Đất nước Việt Nam trải qua hàng ngàn năm hình thành và phát triển với nền văn minh lúa nước lâu đời. Một trong những nét văn hóa đặc sắc của nền nông nghiệp chính là Lễ hội Tịch điền (xã Tiên Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) với ý nghĩa nhân văn sâu sắc, hướng về nguồn cội, đề cao vai trò, vị thế của sản xuất nông nghiệp xuyên suốt ngàn năm.
Theo sử sách, cách đây 1.036 năm, tức năm Đinh Hợi, niên hiệu Thiên Phúc thứ 7 (năm 987), vua Lê Đại Hành, người vốn coi trọng nông nghiệp, đã về vùng đất núi Đọi sông Châu khởi xướng và đích thân cầm cày trong lễ xuống đồng đầu năm. Được lưu truyền từ đó đến nay, Lễ hội Tịch điền mang ý nghĩa nhân văn, khuyến khích nhân dân lao động, sản xuất.
Sau nghi lễ bái yết Thần Nông, cầu một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu là màn trống khai hội do đội trống nữ làng Đọi Tam biểu diễn kết hợp với múa rồng. Buổi lễ đã tái hiện cảnh vua Lê Đại Hành xuống ruộng cày do người cao tuổi trong làng thực hiện, theo sau là các thôn nữ đi gieo hạt giống.
Theo ghi nhận, trong không gian Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023, phần hội được Ban tổ chức chú trọng hơn những năm trước; các giải thể thao quần chúng thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương tham gia như bóng chuyền hơi, bóng chuyền da, cờ tướng, nhiều trò chơi dân gian đã được tổ chức như: đánh đu, bịt mắt bắt dê, giải vật tịch điền... 
Đặc biệt là Hội thi vẽ, trang trí trâu; các hoạt động văn hóa, văn nghệ và các gian hàng trưng bày triển lãm các sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tiêu biểu của thị xã Duy Tiên và tỉnh Hà Nam cũng được tổ chức đã mang lại không khí vui vẻ, phấn khởi cho Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023.
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được địa phương tổ chức hằng năm, cầu cho một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng, có ý nghĩa nhân văn, khuyến nông sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn các bậc tiền nhân trong việc khai phá, mở mang ruộng đồng, đề cao tinh thần gần dân, trọng nhà nông, nghề nông... Năm 2023, là năm thứ 15 lễ hội được tổ chức với những nghi thức truyền thống mang đậm chất nông nghiệp của Hà Nam.
Thiên Trường (T/h)
