Phát biểu khai hội, ông Hoàng Văn Thanh, Chủ tịch UBND huyện Yên Dũng nêu rõ: “Không chỉ nổi tiếng với các hạng mục công trình đồ sộ, gắn kết chặt chẽ, mang tính chuẩn mực của chùa cổ Việt, chùa Vĩnh Nghiêm còn nổi tiếng bởi giá trị điêu khắc tinh tế, điêu luyện, được thể hiện rõ nét trong hệ thống tượng Phật, được các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa xem như một bảo tàng văn hóa Phật giáo Đại thừa tiêu biểu ở miền Bắc Việt Nam. Chùa nổi tiếng với bộ Mộc bản chứa đựng những giá trị to lớn về ngôn ngữ, văn học, y học, phong thuỷ và thẩm mỹ học…”.
Với những giá trị to lớn của di tích, di sản, di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật chùa Vĩnh Nghiêm đã được xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt, Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm được công nhận là di sản tư liệu thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Ngày 20/09/2019, chùa Vĩnh Nghiêm được UBND tỉnh Bắc Giang công nhận là Điểm du lịch. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt Quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm.
Gắn liền với di tích quốc gia đặc biệt chùa Vĩnh Nghiêm, lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm hằng năm mang đậm dấu ấn bản địa, với những nét đặc trưng riêng gắn với danh lam cổ tự Vĩnh Nghiêm. Từ lâu, lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm đã trở thành một lễ hội lớn của khu vực, thu hút đông đảo cộng đồng dân cư sở tại cùng các vùng lân cận và muôn ngàn khách thập phương tham gia.
Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm ngày nay đã trở thành nét sinh hoạt văn hoá tinh thần không thể thiếu được của vùng Kinh Bắc, được bạn bè gần xa và khách du lịch quốc tế biết đến.
Với việc từng bước khôi phục đầy đủ các lễ nghi, các hoạt động văn hóa theo đúng hồ sơ đã trình công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm năm nay được tổ chức với những nét độc đáo thể hiện ở cả phần lễ, phần hội. 
Theo đó, lễ hội có nhiều hoạt động gồm: Rước lễ theo nghi lễ nhà chùa, màn trống hội, múa lân. Đặc biệt là chương trình nghệ thuật tại lễ khai mạc với màn sử thi “Vĩnh Nghiêm cổ tự” (gồm 4 chương: Về cõi Phật; Miền đất học; Vĩnh Nghiêm thời kỳ kháng chiến; Yên Dũng ngày mới) do các diễn viên, nhạc công Nhà hát Tuồng Việt Nam trình diễn thu hút đông đảo du khách thập phương thưởng thức.
Tại lễ hội diễn ra Giải vô địch vật dân tộc, vật tự do cấp tỉnh; Giải kéo co mở rộng huyện Yên Dũng và các hoạt động giao lưu văn nghệ. Cùng đó là tổ chức nhiều trò chơi dân gian: Bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt vịt, đi cầu cần, nhảy bao bố. Trong không gian lễ hội còn có thuyết giảng Phật pháp.
Đặc biệt năm nay, 18/18 xã, thị trấn trong huyện tổ chức gian hàng giới thiệu, quảng bá các hình ảnh, tư liệu về thành tựu phát triển KT-XH, trưng bày sản phẩm tiêu biểu của địa phương.
Bá Đoàn
