêng đối với Cty Nhựa Công Kiều thì đã có công văn của Sở, của UBND tỉnh đình chỉ hoạt động sơ chế, sản xuất nhựa gây ÔNMT từ hồi đầu năm. Tuy nhiên theo quan sát của PV Cty này vẫn hoạt động ngang nhiên, thậm chí mang cả đá ra cổng để ngăn chặn người lạ “ngoại bất nhập”.

Có bãi nhưng không sử dụng

Theo thống kê của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tiền Hải, trung bình mỗi ngày, các doanh nghiệp trong KCN Tiền Hải thải ra khoảng 101,6 tấn rác thải rắn. Những năm qua, do không có điểm chứa chất thải, các doanh nghiệp đều xả thẳng chất thải rắn ra 2 bên lề đường. Hiện nay, KCN Tiền Hải đã có bãi chứa chất thải rắn rộng 4,6 ha. Đã đưa vào sử dụng tháng 10/2010, do Ban Quản lý các KCN tỉnh quản lý nhưng hiệu quả không cao. Đây mới chỉ là chỗ chứa rác của một số DN. Trong khi, theo quy định, rác thải rắn sau khi đưa vào bãi rác phải được phân loại, xử lý theo đúng quy trình. Hiện nay, bãi rác này được giao cho Cty Môi trường huyện quản lý, đôn đốc các DN tham gia đổ chất thải rắn.


Bùn, đất từ các nhà máy gốm, sứ KCN Tiền Hải đổ ra hai bên đường

Ông Hoàng Văn Ngoạn - Chi cục phó Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở TNMT tỉnh Thái Bình cho biết: Tại KCN Tiền Hải đã có 36 DN hoạt động, đây là nơi tập trung một số cơ sở sản xuất sành, sứ. Chất thải chứa cặn mà các DN thải ra ảnh hưởng đến quá trình tiêu, thoát nước trong khu vực. Để chấm dứt hoạt động xả thải gây ôi nhiễm môi trường, UBND tỉnh đang có phương án:  mời nhà đầu tư hạ tầng xây dựng trạm xử lý nước thải hoặc tỉnh sẽ bỏ tiền Ngân sách, giao Ban quản lý các KCN thực hiện.

Rõ ràng bãi tập chung chất thải rắn của KCN Tiền Hải đã có được gần 4 năm, nhưng hoạt động thực sự chưa hiệu quả. Một số DN vẫn còn thói quen xấu: tiện đâu đổ đấy. Nhằm hạn chế hơn nữa việc này, cơ quan chức năng phải đồng bộ vào cuộc, thường xuyên kiểm tra, có chế tài xử phạt đủ mạnh để răn đe các DN vi phạm. Những KCN, CCN chưa có đủ kinh phí để xây dựng khu xử lý nước thải nên kiên quyết không tiếp nhận những dự án có nguy cơ gây ÔNMT (đây cũng là chủ trương của tỉnh Thái Bình)... có như vậy chất lượng môi trường nơi đây mới dần được cải thiện. Hiện nay,  thách thức lớn về ô nhiễm môi trường do chất thải, nước thải và khí thải công nghiệp gây ra từ KCN này đang là vấn đề cần giải quyết cấp bách. Những thách thức này nếu không được giải quyết tốt có thể gây ra những thảm hoạ về môi trường và biến đổi khí hậu, tác động nghiêm trọng đến đời sống, sức khoẻ người dân hiện tại và tương lai, phá hỏng những thành tựu phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội. Vì vậy, một trong những biện pháp ngăn ngừa thảm họa với môi trường đề nghị UBND huyện Tiền Hải với hợp với các ban ngành nhanh chóng xử lý triệt để, trả lại môi trường trong lành cho nơi đây./.

Theo báo cáo số 81/ BC – STNMT của Sở TNMT tỉnh Thái Bình cho biết: 6 tháng đầu năm 2014, Sở TNMT tỉnh đã tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật về môi trường tại 43 cơ sở sản xuất kinh doanh. Kết quả kiểm tra đã làm rõ 26 hành vi vi phạm hành chính về: sử dụng đất đai (11 hành vi), khoáng sản 5, tài nguyên nước 2, ÔNMT 8. Tổng số tiền xử phạt lên tới gần 1,2 tỷ đồng”. Những năm qua, với chức năng quản lý Nhà nước, ngành TN&MT đã có nhiều cố gắng trong việc phòng ngừa, kiểm soát ô nhiễm trên địa bàn. Tuy nhiên, hiện trên địa bàn tỉnh mới có 2 KCN đó là Nguyễn Đức Cảnh, Phúc Khánh đã đầu tư xây dựng khu xử lý nước thải tập trung, đi vào vận hành; KCN Gia Lễ đang đầu tư xây dựng; 3 KCN còn lại chưa có khu xử lý nước thải. Tại 6 KCN có 146 dự án đầu tư, vẫn còn 8 dự án chưa có thủ tục hành chính về môi trường. Với CCN đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết thì mới chỉ có 5 CCN có thủ tục hành chính về môi trường, 100% các CCN chưa xây dựng khu xử lý nước thải tập trung. Vẫn còn 214/267 dự án đầu tư vào các CCN chưa có thủ tục hành chính về môi trường (Số liệu tính đến hết năm 2013). Toàn tỉnh chưa có khu xử lý chất thải rắn nguy hại. Các DN tự lo “đầu ra”, nhưng lo như thế nào thì ngành chuyên môn chưa quản lý kịp.

Nguyễn Năm